Wprowadzenie do budowania odporności poprzez analizę obszarów szczególnie narażonych na występowanie zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu społeczności

• Autorzy: Piec R. , Szykuła-Piec B.

Identyfikatory

DOI

10.12845/bitp.52.4.2018.4

Warianty tytułu

EN

An Introduction to Building Resilience through the Analysis of Areas Particularly Exposed to the Occurrence of Events Threatening the Safety of the Community

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Cel: Celem artykułu jest wprowadzenie do języka nauk o bezpieczeństwie pojęcia rezyliencji, a także przedstawienie autorskiej metodyki opracowania mapy zagrożeń w Polsce, jej weryfikacji za pomocą wyników badań sondażowych oraz propozycji projektowania procesu budowania odporności społeczności w oparciu o kulturę zaufania jako składową kapitału społecznego. Jak wiadomo, objaśnianie bezpieczeństwa jako stanu bez zagrożeń jest podejściem błędnym, niemającym odzwierciedlenia w realnym otoczeniu. Zagrożenia towarzyszą ludziom od zawsze. Możemy jedynie podjąć próbę przygotowania się do nich, czynić wysiłki w celu minimalizacji strat oraz odbudowywać dotknięte nimi obiekty – ludzi, wspólnoty, środowisko. Metody: Pierwszym etapem prac było zdefiniowanie katalogu zagrożeń. Kolejny krok polegał na zidentyfikowaniu zagrożeń złożonego środowiska społecznego. W tym celu przeprowadzono analizę dostępnych, mierzalnych danych zgromadzonych przez właściwe instytucje. Wykorzystano w niej autorską metodę obliczeniową o charakterze ilościowym. W ramach badań społeczności przeanalizowano wyniki sondażu. Artykuł dopełnia teoretyczne ujęcie kultury zaufania wraz z wyjaśnieniem pojęcia kapitału społecznego, które stanowi wprowadzenie do rozważań w kontekście budowania odporności. Wyniki: W toku wnioskowania wygenerowano dwie grupy województw – bezpieczne oraz niebezpieczne. Wyniki badań ankietowych były podłożem do analiz wybranych obszarów pod względem różnic w postrzeganiu bezpieczeństwa. Wnioski: W województwach, w których dostępne dane statystyczne wskazują na wysoki poziom zagrożeń, określonych jako niebezpieczne, deklarowane poczucie bezpieczeństwa jest niższe. Zaobserwowane różnice są niewielkie, ale w skali całego badania znaczące. Wyniki analizy statystycznej są zbieżne z rezultatami badań prowadzonych przez GUS oraz przedstawionymi w Diagnozie Społecznej. Nie podważono konieczności podejmowania działań mających wpływ na minimalizację ryzyka wystąpienia zagrożeń, jednakże podkreślono istotność informowania społeczeństwa o zagrożeniach. Wykorzystując zaproponowaną, łatwą do weryfikacji metodykę wraz z działaniami namnażającymi kapitał społeczny, powstaje synergia będąca silnym budulcem odporności społecznej.

EN

Objective: The aim of this study is to introduce the concept of resilience into the language of security sciences, to contribute to the discussion by presenting the authors' methodology for developing a hazard map in Poland, its verification using survey results and a proposal to design a process of building resilience based on a culture of trust as component of social capital. It has been known that explaining safety as a state with no threats is an erroneous approach that is not reflected in reality. Threats have always been, and will always be, present. We can only try to prepare for them, make efforts to minimise losses and rebuild the affected entities – people, communities and the environment. Methods: The first stage was to define a list of threats. The next step was to identify threats to a complex social environment, possibly by analysing the available measurable data collected by the relevant institutions, using the authors' quantitative calculation method. In order to study the community, the survey results were analysed. The article complements the theoretical approach to the culture of trust, along with an explanation of the concept of social capital, which is an introduction to the discussion in the context of building resilience. Results: Two groups of voivodeships were generated during in the course of the study. One of them has included safe, and the other dangerous voivodeships. The conducted research and its results formed the basis for the analysis of selected areas in terms of differences in the perception of security. Conclusions: In voivodeships where the available statistical data indicate a high level of threats, identified as dangerous, the declared sense of security is lower. The observed differences are small, but significant in the context of the entire study. The results of the statistical analysis coincide with the results of the research conducted by Statistics Poland and presented in the Social Diagnosis. The necessity of taking measures to minimise the risk of threats was not undermined; however, the importance of public information about threats was stressed. Using the proposed easy-to-verify methodology, together with activities that expand social capital, synergy is created, forming a strong building block of social resilience.

