System doładowania dynamicznego Wibu. Dzieje wynalazku i jego twórców

• Autorzy: Łotysz S.

Warianty tytułu

EN

Wibu system of dynamic charge: the history of the invention and its creators

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

During the inter-war period, several original solutions in engine technology were developed. One of them was Wibu dynamic-charge system invented by two young engineers, Adam Wiciński and Jakub Bujak. They succeeded in practically solving the well-known concept of using the inertia of gas column in suction tube to increase pressure of fuel mixture in high -pressure cylinder. They obtained an increase in efficiency up to 30 percent of the engine’s power. During the years 1933-1935, both engineers were working to improve their system and were trying to find possibilities to implement it, i.a. in railcars produced in Poland. Also foreign industry was interested in the invention, i.a. in the United Kingdom and Switzerland. In the end, Wibu system was not implemented and the mere concept of dynamic charge was abandoned for more cost-efficient turbocharging, i.e. forced induction. The history of this invention and its creators has been unknown up to now, partly because of this technological change into forced induction, and partly because of the early death of both inventors. Whereas Wiciński died by suicide in 1936, Bujak vanished without a trace in 1945. The article is based mainly on source materials (authentic period technical articles, patent literature, letters of Jakub Bujak), it presents the history of Wibu concept’s development and outlines the inventors’ profiles.

Słowa kluczowe

PL

Wibu; system doładowania dynamicznego; Wiciński Adam; Bujak Jakub; technika polska; historia techniki; wynalazki polskie

EN

Wibu; dynamic charge system; Wicinski Adam; Bujak Jakub; Polish technology; history of technology; Polish inventions

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 60, nr 3
• Strony: 79--99
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., fot., portr.

Twórcy

autor

Łotysz S.

• Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów PAN

Bibliografia

• J. Kunstetter, Początki budowy silników spalinowych w Polsce. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki,” r. 10, nr 1-2 (1965), s. 104.
• Z otwartego posiedzenia Senatu Politechniki Gdańskiej, poświęconego nadaniu profesorowi Robertowi Szewalskiemu doktoratu honorowego, „Prace Instytutu Maszyn Przepływowych,” z. 76, (1977), s. 20.
• J. Piłatowicz, Eberman Ludwik Tadeusz (1885-1945), [w:] Słownik Biograficzny Techników Polskich (red. J. Piłatowicz), t. 6 (1995), s. 40-41.
• Sprawy Towarzystwa, „Czasopismo Techniczne,” r. 50, nr 22, (25 listopad 1932), s. 332.
• A. Gałuszka, Nowy polski wynalazek z dziedziny silników spalinowych, Życie Technickie”, nr 3, (grudzień 1933), s. 15.
• Archiwum rodzinne p. Magdaleny Bujak-Lenczowskiej.
• A. Wiciński, Dynamiczne doładowanie Wibu, „Przegląd techniczny,” nr 11, (maj 1934), s. 345.
• F. Burdecki, Opanowanie materii, Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta, 1937.
• A. Wiciński, J. Bujak, Sposób dynamicznego doładowywania tłokowych silników spalinowych i sprężarek oraz silnik względnie sprężarka, pracująca według tego sposobu. Polska. Opis patentowy 22643. Opubl. 20.03.1936.
• A. Wiciński, J. Bujak, Sposób dynamicznego doładowywania maszyn tłokowych. Polska. Opis patentowy 23138. Opubl. 8.08.1936.
• A. Wiciński, J. Bujak. Sposób dynamicznego doładowywania maszyn tłokowych i urządzenie do wykonywania tego sposobu. Polska. Opis patentowy 23235. Opubl. 22.08.1936.
• A. Wiciński, J. Bujak. Sposób dynamicznego doładowywania tłokowych silników spalinowych i urządzenie do wykonywania tego sposobu. Polska. Opis patentowy 23499. Opubl. 26.09.1936.
• A. B. Newell, Diesel engineering handbook. New York, Diesel Publications, Inc. 1953.
• T. Tymiński, Wprowadzenie krajowych wozów silnikowych na P.K.P. „Życie Techniczne,” nr 8, (1935) s. 236.
• A. Wiciński, J. Bujak. Próby i doświadczenia nad spalaniem w szybkobieżnym silniku Diesela. „Przegląd Mechaniczny”, (10 stycznia 1935), tom 1, nr 1, s. 8-14.
• Pressure-charging for rail traction engines, „The Oil Engine,” (lipiec 1942), s. 74-75.
• J. Bujak, Ciśnienie doładowania a przyrost mocy czterosuwowych silników Diesla, Warszawa: Wydane z Zapomogi Akademii Nauk Technicznych, 1937.
• A. Wiciński, Bezkorbowa silnikosprężarka o dwu swobodnych tłokach przeciwbieżnych, „Przegląd Techniczny,” nr 10, (24 maj 1933), s. 237-243.
• G.W.A. Green, J. Bujak. Hydraulic Governor. USA. Opis patentowy 2445113. Opubl. 13.07.1948.
• J. Bujak, The Variable-Speed Hydraulic Governor, „Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers,” vol. 153, War Emergency Issue No. 7, (czerwiec 1945), s. 193-205.
• M. Bernhardt, Teoria silników spalinowych tłokowych, Warszawa, 1963.
• A. Truskolański (red.), Mała Encyklopedia Techniki, Warszawa, 1969.
• J. Mysłowski, Doładowanie silników, Warszawa, 2002.