Produkty regionalne i tradycyjne w Polsce

• Autorzy: Kwasek Mariola

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2024.12.1

Warianty tytułu

EN

Regional and Traditional Products in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono aktualny stan prawny dotyczący produktów regionalnych i tradycyjnych na polskim rynku w aspekcie nowych uregulowań. Uwagę zwrócono na produkty rolne i środki spożywcze oraz napoje spirytusowe zarejestrowane przez Komisję Europejską jako Chroniona Nazwa Pochodzenia (ChNP), Chronione Oznaczenie Geograficzne (ChOG) i Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS). Zasady rejestracji oraz ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych w UE regulują stosowne rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, a w Polsce – ustawa z dnia 28 marca 2023 r. [16]. W latach 2007-2024 Komisja Europejska zarejestrowała łącznie 47 polskich nazw produktów rolnych i środków spożywczych (10 produktów jako ChNP, 26 produktów jako ChOG i 11 produktów jako GTS) oraz 2 polskie nazwy napojów spirytusowych jako ChOG. Kontrolą tych produktów zajmuje się Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Kontrole mają gwarantować bezpieczeństwo ekonomiczne przedsiębiorców przestrzegających prawo, zaś konsumentom umożliwić wybór prawidłowo oznakowanego produktu wysokiej jakości. Wartość sprzedaży ChNP i ChOG oszacowano na 433 mln EUR.

EN

The article presents the current status of regional and traditional products on the Polish market in the context of new legal regulations. Attention was paid to agricultural products and foodstuffs and spirits registered by the European Commission as Protected Designation of Origin (PDO), Protected Geographical Indication (PGI) and Traditional Speciality Guaranteed (TSG). The principles of registration and protection of regional and traditional products in the EU are regulated by relevant regulations of the European Parliament and the Council, and in Poland – by the Act of 28 March 2023 [16]. In 2007-2024, the European Commission registered a total of 47 Polish names of agricultural products and foodstuffs (10 products as PDO, 26 products as PGI and 11 products as TSG) and 2 Polish names of spirits as PGI. The inspection of these products is carried out by the Agricultural and Food Quality Inspection. The inspections are intended to guarantee the economic security of food business operations complying with the law, and to enable consumers to choose a properly labeled, high-quality product. The value of PDO and PGI sales was estimated at EUR 433 million.

Słowa kluczowe

PL

regulacje prawne; kontrole; świadectwo jakości; certyfikat zgodności; rynek

EN

legal regulations; inspections; quality certificate; certificate of conformity; market

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 78, nr 12
• Strony: 14--19
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Kwasek Mariola

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy Zakład Ekonomii i Polityki Rolnej oraz Rozwoju Obszarow Wiejskich

Bibliografia

• [1] European Commission. 2024. eAmbrosia the EU geographical indicators register https://ec.europa.eu/agriculture/eambrosia/geographical-indications-register/.
• [2] European Commission. 2024. Geographical indications and quality schemes explained. https://agriculture.ec.europa.eu/farming/geographical-indications-and-quality-schemes/geographicalindications-and-quality-schemes-explained_en#geographicalindications.
• [3] European Commission. 2024. Regulations on geographical indications and quality schemes. https://agriculture.ec.europa.eu/farming/geographical-indications-and-quality-schemes/regulations-gis_en#regulations-on-food-and-agricultural-products.
• [4] European Commission. 2019. Study on economic value of EU quality schemes, geographical indications (GIs) and traditional specialities guaranteed (TSGs), Final Report, AND-International, Brussels.
• [5] I JHARS. 2024. Kontrola produktów posiadających zarejestrowane nazwy jako ChNP, ChOG, GTS. https://www.gov.pl/web/ijhars/kontrola-produktow-posiadajacych-zarejestrowane-nazwy-jako-chnp-chog-gts.
• [6] I JHARS. 2024. Sprawozdanie z działalności Inspekcji Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w 2023 r., Warszawa.
• [7] I JHARS. 2024. System chronionych produktów. https://www.gov.pl/web/ijhars/system-chronionychproduktow.
• [8] I JHARS. 2024. Wykaz producentów ChNP, ChOG, GTS. https://www.gov.pl/web/ijhars/wykazproducentow-chnp-chog-gts.
• [9] Kowalczyk S., J.T. Krzyżanowski, M. Kwasek. 2018. Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym
• [10] Lisbon Agreement for the Protection of Appellations of Origin and their International Registration of October 31, 1958, as revised at Stockholm on July, 1967, and as amended on September 28, 1979 and in Geneva on May 20, 2015. https://www.wipo.int/treaties/en/registration/lisbon/.
• [11] MRiRW, ARiMR, KRUS, KOWR. 2023. Polska wieś i rolnictwo 2023. Gliwice: Market Research World. https://www.gov.pl/web/rolnictwo/polska-wies-i-rolnictwo.
• [12] Piekut M. 2012. Polskie regionalne produkty mleczarskie chronione w Unii Europejskie. Przegląd Mleczarski 6 : 46-49.
• [13] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i R ady (UE) 2024/1143 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności i określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych, zmieniającym rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, (UE) 2019/787 i (UE) 2019/1753 oraz uchylającym rozporządzenie (UE) nr 1151/2012.
• [14] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 668/2014 z dnia 13 czerwca 2014 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i R ady (UE) nr 1151/2012 w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych.
• [15] Serej R., R. Makowski. 2011. W krainie lubelskich produktów tradycyjnych. Lublin: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego.
• [16] Ustawa z dnia 9 marca 2023 roku o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych [Dz.U. 2023, poz. 588].
• [17] Woźniczko M., M. Piekut. Stan rynku żywności regionalnej i tradycyjnej w Polsce. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego 1 : 106-112.
• [18] Zakrzewska K. 2011. Regionalne i tradycyjne menu pod kontrolą. Wiedza i Jakość 3(23) : 13-15.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).