Rekonstrukcja barokowego gmachu collegium Clericorum na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu

• Autorzy: Gomółka Jerzy , Wyjadłowski Marek , Kanclerski Damian , Nowak Tomasz

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK73TUMSKI

Warianty tytułu

EN

Reconstruction of the baroque edifice of the Collegium Clericorum on Ostrów Tumski in Wrocław

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono opis rekonstrukcji zabytkowej bryły XVIII-wiecznego barokowego alumnatu na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu na potrzeby Biblioteki Archidiecezjalnej, zgodnie z intencją inwestora oraz wymogami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ze względu na sąsiedztwo rzeki kondygnację podziemną zaplanowano jako szczelną wannę, chroniącą przed potencjalną powodzią „tysiąclecia”. Dzięki temu zachowano i wyeksponowano oryginalne relikty dawnego alumnatu. Wśród zachowanych murów i sklepień ulokowano atrakcyjne funkcje: salę muzealną z ekspozycją starodruków, mediatekę. Dostępna czytelnia zajmuje powierzchnię pod dziedzińcem. Wejście główne do budynku, zgodnie ze stanem historycznym, zlokalizowano w północnej fasadzie. Wyższe kondygnacje, określane mianem sarkofagu, zawierają najcenniejsze zbiory archidiecezji. W poszukiwaniach materiału, który miałby reprezentować na zewnątrz konstrukcję budynku, czas budowy i współczesne przeznaczenie, zdecydowano się na zastosowanie prefabrykowanych płyt z betonu GRC. Jednorodność materiału ścian i dachu daje efekt budynku- wspomnienia po poprzedniej budowli.

EN

The article presents the description of the reconstruction of the eighteenth-century baroque dormitory on Ostrów Tumski in Wrocław for the needs of the Archdiocesan Library, in accordance with the developer’s intentions and the regulations of the local spatial development plan. Due to the close proximity to the river, the underground level was designed as a watertight tank, protected from a potential 1,000-year flood, which allowed to keep and expose the relics of the old dormitory. Among the preserved walls and vaults attractive functions were located: a museum room with an exhibition of old prints, a media library. The available reading room is located in the space below the courtyard. The main entrance is placed accordingly to the historical state, in the north facade. The upper stories, called the “sarcophagus,” contain the most valuable collections of the archdiocese. In search for a material that could externally represent the building’s structure, the time of construction and the contemporary use, it was decided to use prefabricated GRC concrete slabs. The homogeneity of the walls and roof materials gives the impression of a memory of the old building.

Słowa kluczowe

PL

Ostrów Tumski; biblioteka archidiecezjalna; alumnat; rekonstrukcja

EN

Ostrów Tumski; archdiocesan library; dormitory; reconstruction

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 73
• Strony: 70--83
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., fot.

Twórcy

autor

Gomółka Jerzy

• Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej

autor

Wyjadłowski Marek

• Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej

• https://orcid.org/0000-0003-0411-952X

autor

Kanclerski Damian

• Opracowania Architektoniczno-Historyczne, Wrocław

autor

Nowak Tomasz

• Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej

• https://orcid.org/0000-0001-9517-3403

Bibliografia

• Archiwalia / Archive materials
• 1. Plan fortyfikacji wyspy z 1642 roku, Kriegsarchiv Wien KII f16-30,5 E.
• Opracowania / Secondary sources
• 2. Ambroziak Andrzej, Kłosowski Paweł, Autodesk Robot Structural Analysis: Podstawy obliczeń, Gdańsk 2010.
• 3. Crosbie Michael J., Architecture for the books, Mulgrave, Victoria 2003.
• 4. Maj Marek, Kowalik Tomasz, Ubysz Andrzej, Considerable cracking in the foundation slab in a multi-storey underground garage, „E3S Web of Conferences” 2019, t. 97.
• 5. Małachowicz Edmund, Wrocław na wyspach, Wrocław 1981.
• 6. Małachowicz Maciej, Stupak Andrzej, Inwentaryzacja i projekt konserwatorski odkrytych reliktów alumnatu na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu, cz. 1: Inwentaryzacja portalu, cz. 2: Koncepcja konserwacji i inwentaryzacji piwnic, Raporty Instytutu Historii Architektury Politechniki Wrocławskiej, 1988, Seria Sprawozdania nr 213.
• 7. Marsh Ken, Autodesk Robot Structural Analysis Professional 2015 Essentials, Somerville, Massachusetts 2015.
• 8. Meyer Zygmunt, Szmechel Grzegorz, Uwagi do obliczania osiadania dużych płyt fundamentowych, „Inżynieria Morska i Geotechnika” 2012, nr 2.
• 9. Ulybin Aleksey, Lano Aleksandr, Vatin Nikolai, Lysnytska Katerina, Examination of the Basement of Historic Buildings in Investment Activity, „MATEC Web of Conferences” 2016, vol. 73.
• 10. Vatin Nikolay, Gamayunova Olga, Modern Architecture of World’s Libraries, „Advanced Materials Research” 2014, t. 1065–1069.
• 11. Zabłocka-Kos Agnieszka, Sztuka, wiara, uczucie. Alexis Langer śląski architekt neogotyku, Wrocław 1996.
• 12. Żurek Adam, Fortyfikacje bastionowe w systemie holenderskim, [w:] Leksykon architektury Wrocławia, red. Rafał Eysymontt, Ewa Różycka-Rozpędowska, Wrocław 2011.
• Akty prawne / Legal acts
• 13. „Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru Ostrów Tumski – Ogród Botaniczny”, Uchwała Rady Miejskiej Wrocławia nr XIII/442/99.
• 14. „Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru Ostrów Tumski – Ogród Botaniczny”, Uchwała Rady Miejskiej Wrocławia nr XXIX/646/12.
• 15. PN-EN 1991-1-1:2004. Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje. Część 1-1: Oddziaływania ogólne. Ciężar objętościowy, ciężar własny, obciążenia użytkowe w budynkach.
• 16. PN-EN 1992-1-1:2008. Eurokod 2: Projektowanie konstrukcji z betonu. Część 1-1: Reguły ogólne i reguły dla budynków.
• 17. PN-EN 1997-1:2008. Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne. Część 1: Zasady ogólne oraz Część 2: Rozpoznanie i badanie podłoża gruntowego.
• Projekty / Projects
• 18. „Biblioteka Archidiecezjalna w rekonstruowanej barokowej bryle Alumnatu – Projekt Konstrukcyjny Wykonawczy”, AQ7 sp. z o.o., lipiec 2014.
• 19. „Dokumentacja geologiczno-inżynierska z badań podłoża gruntowego pod projektowany budynek biblioteki archidiecezjalnej przy pl. Katedralnym we Wrocławiu”, PUH Habitat s.c., 2012.
• 20. „Studium historyczno-architektoniczne budynku dawnego alumnatu, Wrocław pl. Katedralny 4”, aut. Damian Kanclerski, Archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu, Wrocław 2012
• 21. „Studium historyczno-urbanistyczne wraz z wytycznymi konserwatorskimi dla potrzeb planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego: Wrocław – zespół historycznego centrum. Obszar B (Ostrów Tumski, wyspy: Piasek, Bielarska, Słodowa, Tamka)”, red. Rafał Eysmontt, Łukasz Krzywka, Wrocław 1997.
• 22. „Wrocław-Ostrów Tumski, studium historyczno-urbanistyczne do planu zagospodarowania przestrzennego”, Wrocław 1954.
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• 23. https://www.skyscrapercity.com/threads/stare-miasto-biblioteka-archidiecezjalna-odbudowa-alumnatu.1537662/ (dostęp: 30 XI 2022)