An examination of the level of phosphorus in the soil as an indicator of human activity in prehistory at archaeological site no. 15a in Biskupin

• Autorzy: Matłoka A. , Karliński-Kociuba J. , Pilaczyński Ł. , Fejfer M. , Nowaczyk S. , Siepak J.

Warianty tytułu

PL

Badania poziomu fosforu w glebie jako wskaźnika działalności człowieka w pradziejach na stanowisku archeologicznym nr 15a w Biskupinie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

During the archaeological excavation research at multicultural site No. 15a in Biskupin, soil samples were taken in order to determine the total amount of phosphorus in the soil. The samples were collected from two mechanical layers in the area of about 13 ares. The quantitative analysis was carried out by means of the phosphomolybdenum method based on the reaction of ortophosphate ions with ammonium heptamolybdenum tetrahydrate with λanal]= 700 nm. Based on the statistical assessment of the results, a conclusion was drawn that the results in the method used arę characterized by a high level of precision. The content of phosphorus in the examined samples of soil from the archaeological site reveals that in the first mechanical site the amount was very high Cp205±S from 126.01 ±13,59[mg P205/100g of soil] to 193.48 ±0.52 [mg P205/100g of soil]; while in the second layer the amount was at a low level with the concentration range from 6.29+0,99 [mg P205/100g of soil] to 33.79±0,00[mg P205/100g of soil]. In one place within the second cultural layer a high content level was observed 109.79+19.67[mg P205/100g of soil]. The results point to a good correlation of the level of phosphorus as an indicator in this archaeological research.

PL

Podczas prowadzenia archeologicznych badań wykopaliskowych na wielokulturowym stanowisku nr 15a w Biskupinie, pobrano próbki ziemi w celu oznaczenia poziomu fosforu w glebie. Próbki pobrano z dwóch warstw mechanicznych z obszaru o powierzchni ok. 13 arów. Do analiz ilościowych wybrano metodę fosforomolibdenową opierającą się na reakcji jonów ortofosforanowych z czterohydratem heptamolibednianu amonu przy λanal= 700 nm. Na podstawie oceny statystycznej wyników stwierdzono, że wyniki w zastosowanej metodzie charakteryzują się dużą precyzją. Zawartość fosforu w badanych próbkach gleby ze stanowiska archeologicznego wykazują, że w pierwszej warstwie mechanicznej jest bardzo wysoka CP205±S w granicach od 126,01 ±13,59[mg P205/100g gleby] do 193,48 ±0,52 [mg P205/100g gleby]; natomiast w warstwie drugiej jest na niskim poziomie w zakresie stężeń 6,29±0,99 [mg P205/100g gleby] do 33,79±0,00[mg P205/100g gleby]. W jednym miejscu w obrębie drugiej warstwy kulturowej zaobserwowano wysoką zawartość 109,79±19,67[mg P205/100g gleby].Wyniki wskazują na dobrą kore¬lację poziomu fosforu jako wskaźnika w tych badaniach archeologicznych.

Słowa kluczowe

EN

archaeological site; phosphorus - indicator; statistics

PL

stanowisko archeologiczne; fosfor; wskaźnik zawartości fosforu; statystyka

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 23, nr 2
• Strony: 71--79
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Matłoka A.

• Hipolit Cegielski State College of Higher Education in Gniezno, Institute of Environmental Protection, 62-200 Gniezno, ul. Ks. Prym. S. Wyszyńskiego 38

autor

Karliński-Kociuba J.

• Hipolit Cegielski State College of Higher Education in Gniezno, Institute of Environmental Protection, 62-200 Gniezno, ul. Ks. Prym. S. Wyszyńskiego 38

autor

Pilaczyński Ł.

• Hipolit Cegielski State College of Higher Education in Gniezno, Institute of Environmental Protection, 62-200 Gniezno, ul. Ks. Prym. S. Wyszyńskiego 38

autor

Fejfer M.

• Archaeological Museum in Biskupin, 88-410 Gąsawa, Biskupin 17

autor

Nowaczyk S.

• Archaeological Museum in Biskupin, 88-410 Gąsawa, Biskupin 17

autor

Siepak J.

