Selected properties of flotation tailings wastes deposited in the Gilów and Żelazny Most waste reservoirs regarding their potential environmental management

• Autorzy: Baran A. , Śliwka M. , Lis M.

Warianty tytułu

PL

Wybrane właściwości odpadów poflotacyjnych zdeponowanych w zbiornikach Gilów i Żelazny Most w aspekcie możliwości ich zagospodarowania przyrodniczego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Wastes originating from copper mining, particularly generated during the ore enrichment process constitute a considerable percentage of industrial wastes in Poland, which theoretically are supposed to provide a raw material base but remain wholly unmanaged. Wastes from copper flotation are deposited on the waste dumps which pose a significant eco-toxicological hazard. The paper discussed the results of analysis of selected post-floatation waste properties deposited in the Żelazny Most and Gilów reservoirs from the perspective of their environmental management.

PL

Odpady pochodzące z górnictwa miedzi, szczególnie powstające w procesie wzbogacania rudy, stanowią znaczny odsetek odpadów przemysłowych w naszym kraju, które teoretycznie zasilić mają bazę surowcową i w całości pozostają niezagospodarowane. Odpady z procesu flotacji miedzi są deponowane na składowiskach i stanowią zagrożeniem ekologicznym i ekotoksykologicznym dla środowiska przyrodniczego i człowieka. Niekorzystne oddziaływanie składowisk odpadów poflotacyjnych na środowisko to przede wszystkim deformacje terenu, zanieczyszczenia gleb zanieczyszczeń roślinności metalami ciężkimi, oraz zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych. W artykule zostały omówione niektóre właściwości fizykochemiczne oraz ekotoksykologiczne odpadów poflotacyjnych deponowanych w zbiornikach Żelazny Most i Gilów pod kątem ich biologicznego zagospodarowania. Próbki pobranych osadów, po odpowiednim przygotowaniu, poddano ocenie wybranych parametrów fizycznych, analizie chemicznej oraz serii testów ekotoksykologicznych. Właściwości ekotoksykologiczne osadów oceniono przy użyciu baterii biotestów składającej się z dwóch biotestów pracujących na pięciu organizmach (tab. 1). W teście Phytotoxkit do pomiaru toksyczności osadu wykorzystano trzy rośliny: Sorghum saccharatum, Lepidium sativum i Sinapis alba. Mierzonym parametrem było zahamowanie kiełkowania nasion oraz długości korzeni w badanym osadzie poflotacyjnym w porównaniu do osadu kontrolnego. W badanych osadach poflotacyjnych dla zawartości miedzi (Gilów i Żelazny Most), ołowiu (Żelazny Most) stwierdzono znaczne przekroczenie dopuszczalnych norm dla gruntów kategorii B i C (Dz. U. z 2002 r. nr 165, poz. 1359). Większą zawartość analizowanych pierwiastków wykazano w odpadach zdeponowanych w zbiorniku Żelazny Most niż Gilów. (tab. 4). Większą rozpuszczalność badanych pierwiastków śladowych wykazano w odpadach poflotacyjnych zdeponowanych w zbiorniki Gilów. Nieznacznie niższą toksyczność wobec roślin testowych wykazały odpady poflotacyjne zbiornika Gilów w porównaniu do osadów zbiornika Żelazny Most (Rys. 3).

Słowa kluczowe

EN

flotation tailings; copper mining; heavy metals; PhytotoxkitTM; Microtox

PL

odpady poflotacyjne; górnictwo miedzi; metale ciężkie; PhytotoxkitTM; Microtox

• Wydawca: Instytut Mechaniki Górotworu PAN
• Czasopismo: Archives of Mining Sciences
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 58, no. 3
• Strony: 969--978
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Baran A.

• University of Agriculture in Krakow, Faculty of Agriculture and Economics

autor

Śliwka M.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining and Geoengineering, Department of Environmental Engineering and Mineral Processing

autor

Lis M.

