Samochodem, komunikacją publiczną czy rowerem – mobilność mieszkańców strefy podmiejskiej największych miast regionu kujawsko-pomorskiego

• Autorzy: Wojciechowska Dominika , Biegańska Jadwiga , Kwiatkowski Michał Adam

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.23.010.21789

Warianty tytułu

EN

By car, public transport or bicycle – determinants of mobility of residents of the suburban area on the example of the Kujawsko-Pomorskie region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zaawansowane procesy suburbanizacji obserwowane w Polsce, niepołączone z odpowiednimi narzędziami planowania przestrzennego, powodują szereg wyzwań. Jednym z nich jest zapewnienie mieszkańcom suburbiów możliwości sprawnego przemieszczania się. Problem ten nabiera szczególnego znaczenia w kontekście wciąż dominującego tu środka transportu, jakim jest samochód osobowy, uważany za nieekologiczny, jak i generujący nadmierne zatłoczenie. Celem opracowania jest identyfikacja uwarunkowań i potrzeb w zakresie podróży mieszkańców strefy podmiejskiej wewnątrz tej strefy oraz pomiędzy strefą podmiejską a miastami stołecznymi na przykładzie regionu kujawsko-pomorskiego. Źródłem danych było badanie ankietowe przeprowadzone techniką CAWI. W opracowaniu skoncentrowano się na ustaleniu, jak kształtuje się transport na tle innych wyzwań rozwoju i planowania strefy podmiejskiej; w jaki sposób przemieszczają się mieszkańcy strefy podmiejskiej i jak oceniają dotychczas funkcjonujące rozwiązania transportowe, oraz jakie są ich oczekiwania w kontekście rozwiązań transportowych i co mogłoby ich skłonić do zmiany dotychczasowego sposobu przemieszczania się w kierunku zrównoważonych form mobilności.

EN

The advanced processes of suburbanization observed in Poland, not combined with adequate urban planning tools, have caused many challenges. One of them is to provide suburban residents with efficient mobility. This problem takes on particular importance in the context of the passenger car, which is still the dominant mode of transportation here, considered both environmentally unfriendly and generating excessive congestion. The study aims to identify the conditions and travel needs of suburban residents within the suburban zone and between the suburban zone and capital cities on the example of the Kujawsko-Pomorskie region. The source of data was a survey conducted using the CAWI technique. The study focused on finding out how transportation is shaping up against other development and planning challenges of the suburban zone, how the residents of the suburban zone move and how they evaluate the transport solutions in place so far, and what their expectations are in terms of transport solutions and what could make them change their current way of moving towards sustainable forms of mobility?

Słowa kluczowe

PL

strefa podmiejska; samochód osobowy; komunikacja publiczna; rower miejski; dostępność transportowa; zrównoważony transport; Bydgoszcz; Toruń

EN

suburban zone; passenger car; public transport; city bicycle; transport accessibility; sustainable transport; Bydgoszcz; Toruń

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 26(2)
• Strony: 41--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 54 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Wojciechowska Dominika

• Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń

autor

Biegańska Jadwiga

• Katedra Studiów Miejskich i  Zrównoważonego Rozwoju, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń

• https://orcid.org/0000-0002-0586-089X

autor

Kwiatkowski Michał Adam

• Katedra Studiów Miejskich i Zrównoważonego Rozwoju, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń

• https://orcid.org/0000-0002-4708-7508

Bibliografia

• [1] Antrop M., 2004, Landscape change and the urbanization process in Europe, Landscape and urban planning, 67(1-4), 9-26.
• [2] Biegańska J., 2019, Społeczno-geograficzny wymiar przemian stref podmiejskich w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• [3] Brown D. L., Schafft K. A., 2002, Population deconcentration in Hungary during the post-socialist transformation, Journal of Rural Studies, 18(3), 233-244.
• [4] Brueckner J. K., 2000, Urban sprawl: Diagnosis and remedies, International regional science review, 23(2), 160-171.
• [5] Caruso G., 2001, Periurbanisation, the situation in Europe: A bibliographical note and survey of studies in the Netherlands, Belgium, Great Britain, Germany, Italy and the Nordic Countries. Recueil des études et survey. Rapport préparé pour la Direction de l’Aménagement du Territoire et de l’Action Régionale (DATAR).
• [6] CEC (Commission on European Communities), 2008, Green Paper on Territorial Cohesion, Turning Territorial Diversity into Strength.
• [7] Cervero R., Caldwell B., Cuellar J., 2013, Bike-and-Ride: Build It and They Will Come, Journal of Public Transportation, 16(4), 83-105. DOI: 10.5038/2375-0901.16.4.5.
• [8] Champion A., Vandermotten C., 1997, Migration, counterurbanization and regional restructuring in Europe, People, jobs and mobility in the new Europe, Wiley, Chichester, 69-90.
• [9] Coombes M., Dalla Longga R., Raybould S., 1989, Counterurbanisation in Britain and Italy: a comparative critique of the concept, causation and evidence, Progress in Planning, 32, 1-70.
• [10] Douglas O., Russell P., Scott M., 2019, Positive perceptions of green and open space as predictors of neighbourhood quality of life: implications for urban planning across the city region, Journal of Environmental Planning and Management, 62(4), 626- 646. DOI: 10.1080/09640568.2018.1439573.
• [11] E.E.A. 2005, The European Environment; State and Outlook; European Environment Agency: Copenhagen, Denmark, EEA Report.
• [12] E.E.A., 2006, Urban Sprawl in Europe, The Ignored Challenge (No. 10), EEA Report.
• [13] Engels B., Liu G.J., 2011, Social exclusion, location and transport disadvantage amongst non-driving seniors in a  Melbourne municipality, Australia, Journal of Transport Geography, 19(4), 984-996. DOI: 10.1016/j. Jtrangeo.2011.03.007.
• [14] Fielding A. J., 1989, Migration and urbanization in Western Europe since 1950, The Geographical Journal, 155(1), 60-69.
• [15] Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, 2013, Raport o ekonomicznych stratach i społecznych kosztach niekontrolowanej urbanizacji w Polsce, PAN IGiPZ, Warszawa.
• [16] Gadziński J., Goras E., 2019, Jak zmieniła się codzienna ruchliwość mieszkańców polskich miast? 50 lat badań zachowań transportowych ludności w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22(4), 8-24. DOI: 10.4467/2543859XPKG.19.019.11540.
• [17] Gao Q.L., Yue Y., Zhong C., Cao J.Z., Tu W., Li Q.Q., 2022, Revealing transport inequality from an activity space perspective: A study based on human mobility data, Cities, 131, 104036. DOI: 10.1016/j.cities.2022.104036.
• [18] Giansoldati M., Danielis R., Rotaris L., 2021, Train-feeder modes in Italy. Is there a role for active mobility? Research in Transportation Economics, 86, 100990. DOI: 10.1016/j. Retrec.2020.100990.
• [19] Groeger L., 2016, Programy wspierania budownictwa mieszkaniowego w Polsce i ich wpływ na rynek nieruchomości mieszkaniowych, Space-Society-Economy, 18, 131-146.
• [20] Hardi T., Repaská G., Veselovský J., Vilinová K., 2020, Environmental consequences of the urban sprawl in the suburban zone of Nitra: An analysis based on landcover data, Geographica Pannonica, 24(3), 205-220.
• [21] Jurkowski W., 2017, Ocena integracji zabudowy mieszkaniowej z infrastrukturą kolejową w obszarach wiejskich w strefie podmiejskiej Wrocławia, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(2), 31-42. DOI: 10.4467/2543859X PKG.17.009.7391.
• [22] Jurkowski W., Smolarski M., 2017, Multimodalne rozwiązania w transporcie zbiorowym na przykładzie linii dowozowych we Wrocławiu, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(4), 51-61. DOI: 10.4467/2543859XPKG.17.020.8026.
• [23] Kajdanek K., 2011, Suburbanizacja w Polsce – pejzaż społeczno-przestrzenny, Przegląd Socjologiczny, 60(2-3), 303-321.
• [24] Kania K., 2010, Kształtowanie wartości gruntu przez działalność dewelopera gruntowego, Zeszyty Naukowe, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, (822), 47-57.
• [25] Kovács Z., 1999, Cities from state-socialism to global capitalism: an introduction, GeoJournal, 1-6.
• [26] Kubeš J., Nováček A., 2019, Suburbs around the Czech provincial city of České Budějovice – territorial arrangement and problems, Hungarian Geographical Bulletin, 68(1), 65-78.
• [27] Kwiatkowski M.A., 2018, Bike-sharing boom – rozwój nowych form zrównoważonego transportu w Polsce na przykładzie roweru publicznego, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21(3), 60-69. DOI: 10.4467/2543859X PKG.18.007.10142.
• [28] Kwiatkowski M.A., Karbowiński Ł., 2022, Rower w pojeździe publicznego transportu zbiorowego – studium zasad przewozowych w wybranych miastach europejskich, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25(3), 41-55. DOI: 10.4467/2543859XPKG.22.015.16609.
