Planowanie małej retencji wodnej w procesie scalenia gruntów na obszarach wiejskich

• Autorzy: Stańczuk-Gałwiaczek M.

Warianty tytułu

EN

Small water retention planning in land consolidation projects for rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Scalenie gruntów powinno być traktowane w sposób kompleksowy, jako proces w ramach którego realizowane są wielokierunkowe działania – związane nie tylko z poprawą struktury agrarnej gospodarstw rolnych, lecz również z realizacją koncepcji wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Do powyższych działań można zaliczyć prace związane z poprawą stanu gospodarki wodnej na obiekcie scaleniowym. Przeprowadzone studia literaturowe oraz badania wskazują, że dobór rozwiązań projektowych z zakresu gospodarki wodnej w procesie scalenia gruntów jest w przeważającej mierze podyktowany kryteriami ekonomicznymi. Rozwiązania nakierowane na poprawę stanu gospodarki wodnej traktowane są w sposób fragmentaryczny. Dąży się bowiem głównie do zwiększenia efektywności produkcji rolniczej, poprzez wprowadzanie rozwiązań z zakresu odbudowy, przebudowy bądź konserwacji i modernizacji istniejących urządzeń melioracji wodnych szczegółowych i podstawowych. Jednym z rozwiązań, które może być implementowane w ramach procesu scaleniowego, jest realizacja działań z zakresu tzw. małej retencji wodnej. W pracy dokonano analizy rozwiązań projektowych przyjmowanych w procesie scalenia gruntów wpływających na zwiększenie możliwości retencyjnych na obszarach wiejskich na przykładzie wybranego obiektu scaleniowego. W tym celu przeprowadzono badanie dokumentacji geodezyjnej dotyczącej postępowania scaleniowego oraz określono występujące na obiekcie uwarunkowania, które determinują możliwe do zrealizowania w projekcie scalenia rozwiązania. Celem badań będących podstawą niniejszego artykułu było opracowanie podstawowych zasad, którymi powinien kierować się geodeta w wydzielaniu gruntów w celu zapewnienia rezerwy terenowej pod małe zbiorniki retencyjne w trakcie opracowywania projektu scalenia, uwzględniając uwarunkowania formalno-prawne, środowiskowe oraz uwarunkowania wynikające ze sposobu użytkowania i topografii terenu. Scalenie gruntów jest bowiem procesem bardzo złożonym, który wymaga uwzględnienia bogatego zasobu danych o przekształcanym terenie.

EN

The approach to land consolidation projects should be complex, as these are multifunctional actions related to the improvement of inadequate agricultural land use structure and the implementation of sustainable multifunctional rural development policy. Land consolidation actions should also include the improvement of water management in the agricultural production area. However, the scope of land consolidation design solutions in Poland is overwhelmingly dictated only by economic criteria. Solutions aimed at the improvement of water management are treated fragmentarily. The most desirable aim is to intensify the agricultural production by reconstructing and maintaining reasonably designed irrigation and drainage systems. One of the solutions in land consolidation design to improve water management is the implementation of small water retention. The paper describes design solutions adopted in the selected land consolidation project to create water retention in rural areas. Some basic rules are also defined for the surveyors to ensure the provision of land for the implementation of small water retention in the process of land consolidation, which requires considering various data on redesigned site.

Słowa kluczowe

PL

mała retencja wodna; scalenie gruntów; wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich; założenia do projektu scalenia

EN

guidelines for land consolidation project; land consolidation; multifunctional rural development; small water retention

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 16, z. 1
• Strony: 55--69
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys. kolor.

Twórcy

autor

Stańczuk-Gałwiaczek M.

• Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii, Zakład Katastru i Gospodarki Nieruchomościami, pl. Politechniki 1, 00-661 Warszawa