• University of Agriculture in Krakow, Faculty of Agriculture and Economics

Bibliografia

• Adam G., Duncan H., 2002. Influence of diesel fuel on seed germination. Environ. Pollut., 120, 363-370.
• An Y.J., 2004. Soil ecotoxicity assessment using cadmium sensitive plants. Environ. Pollut. 127, 21-26.
• Angełow Z., Chodak T., Kabała C., Kaszubkiewicz J., Szerszeń L., 2000. Oddziaływanie zbiornika odpadów poflotacyjnych„Żelazny Most” na otaczające środowisko glebowe. Roczniki AR w Poznaniu-CCCXVII, 328-331.
• Azimi Y., Osanloo M., 2011. Determination of open pit mining cut-off grade strategy using combination of nonlinearprogramming and genetic algorithm. Arch. Min. Sci., Vol. 56, No 2, p. 189-212.
• Baran A., Jasiewicz Cz., Klimek A., 2008. Reakcja roślin na toksyczną zawartość cynku i kadmu w glebie. Proc. ECOpole, 2(2), 417-222.
• Boularbah A., Schwartz Ch., Bitton G., Boularbah J.L.M., 2005. Heavy metals contamination from mining sites in SouthMorocco: 1. Use of a biotest to assess metal toxicity of tailings and soils. Chemosphere, 63, 802-810.
• Chodak T., Kaszubkiewicz J., Kabała C., i in., 2006. Ocena degradacji oraz możliwości zagospodarowania gleb obszaruograniczonego użytkowania w otoczeniu składowiska odpadów poflotacyjnych Żelazny Most. Zesz. Nauk. Polit. Śl., 1732, Górnictwo 272, 21-30.
• Chodak T., Kaszubkiewicz J., Mizera A., 2005. Badania właściwości glebotwórczych odpadów poflotacyjnych i składowiskaskały płonnej K-1 w rejonie Iwin w aspekcie ich podatności na zabiegi rekultywacyjne. Cuprum, Czasopismo Nukowo-Techniczne Górnictwa Rud., nr 1, 34, 57-80.
• Czaban S., Czaban M., Dobrzański Z., Kołacz R., 2009. Ocena oddziaływania składowiska Żelazny Most na Środowiskow 2009 roku, Wyd. Arcanum sp z o.o. 19, 9-11.
• Jasiewicz Cz. Antoniewicz J., 2009. Wybrane właściwości odpadów paleniskowych i wapna pokarbidowego w aspekciemożliwości ich rekultywacji i zagospodarowania przyrodniczego. Problemy Ekologii Krajobrazu, XXIV, 157-162.
• Kaszubkiewicz J., Marczyk M., Mizera A., 2007. Analiza właściwości żużla włóknistego pod kątem przydatności dorekultywacji starych zbiorników osadów poflotacyjnych przemysłu miedziowego. Zeszyty Naukowe UP we Wrocławiu, Rolnictwo XCI, 560, 13-27.
• Kaszubkiewicz J., Kowałko D., 2006. Modyfikacja właściwości osadów poflotacyjnych, pod kątem ich rekultywacji,poprzez dodatek różnych komponentów mineralnych. Górnictwo i Geologia, 1. 272, 73-85.
• Kisielowska E., Hołda A., 2013. Biological removal of Cr(VI) ions from aqueous solutions by Trichoderma viride. Physicochemical Problems of Mineral Processing. Vol. 49, No. 1, p. 47-60.
• Kopeć. M, Gondek K., Baran A., 2013. Assessment of respiration activity and ecotoxicity of composts containing biopolymers. Ecotoxicol. Environ. Saf., http://dx.doi.org/10.1016/j.ecoenv. 2012.11.021i Kowalski W.P., Kołodziejczyk K., Zacharz T., 2004. The perspectives of application of the simultaneus suspensionthickening and claryfing by means of lamella sedimentation device. Arch. Min. Sci., Vol. 49, No 4, p. 509-529.
• Krzaklewski W., 1990. Analiza działalności rekultywacyjnej na terenach pogórniczych w głównych gałęziach przemysłuwydobywczego w Polsce. Wyd. SGGW - AR Warszawa, 29-31, 62-65.
• Loureiro S., Ferreira A.L.G., Soares A.M.V.M., Nogueira A.J.A., 2005. Evaluation of the toxicity of two soils from JalesMine (Portugal) using aquatic bioassays. Chemosphere 61, 168-177.
• Łuszczkiewicz A., 2000. A concept of management of flotation tailings of Polish copper industry. Journal of the Polish Mineral Engineering Society, No 1, p. 25-35.
• Microtox Manual 1992. Microbics Corporation, Carlsbad, 201-232.
• Pieczaba E., Sanak-Rydlewska S., Zięba D., 2005. Removal of arsenic from aqueous by the method of precipitate flotation. Arch. Min. Sci., Vol. 50, No 1, p. 131-142.
• Płaza G., Nałecz-Jawecki G., Ulfig K., Brigmon R., 2005. The application of bioassays as indicators of petroleum -contaminated soil remediation. Chemosphere, 59, 289-296.
• PN-EN ISO 11348-2:2008. 2008. Oznaczanie inhibicyjnego działania próbek wody na emisję światła przez Vibrio fischeri (badanie na bakteriach luminescencyjnych).
• Polish Society of Soil Science, 2008. Classification of grading and soil mineral tracks.
• Przeniosło S., Tymiński M., Malon A., 2006. Analiza zmian ilościowych odpadów pogórniczych i przeróbczych orazsolanek i wód zasolonych w Polsce. Przegląd Geologiczny 54, nr 8, 668-669.
• Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 roku w sprawie standardów gleby i standardów jakości ziemi [w:] Dz. U. z 2002 r, nr 165, poz. 1359.
• Rybak J., Krawczyńska M., Biazik J., Kołczan B., Grabas K., 2008. Fitotoksyczność osadów poflotacyjnych w rejonieIwin (zbiornik Konrad, gmina Warta Bolesławiecka). Ekotoksykologia w ochronie środowiska. (red. B.Kołwzan i K. Grabas). Materiały z II konferencji naukowej „Ekotoksykologia w ochronie środowiska“, Szklarska Poręba 25-27 września 2008 r. 343-348.
• Smreczak B., Maliszewska-Kordybach B., 2003. Seed germination and root growth of selected plants in PAH contaminatedsoil. Fresenius Environ. Bull., 12 (8), 946-949.
• Werno M., 1996. Składowisko „Gilów”. Monografia KGHM Polska Miedź S.A., Lubin, 797-798.
• Wolska L., Mendrzycka K., 2009. Ocena ekotoksyczności próbek osadów portowych z portu Gdańsk i morskiego portuGdynia. Ochrona Środowiska, 31(1), 49-52.