Gwiaździsty plan Nowosolnej - zarys historii i współczesne problemy konserwatorskie

• Autorzy: Kroc Tomasz , Szewczyk Kacper

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.9803

Warianty tytułu

EN

The star-shaped urban plan of Nowosolna - an outline of history and current conservation problems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Historyczny układ przestrzenny osady Nowosolna (obecnie osiedla na terenie Łodzi) jest unikatowym w skali europejskiej przykładem rozparcelowania działek i układu drogowego, który krzyżuje w jednym, centralnym punkcie osiem dróg. Ten wyjątkowy gwieździsty plan ewoluował na przestrzeni lat. Autorzy artykułu mają na celu zaproponowanie syntetycznego podsumowania aktualnego stanu wiedzy w zakresie ewolucji i przemian zachodzących w Nowosolnej, a także kontekstu jej współczesnych problemów. W tym celu dokonano przeglądu istniejącej literatury i źródeł archiwalnych, jak również współczesnej miejskiej polityki planistycznej. Rezultatem prac autorów jest stworzenie przejrzystego obrazu osady Nowosolna z uwidocznieniem jej walorów historycznych i współczesnych problemów.

EN

The historical urban plan of Nowosolna settlement (currently a part of Łódź city) is an unique example on a European scale of the plots arrangement and road system, which cross eight roads in one, central point. This unique plan has evolved over the years. The authors of the article are intended to propose a synthetic summary of the current state of knowledge in the field of evolution and changes taking place in Nowosolna, as well as in the context of its contemporary problems. For this purpose, the existing literature and archival sources as well as contemporary urban planning policy were reviewed. The aim of the authors work is to create a readable image of the Nowosolna settlement with its historical values and contemporary problems highlighted.

Słowa kluczowe

PL

układ historyczny; układ przestrzenny; plan gwiaździsty; kolonizacja fryderycjańska; Nowosolna; Łódź

EN

historical arrangement; spatial arrangement; starry plan; frederician colonization; Nowosolna; Łódź

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2022
• Tom: R.26, nr 10
• Strony: 48--51
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., il.

Twórcy

autor

Kroc Tomasz

• Politechnika Łódzka

• https://orcid.org/0000-0001-7723-0929

autor

Szewczyk Kacper

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000-0003-1504-0016

Bibliografia

• [1] A. Cymernman, Koncepcja planu rozwoju przestrzennego wielkiej Nowosolnej. Zamknięty konkurs urbanistyczno-architektoniczny nr 72, Warszawa 1988.
• [2] K.P. Woźniak, Niemieckie osadnictwo wiejskie między Prosną a Pilica i Wisłą od lat 70. XVIII wieku do 1866 roku, Łódź 2013.
• [3] H.A. Schöler, Neu-Sulzfeld/Nowosolna. 23. Mai 1801, 17. Januar 1945. Illustriertehistorisch-geographische Erinnerungenanein Dorfundseine Menschen, Erlangen 2009.
• [4] A. Szygendowska, Drewniany kościół pw. św. Andrzeja Boboli z Nowosolnej, Łódź 2012.
• [5] Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi, P. Kokotkiewicz, J. Spodenkiewicz, P. Spodenkiewicz, Nowosolna. Studium historyczno-ruralistyczne, Warszawa 1984/1985.
• [6] J. Szymczak, Ćwierćwiecze Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Przeszłość terytorialno-administracyjna, krajobraz osadniczy i własnościowy oraz kariery mieszkańców w średniowieczu i w okresie wczesno nowożytnym, „Rocznik Łódzki”, t. LXX, Łódź 2020.
• [7] T. Figlus, Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, t. 6, Łódź 2017, s. 183-208.
• [8] M. Cepil, Geneza i dziedzictwo kulturowe osad fryderycjańskich we współczesnych granicach Łodzi, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, t. 19, z. 1, Piotrków Trybunalski 2018, s. 4.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"