• Hipolit Cegielski State College of Higher Education in Gniezno, Institute of Environmental Protection, 62-200 Gniezno, ul. Ks. Prym. S. Wyszyńskiego 38

Bibliografia

• 1. Markiewicz, M. PhD dissertation, 2008, The diagnosis and intensity of historical human activity on the basis of soil investigation at selected archaeological sites in the land of Chełmno), Nicolaus Copernlcus University, Faculty of Biology and Earth Sciences, Institute of Geography, Toruń [In Polish]. https://repozytorium. umk.pl/bitstream/han-dle/item/261/Markiewicz_doktorat.pdf?se-quence=l(20.11.2014)
• 2. Furmanek M., Gediga K., Piszcz U., Rapiński A., 2011, Cognitive methods of geochemical and geomagnetic prospecting of archaeological sites on the basis of research in Dzielnica, Opole Region; Geoinformative methods in archaeological research, The 6th Symposium on Environmental Archaeology, [In Polish].
• 3. Arrhenius O., 1929, Die phosphatfrage. Zeitschrift fur Pflanzenernahrung, Dungung und Bodenkunde, Vol.l4, pp. 121-140, [In German].
• 4. Balke B., 1975, Discussions and debates concerning the usefulness of the phosphate method for archaeological research Archeologia Polski, 20, No. l, pp.161-174, [In Polish]
• 5. Andrzejewski M., Socha T., 1998, Title of chapter: Phosphorus and its usefulness in archaeological research in: Nauki przyrodnicze i fotografia lotnicza w archeologii ed. Śmigielski W. Poznań Archaeological Museum, [In Polish].
• 6. Brzeziński W., Dulinicz M., Kobyliński Z., 1983, The content of phosphorus as an indicator of ancient human activity; Kwartalnik Historii Kultury Materialnej; 31, [In Polish].
• 7. Maciejewski F., 1962, Ancient materials from Żnin District, Materiały Starożytne, vol.VIII, pp. 217-326, [InPolish].
• 8. Nowaczyk S., 2012, Report on excavation research at site 15A in Biskupin; 2011, made available by the Archaeological Museum in Biskupin, [In Polish].
• 9. Pilaczyński Ł.,2013. Determination of phosphorus content by the spectrophotometric method in the cultural layer of the soil at archaeological site 15A in Biskupin, engineering thesis, Institute of Environmental Protection, Hipolit Cegielski State College of Higher Education in Gniezno, promotor: A. Matłoka [In Polish].
• 10. Karliński-Kociuba, J. 2014 ,The qualitative and quantitative analysis for the assay of phoshorus and iron in soil samples from the second cultural layer from archaeological site No. 15A in Biskupin, engineering thesis, Institute of Environmental Protection, Hipolit Cegielski State College of Higher Education in Gniezno, promotor: A. Matłoka [In Polish].
• 11. Polish Norm; PN-ISO 11464:1999: Soil quality -Introductory preparation of samples for physical and chemical analysis; 1999 [In Polish].
• 12. PolishNorm; PN-R-04024:1997: The chemical and agricultural analysis of the soil - Determination of the content of assimilable phosphorus, potassium, magnesium and manganese in organie soils; 1997 [In Polish].
• 13. Elbanowska, H., Zerbe, J., Siepak J., 1999, Physical and chemical analysłs of water; Wyd. Naukowe UAM, , pp. 145-148, [In Polish].
• 14. Siepak, J. ed. 1992, Physical and chemical anlysis of water and soils; Adam Mickiewicz University in Poznań, [In Polish].
• 15. Minczewski, J., Marczenko, Z.,2004, Analytical chemistry. Chemical methods of quantitative analysis); PWN; Warsaw, pp. 161-162, Analytical chemistry. Theoretical bases and qualitative analysis; PWN; Warsaw, pp. 229, 347-348, [In Polish].
• 16. Szyczewski, P., Siepak, J., Niedzielski, J., Sobczyński, T., 2009 Research on heayy metals in Poland; Polish J. of Environ. Stud., 18, No.5,pp.755-768, [In English].
• 17. Pawlaczyk, J., Zając, M. 2005, The validation of methods of chemical analysis; Scientific Publishers of Poznań University of Medical Sciences; Poznań, pp.23-36, [InPolish].
• 18. VernaS. P., Quiroz-Ruiz A., 2006, Critical values for six Dixtion tests for outliers in normal samples to size 100 and applications in science and engineering, Revista Mexicana de Ciencias Geologicas, 23,No.2, pp.133-161, [In English].
• 19. Namieśnik J., Konieczka P., Zygmunt B., Bulska E., Świtaj-Zawada A., Rompa M., Kremer E., Naganowska-Nowak A. 2007, The evaluation and control of the quality of results of analytical measurements, WNT, pp.22-28, 321-322 [In Polish].
• 20. Matłoka A., Wiktorska M., Karliński-Kociuba J., Pilaczyński Ł., Nowaczyk S., Siepak J., 2014, The pilots study of the levels of phosphorus in agricultural soil from Powidz and cultural layer from archaeological site no 15A in Biskupin, Ekologia i Technika, 6 (133) pp.316-324 [In Polish].