Bibliografia

• 1. DBGiTR 2011a. Studium środowiskowe wsi Dobrocin. Opracował zespół: Joanna Malina, Joanna Piotrowska. Wrocław. Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu. Materiały XXXVIII Konkursu Jakości Prac Scaleniowych. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ss. 12.
• 2. DBGiTR 2011b. Założenia do projektu scalenia gruntów dla wsi Dobrocin gmina Dzierżoniów realizowanego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 „Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa. Schemat I – Scalanie gruntów”. Opracował zespół: Joanna Malina, Joanna Piotrowska. Wrocław. Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu. Materiały XXXVIII Konkursu Jakości Prac Scaleniowych. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ss. 44.
• 3. DOBROWOLSKI K., DZIEDZIC W., SKORUPKA R. 2007. Scalenia gruntów jako jeden z podstawowych warunków uniknięcia napięć i konfliktów społecznych w procesie budowy dróg, w tym autostrad i dróg ekspresowych oraz innych inwestycji liniowych [Land consolidation as one of the Basic conditions to avoid social tensions and conflicts in the process of constructions of roads including motorways and expressways and other line investments] [online]. XIX Sesja N-T pod hasłem „Polskie drogi – od pomysłu do pozwolenia na budowę”. SGP, GIG, SPKD, GDDKIA Oddział w Warszawie. Nowy Sącz, 14–16 czerwca 2007 r. Referat Nr 14. [Dostęp 01.07.2015]. Dostępny w Internecie: http://sgp.mediacyfrowe.serwery.pl/file/Referat_14.pdf
• 4. KARDEL I., KUPCZYK P., MIODUSZEWSKI W., MITRASZEWSKA-OSTAPOWICZ A., OKRUSZKO T., PCHAŁEK M. 2011. Mała retencja – planowanie, realizacja, eksploatacja. Poradnik Polskiego Komitetu Globalnego Partnerstwa dla Wody [Small retention. Planning – Implementation – Operation. Guidance of Polish Committee of the Global Water Partnership]. Warszawa. BIGRAF ss. 86.
• 5. KOWALCZAK P., FARAT R., KĘPIŃSKA-KASPRZAK M., MAGER P., PIETRAS W. 1997. Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji [Hierarchy of aerial small water retention need]. Warszawa. IMGW. ISSN 0239-6238 ss. 76.
• 6. KOWALEWSKI Z. 2003. Wpływ retencjonowania wód powierzchniowych na bilans wodny małych zlewni rolniczych [The effect of surface retention on the water balance of small agricultural catchments]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy Naukowe i Monografie. Nr 6. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-88763-31-8 ss. 126.
• 7. KOWALEWSKI Z. (red.) 2014. Metody retencjonowania wody na obszarach rolniczych i warunki ich stosowania [Methods of water retention in rural areas and their conditions of use]. Falenty. Wydaw. ITP. Falenty. ISBN 978-83-62416-82-0 ss. 162.
• 8. KZGW 2010. Diagnoza aktualnego stanu gospodarki wodnej. Załącznik nr 1 do Projektu Polityki Wodnej Państwa 2030 [Diagnosis of the current state of water management. Appendix 1 to the Draft of the State Water Policy 2030] [online]. [Dostęp 05.09.2015]. Dostępny w Internecie: http://kzgw.gov.pl
• 9. KUPIDURA A., ŁUCZEWSKI M., HOME R., KUPIDURA P. 2014. Public perceptions of rural landscapes in land consolidation procedures in Poland. Land Use Policy. Vol. 39 s. 313–319.
• 10. KUROWSKA K., KRYSZK H., CYMERMAN R., OGRYZEK M., SOBOLEWSKA-MIKULSKA K., STAŃCZUK-GAŁWIACZEK M., MARKS-BIELSKA R. 2015. Rural areas management. Red. K. Kurowska. Croatian Information Technology Society, GIS Forum. Zagreb, Croatia. ISBN 978-953-6129-49-2 ss. 89.
• 11. LEŚNY J., JUSZCZAK R. 2005. Klimatyczny bilans wodny terenów rolniczych i leśnych [Climatic water balance of agricultural and forest areas]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 5 z. 2 (15) s. 53–65.
• 12. MIODUSZEWSKI W. 2003. Mała retencja. Ochrona zasobów wodnych środowiska naturalnego. Poradnik [Small retention. Protection of water resources and natural environment. Guide]. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-88763-24-5 ss. 49.
• 13. MIODUSZEWSKI W. 2004. Gospodarowanie zasobami wodnymi w aspekcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich [Water resources management in view of multifunctional development of rural areas]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 4 z. 1 (10) s. 11–29.
• 14. MIODUSZEWSKI W. 2008. Małe zbiorniki wodne. Wytyczne projektowania [Small water reservoirs. Design guidelines]. Materiały Instruktażowe. Procedury. Nr 127/11. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 978-83-88763-93-9 ss. 30.
• 15. MIODUSZEWSKI W. 2014. Small (natural) water retention in rural areas. Journal of Water and Land Development. No. 20 s. 19–29.
• 16. MROZIK K., PRZYBYŁA Cz. 2013. Mała retencja w planowaniu przestrzennym [Small retention In spatial planning]. Poznań. WFOŚiGW. ISBN 978-83-64246-06-7 ss. 216.
• 17. PRZYBYŁA Cz., SOJKA M., MROZIK K., WRÓŻYŃSKI R., PYSZNY K. 2015. Metodyczne i praktyczne aspekty planowania małej retencji [Methodical and practical aspects of small water retention planning]. Poznań. Bogucki Wydaw. Nauk. ISBN 978-83-7986-057-9 ss. 204.
• 18. PUŁECKA A., KUPIDURA P. 2008. Landscape issues in Poland. Economy versus ecology. GIM International. The Global Magazine for Geomatics. Vol. 22 (6).
• 19. RADECKI-PAWLIK A., KAPUSTA A. 2006. Mała retencja wodna i jej znaczenie [Small water retention and its importance]. Aura. Nr 3 s. 32–33.
• 20. Sejmik Województwa Dolnośląskiego 2006. Program małej retencji wodnej w województwie dolnośląskim. Wrocław ss. 154.
• 21. Uchwała Rady Gminy Dzierżoniów nr X/82/07 z dnia 30 sierpnia 2007 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dzierżoniów dla obrębów Nowizna, Mościsko, Roztocznik, Dobrocin i Uciechów.
• 22. Uchwała Rady Gminy Dzierżoniów nr LI/432/10 z dnia 29 kwietnia 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Dobrocin.
• 23. Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów. Tekst jednolity. Dz.U. 2014 poz. 700.
• 24. WOCH F. 2007. Organizacja przestrzenna gospodarstw rolniczych oraz jej wpływ na efektywność gospodarowania. W: Współczesne uwarunkowania organizacji produkcji w gospodarstwach rolniczych [The spatial organization of farms and its impact on economic efficiency. In: Modern conditions of production organization in agricultural holdings]. Studia i Raporty IUNG – PIB. Z. 7 s. 117–137.
• 25. WOCH F. 2015. Problemy małej retencji wodnej w pracach nad kompleksowym urządzaniem obszarów wiejskich. W: Aktualne wyzwania w gospodarowaniu rolniczymi zasobami wodnymi. [Problems of small water retention in the works on the comprehensive management of rural areas. In: Current challenges in the management of agricultural water resources]. Prezentacja multimedialna [online]. [Dostęp 03.08.2015]. Dostępny w Internecie: http://www.itp.edu.pl/nauka/konferencje/ko20150611/F%20Woch%20(IUNG%20PIB)%20Retencja%20wodna%20w%20procesie%20urzadzeniowym.pdf

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.