• [29] Kwiatkowski M., Karbowiński Ł., 2023, Leksykon polityki rowerowej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń. DOI: 10.12775/978-83-231-5016-9.
• [30] Lewyn M., 2017, Government Intervention and Suburban Sprawl: The Case for Market Urbanism, Springer.
• [31] Maik W., 2010, Bydgosko-Toruński Obszar Metropolitalny jako czynnik rozwoju i integracji województwa kujawsko- -pomorskiego, [w:] S. Ciok, P. Migoń (red.), Przekształcenia struktur regionalnych, Aspekty społeczne, ekonomiczne i przyrodnicze, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 65-73.
• [32] Mantey D., Sudra P., 2019, Types of suburbs in post-socialist Poland and their potential for creating public spaces, Cities, 88, 209-221. DOI: 10.1016/j.cities.2018.11.001.
• [33] Martens K., 2004, The bicycle as a feedering mode: experiences from three European countries, Transportation Research Part D: Transport and Environment, 9(4), 281-294. DOI: 10.1016/j.trd.2004.02.005.
• [34] Martens K., 2007, Promoting bike-and-ride: The Dutch experience, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 41(4), 326-338. DOI: 10.1016/j.tra.2006.09.010.
• [35] Mattioli G., Roberts C., Steinberger J. K., Brown A., 2020, The political economy of car dependence: A systems of provision approach, Energy Research & Social Science, 66, 101486.
• [36] Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, 2016, Negatywne skutki chaotycznego rozpraszania zabudowy, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• [37] Novotný L., 2016, Urban development and migration processes in the urban region of Bratislava from the post- socialist transformation until the global economic crisis, Urban Geography, 37(7), 1009-1029.
• [38] Nuissl H., Rink D., 2005, The ‘production’ of urban sprawl in eastern Germany as a phenomenon of post-socialist transformation, Cities, 22(2), 123-134.
• [39] Ouředníček M., Temelová J., 2009, Twenty years after socialism: the transformation of Prague’s inner structure, Studia Universitatis Babes-Bolyai, Sociologia, 54(1), 9-30.
• [40] Palak M., 2016, Nowe oblicza przedmieść. Socjologiczne studium suburbanizacji w Polsce na przykładzie Rzeszowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• [41] Porru S., Misso F. E., Pani F. E., Repetto C., 2020, Smart mobility and public transport: Opportunities and challenges in rural and urban areas, Journal of Traffic and Transportation Engineering (English edition), 7(1), 88-97.
• [42] Pritchard J.P., Tomasiello D.B., Giannotti M., Geurs K., 2019, Potential impacts of bike-and-ride on job accessibility and spatial equity in Sao Paulo, Brazil, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 121, 386-400. DOI: 10.1016/j.tra.2019.01.022.
• [43] Sądowska Z., Biegańska J., Wysocka D., 2022, Jakość życia ze szczególnym uwzględnieniem konfliktów społecznych i przestrzennych w strefie podmiejskiej Bydgoszczy i Torunia, Czasopismo Geograficzne, 93(2), 217-242.
• [44] Śleszyński P., Solon J., 2010, Prace planistyczne a konflikty przestrzenne w gminach, Studia KPZK PAN, CXXX, Warszawa, 121-127.
• [45] Sokołowski D., 2009, Aglomeracja bydgosko-toruńska w strukturze osadniczej kraju i regionu, [w:] W. Maik (red.), Aglomeracje miejskie w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, Problemy rozwoju, przekształceń i funkcjonowania, Wydawnictwo Uczelniane WSG, Bydgoszcz, 203-230.
• [46] Sokołowski D., Jaroszewska-Brudnicka R., Gierańczyk W., Radwańska, M. Szyda, B., 2014, Delimitacja Bydgosko -Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego na tle ujęć historycznych, Acta Universitatis Nicolai Copernici Ekonomia, 45(1), 59-81.
• [47] Spórna T., 2018, The suburbanisation process in a depopulation context in the Katowice conurbation, Poland, Environmental & Socio-economic Studies, 6(1), 57-72.
• [48] Steg L., 2003, Can public transport compete with the private car?, IATSS Research, 27(2), 27-35. DOI: 10.1016/S0386-1112(14)60141-2.
• [49] Szafrańska E., 2016, Wielkie osiedla mieszkaniowe w mieście postsocjalistycznym, Geneza, rozwój, przemiany, percepcja, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• [50] Szmytkie R., 2020, The impact of residential suburbanization on changes in the morphology of villages in the suburban area of Wrocław, Poland, Environmental & Socio-economic Studies, 8(4), 24-43. DOI: 10.2478/environ-2020-0021.
• [51] Szymańska D., Chodkowska-Miszczuk J., Biegańska J., 2013, Bydgosko-Toruński Obszar Funkcjonalny (Metropolitalny) w świetle wybranych wskaźników, Acta Universitatis Nicolai Copernici Ekonomia, 44(2), 319-332.
• [52] Tang G.M., Keshav S., Golab L., Wu K., 2018, Bikeshare Pool Sizing for Bike-and-Ride Multimodal Transit, IEEE Transactions on Intelligent Transportation Systems, 19(7), 2279-2289. DOI: 10.1109/TITS.2018.2814583.
• [53] Wolny-Kucińska A., 2020, Rower podmiejski – koncepcja rozwoju roweru publicznego na obszarach codziennych dojazdów do miast na przykładzie Polski, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(1), 41-57. DOI: 10.4467/25 43859XPKG.20.012.12114.
• [54] Wysocka D., Biegańska J., Grzelak-Kostulska E., 2022, Identyfikacja i ocena głównych problemów rozwoju strefy podmiejskiej w dokumentach strategicznych i planistycznych gmin powiatów bydgoskiego i toruńskiego, Czasopismo Geograficzne, 93(1), 83-106.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).