Słowa kluczowe

PL

mapa zagrożeń; bezpieczeństwo; zaufanie; kultura zaufania; kapitał społeczny; odporność

EN

hazard map; security; trust; culture of trust; social capital; resilience

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 52, iss. 4
• Strony: 68--81
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Piec R.

• Szkoła Główna Służby Pożarniczej / Main School of Fire Service

autor

Szykuła-Piec B.

• Szkoła Główna Służby Pożarniczej / Main School of Fire Service

Bibliografia

• [1] Adger W.N., Social and ecological resilience: are they related?, „Progress in Human Geography” 2000, 24(3), 347–364, http://phg.sagepub.com/content/24/3/347.
• [2] Bourdieu J.C., Passeron J.C., The Inheritors: French Students and Their Relation to Culture, University of Chicago Press, 1979.
• [3] Chaskin R.J., Brown P., Venkatesh S., Vidal A., Budowanie potencjału społeczności lokalnej, [w:] Zmiana w społeczności lokalnej. Szkice o kapitale społecznym w praktyce społecznej i nie tylko, T. Kaźmierczak (red.), Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2007.
• [4] Coleman J.S., Foundations of social theory, Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge 1990.
• [5] De Florio V., On resilient behaviors in computational systems, https://www.academia.edu/11736157/On_Resilient_Behaviors_in_Computational_Systems_and_Environments [dostęp: gru-dzień 2018].
• [6] Evans P.B., Predatory, Developmental and Other Apparatuses: A Comparative Political Economy Perspective on the Third World Stat, „Sociological Forum” 1989, 4(4), 561–587.
• [7] Fukuyama F., Wielki Wstrząs. Natura ludzka a odbudowa porządku społecznego, Bertelsmann Media, Warszawa 2000.
• [8] Fukuyama F., Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, PWN, Warszawa–Wrocław 1997.
• [9] Główny Urząd Statystyczny, bip.stat.gov.pl [dostęp: grudzień 2018].
• [10] Mauro P., Corruption and Growth, „The Quarterly Journal of Economics” 1995, 110(3), 681–712.
• [11] Molinas J., The Impact of Inequality, Gender, External Assistance and Social Capital on Local-level cooperation, „World Development” 1998, 26(3), 413–431
• [12] Narayan D., Cassidy M.F., A Dimensional Approach to Measuring Social Capital: Development and Validation of a Social Capital Inventory, „Current Sociology” 2001, 49/2, 9–102.
• [13] Narayan D., The Contribution of People's Participation: Evidnce from 121 Rural Water Supply Project, Environmentally Sustainable Development Occasional Paper Series 1. World Bank, Wa-shington D.C. 1995.
• [14] Putnam R. D., Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Znak, Kraków 1995.
• [15] Putnam R.D., Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
• [16] Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2005.
• [17] Sztompka P., Zaufanie, nieufność i dwa paradoksy demokracji, [w:] Socjologia. Lektury, P. Sztompka, M. Kucia (red.), Kraków 2005.
• [18] Szykuła-Piec B., Piec R., Kultura zaufania jako filar bezpieczeństwa cywilnego, [w:] Inżynieria bezpieczeństwa a zagrożenia cywilizacyjne, Wyzwania dla bezpieczeństwa, CSPSP, Częstochowa 2013.
• [19] Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. 1998 nr 96, poz. 603).
• [20] Jakość życia w Polsce, Główny Urząd Statystyczny, [dok. elektr.] http://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5486/16/2/1/jakosc_zycia_w_polsce._edycja_2015.pdf [dostęp: 4.12.2018].
• [21] Diagnoza społeczna: zintegrowana baza danych, www.diagno-za.com [dostęp: 4.12.2018].
• [22] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniająca, a następnie uchylająca dyrektywę Rady 96/82/WE (Dz. Urz. UE L 197/1 z 24 lipca 2012 r.)