Ocena poziomu zagrożeń metanowego i pożarami endogenicznymi w rejonach ścian przewietrzanych z doświeżaniem wylotowego prądu powietrza w świetle obowiązujących przepisów

• Autorzy: Trenczek S.

Warianty tytułu

EN

Assessment of methane and spontaneous fire hazards level in the areas ventilated by refreshment of returned air in light of the applicable regulations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na wstępie omówiono zagrożenie metanowe i zagrożenie pożarami endogenicznymi jako zagrożenia skojarzone, w kontekście niekorzystnego wzajemnego oddziaływania środków profilaktycznych stosowanych do zapobiegania tym zagrożeniom. Scharakteryzowano najczęściej stosowane sposoby przewietrzania pod względem skuteczności zwalczania zagrożenia metanowego oraz zagrożenia pożarami endogenicznymi. Przedstawiono sposoby monitorowania rejonu ścian dla oceny poziomu tych zagrożeń. W odniesieniu do wprowadzonych z dniem 1 lipca 2017 r. przepisów – w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych – wskazano na znaczenie uszczegółowienia oceny poziomu zagrożenia metanowego i zagrożenia pożarem endogenicznym. Omówiono wprowadzony obowiązek porównywania metanowości bezwzględnej z metanowością kryterialną oraz obowiązek określania objętościowej ilości tlenku węgla w powietrzu wypływającym z rejonu ściany. Podano przykład różnicy w interpretacji poziomu zagrożenia pożarem endogenicznym przy stosowaniu wcześniej obowiązujących przepisów a przepisów obowiązujących od 1 lipca 2017 r. Na koniec podano także uwagi do wymaganego sposobu obliczania wskaźnika ilości CO w wylotowym prądzie powietrza oraz do różnicy w określeniu górnych granicznych wartości tlenku węgla i stężenia tlenku węgla występującej pomiędzy przepisami w sprawie prowadzenia ruchu oraz dotyczących ratownictwa górniczego.

EN

In the beginning of this paper methane and spontaneous fire hazards have been discussed in the context of the associated hazards regarding adverse interactions among preventive measures used for prevention of these risks. The most frequently applied ventilation methods in terms of effectiveness to fight methane and spontaneous fire hazards have been characterized. Monitoring methods of the longwall areas have been presented for assessment of the level of these risks. In respect of the regulations on detailed requirements concerning operation of the underground mines introduced on the 1 July 2017, the importance for further clarification of the assessment of the level of methane and spontaneous fire hazards has been highlighted. The obligation to compare the absolute methane-bearing capacity with the criterial one as well as the obligation to determine the volumetric quantity of carbon monoxide in the return air from the longwall have been discussed. An example of a difference in interpretation of a level of spontaneous fire hazard has been shown in case of using regulations previously applicable and the rules in force since the 1 July 2017. Finally, comments were given to the required method of calculation of quantity indicators of CO in the return air and to the difference in determining the upper limits of carbon monoxide and carbon monoxide concentrations regarding the regulations on operation of mine and regarding the mine rescue work.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo podziemne; zagrożenia skojarzone; zagrożenie metanowe; zagrożenie pożarami endogenicznymi

EN

underground mining; associated hazards; methane hazard; spontaneous fire hazard

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 73, nr 10
• Strony: 21--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Trenczek S.

• Instytut Technik Innowacyjnych EMAG

Bibliografia

• [1] ADAMUS A. 2007 - Dynamika samovzněcovaciho procesu uhli v OKR. Materiały Mezinárodni konference „Vétráni, degazace, klimatizace a bánské zachranáŕstvi”. Ostravice, Sepetná, 11-12, zárň 2007. Pŕednáška 9.
• [2] DZIURZYŃSKI W., TRACZ J. 1994 - Dynamika ogniska pożaru w świetle badań eksperymentalnych. „Archiwum Górnictwa”, t. 39, z. 3, 407-430.
• [3] KABIESZ J., KONOPKO W. 1995 - Problemy skojarzonych zagrożeń górniczych w polskich kopalniach węgla kamiennego. WUG – „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie” nr 5, 7-9.
• [4] KOSTJENKO W.K., ZAWJAŁOWA E.A. 2007 - Mjechanizm samonagrjewanija uglja wo wskrytych gornymi wyrabotkami gjeologiczeskich naruszjenijach plastow. Materiały Mezinárodni konference akciové společnosti VVUÚ. Bezpečnost w prúmyslu „Výbuch – Požár – Havarie”. Ostrava, 12-13.04.2007, 62-67.
• [5] MACIEJASZ Z., KRUK F. 1997 - Pożary podziemne w kopalniach. Cz. 1. Wyd. „Śląsk”, Katowice.
• [6] OLPIŃSKI W. 1959 - Wpływ czynników górniczych na powstawanie pożarów endogenicznych w pokładach węgla. „Archiwum Górnictwa” t. 4, z. 1-2, 135-138.
• [7] Polska Norma 93 – PN-93/G–04558 – Węgiel kamienny. Oznaczanie wskaźnika samozapalności.
• [8] Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie ratownictwa górniczego (Dz. U. z 2017 poz. 1052).
• [9] Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016a r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (Dz. U. z 2017 poz. 1118).
• [10] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr 139, poz. 1169, z 2006 r. Nr 124, poz. 863 oraz z 2010 r. Nr 126, poz. 855).
• [11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 czerwca 2016b r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych (Dz. U. 2016 poz. 949).
• [12] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1702 i 2204).
• [13] TARABA B. 1993 – Vliv tepelneho namahani uhli na jeho oxireaktivitu. Zavereczna zprava k HS 92/33/10, UG AV CzR, Ostrava.
• [14] TRENCZEK S. brak w tekście 2000 - Wpływ dużych głębokości i trudnych warunków geotermicznych na zagrożenie pożarami endogenicznymi rejonu ścian zawałowych w kopalniach węgla kamiennego. Materiały III Konferencji nt. Wybieranie złóż na dużych głębokościach oraz w trudnych warunkach geotermicznych. Lądek Zdrój, czerwiec 2000.
• [15] TRENCZEK S. 2002 - Odmetanowanie jako istotny czynnik zwalczania zagrożeń skojarzonych. „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”, seria Górnictwo, z. 254, s. 445-455.
• [16] TRENCZEK S. 2005 - Doraźna ocena wpływu czynników geomechanicznych, termofizycznych i górniczych na zagrożenie pożarem endogenicznym rejonu ściany zawałowej. „Przegląd Górniczy”, nr 12, 26-33.
• [17] TRENCZEK S. 2006 - Znaczenie automatycznej aerometrii górniczej w wykrywaniu zagrożenia pożarowego. „Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa” nr 5, s. 14-22.
• [18] Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2015 r. – tekst jednolity – Poz. 196).
• [19] Zasady prowadzenia ścian w warunkach zagrożenia metanowego. Instrukcja Nr 17 GIG. Katowice – Mikołów, 2004.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018)