Charakterystyka osadów dennych oczek wodnych

• Autorzy: Szydłowski K. , Podlasińska J.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/62845

Warianty tytułu

EN

Characteristics of sludge bottom mesh

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Głównym celem badań była ocena zanieczyszczenia osadów dennych małych zbiorników wodnych o różnym typie użytkowania zlewni wybranymi metalami ciężkimi. Do badań wybrano dwa oczka znajdujące się w miejscowości Mostkowo. Pierwszy mały zbiornik wodny otoczony jest polami, na których uprawiane są zboża bez użycia nawozów organicznych i mineralnych (NPK). Drugi zbiornik znajduje się w parku w pobliżu zabudowań wiejskich. Próby pobierano próbnikiem rdzeniowym osadów dennych KC Denmark. Próbki pobierano z 4 warstw osadów, z głębokość: 0–5, 5–10, 10–20 i 20–30 cm. Pobór próbek wykonano jednorazowo w okresie zimowym (2014 roku), spod lodu, z trzech punktów. Materiał osadów przygotowano do dalszej analizy, zgodnie z procedurami stosowanymi w gleboznawstwie. Zawartość metali ciężkich (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb i Zn) wyznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej aparatem ASA ICE 3000 Thermo Scientific po uprzednim wytrawieniu w mieszaninie (5: 1) stężonych kwasów (HNO₃ i HClO₄). Wyższe wartości pH miały osady oczka położonego w parku wiejskim, niż oczka położonego w obrębie pól uprawnych (odczyn obojętny i zasadowy). W obu badanych oczkach wodnych największe stężenia badanych metali ciężkich wystąpiły w najgłębszych punktach badawczych (głęboczki). W oczku położonym w obrębie upraw rolnych najwyższe stężenia kadmu, miedzi, ołowiu i cynku wystąpiły w warstwie 0–5 cm, zaś niklu i chromu w warstwie 20–30 cm. W oczku położonym w parku najwyższe wartości wystąpiły w punkcie badawczym położonym w środku oczka części w warstwie 10–20 cm. Oczko nr 2 charakteryzowało się największymi średnimi stężeniami metali ciężkich, z wyjątkiem ołowiu w warstwie 10–20 cm. Według geochemicznej oceny jakości osadów zaproponowanej przez Bojakowską i Sokołowską [1998] większość próbek należy do I klasy czystości, a reszta okazyjnie do II-giej.

EN

The main aim of the study was to assess the selected heavy metals pollution of bottom sediments of small water bodies of different catchment management. Two ponds located in Mostkowo village were chosen for investigation. The first small water reservoir is surrounded by the cereal fields, cultivated without the use of organic and mineral fertilizers (NPK). The second reservoir is located in a park near rural buildings. Sediment samples were collected by the usage of KC Denmark sediments core probe. Samples were taken from 4 layers of sediment, from depth: 0–5, 5–10, 10–20 and 20–30 cm. Sampling was made once during the winter period (2014 year) when ice occurred on the surface of small water bodies, from three points. The material was prepared for further analysis according to procedures used in soil science. The content of heavy metals (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb and Zn) were determined by atomic absorption spectrometry by usage of ASA ICE 3000 Thermo Scientific after prior digestion in the mixture (5: 1) of concentrated acids (HNO₃ and HClO₄). Higher pH values were characteristic for sediments of pond located in a park than in pond located within the agricultural fields. In both small water bodies the highest heavy metal concentrations occurred in the deepest points of the research. In the sediments of the pond located within crop fields the highest concentration of cadmium, copper, lead and zinc were observed in a layer of 0–5 cm, wherein the nickel and chromium in a layer of 20–30 cm. In the sediments of the pond, located in the park the highest values occurred at the deepest sampling point in the layer taken form 10–20 cm. Sediments from second reservoir were characterized by the largest average concentrations of heavy metals, except the lead content in sediment form the layer of 10–20 cm. According to the geochemical evaluation of sediments proposed by Bojakowska and Sokołowska [1998], the majority of samples belongs to Ist purity class and occasionally to the IInd.

Słowa kluczowe

PL

oczka wodne; osady denne; metale ciężkie

EN

ponds; sediments; heavy metals

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 47
• Strony: 40--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., tab.

Twórcy

autor

Szydłowski K.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Katedra Ekologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin

autor

Podlasińska J.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Katedra Ekologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin

Bibliografia

• 1. Bojakowska I. 2001. Kryteria oceny zanieczyszczenia osadów wodnych. Przegląd Geologiczny, 49(3), 213–218.
• 2. Bojakowska I., Dobek P., Wokiewicy S. 2010. Pierwiastki śladowe w osadach kanału Bydgoskiego. Górnictwo i Geologia, 5(4), 41–49.
• 3. Bojakowska I., Sokołowska G. 1998. Geochemiczne klasy czystości osadów wodnych. Przegląd Geologiczny, 46(1), 49–54.
• 4. Borówka R.K. 2007. Geochemiczne bania osadów jeziornych strefy umiarkowanej. Studia Limnologica et Telmatologica, 1, 33–42.
• 5. Daniszewski P. 2012. Wartości stosunku C:N dla osadów dennych jeziora Barlineckiego (wiosna, lato i jesień 2008 r.). International Letters of Chemistry, Physics and Astronomy, 2, 46–52.
• 6. Falandysz J., Masahide K., Danisiewicz D., Stepnowski P., Boszke L., Gołębiowski M. 1996. Rtęć ogółem w śródlądowych i przybrzeżnych osadach dennych z różnych miejsc na terenie polski. Bromat. Chem. Toksykol. Vol. XXIX, no. 2, 183–186.
• 7. Kasperek R., Rrosik-Dulewska C., Wiatkowski M. 2007. Badania osadów dennych w rejonie granicznych meandrów górnej Odry. Roczniki Ochrony Środowiska, 9, 293–302.
• 8. Kazimierowicz Z., Kazimierowicz J. 2014. Badania zawartości metali ciężkich w zlewni rzeki Biebrzy i jej trzech dopływów. Inżynieria Ekologiczna, 40, 25–32.
• 9. Krasowska M., Banaszuk P. 2015. Drogi migracji biogenów w zlewni rolniczej. Inżynieria Ekologiczna, 43, 35–41.
• 10. Madeyski M., Tarnawski M. 2007. Wstępna ocena ilości i jakości osadów dennych wydzielonej cześci zbiornika wodnego Besko na rzece Wisłok. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 4(1), 101–110.
• 11. Micun K. 2014. Rola zagłębień bezodpływowych jako lokalnych zbiorników sendymentacyjnych w krajobrazie młodoglacjalnym suwalskiego parku krajobrazowego. Inżynieria Ekologiczna, 40, 296–207.
• 12. Osuch A., Rybacki P., Osuch E., Adamski M., Buchwald T., Staszek Ż. 2016. Ocena stanu jakości wód jeziora Łomno. Inżynieria Ekologiczna, 46, 24–30.
• 13. Sidoruk M., Potasznik A. 2013. Ocena stanu zanieczyszczenia ołowiem, cynkiem i chromem osadów dennych jeziora Sunia. Proceedings of Ewopole, 7(2), 713–720.
• 14. Smal H., Ligęza S., Baran S. 2012. Odczyn i właściwości sorpcyjne osadów dennych zalewu Zembrzyckiego i zbiornika Brody Iłżeckie, 29, 174–181.
• 15. Washington State Departament of Ecology 1995. Sediment Management Standards. Rozdz. 173– 204 WAC.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.