Rola Wacława Moszyńskiego w rozwoju polskiej szkoły teorii maszyn i mechanizmów

• Autorzy: Kisiel J. , Pylak K. , Schabowska K.

Warianty tytułu

EN

The role of Wacław Moszyński in the development of the polish school of machine and mechanism theory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The end of the 19th and the first half of the 20th centuries saw the emergence and intensive development of many disciplines in the technical sciences, and the laying of a groundwork for those disciplines in their current form. In Poland, a country deprived of independent statehood until 1918, this was additionally a period when native research centres and scientific schools came into being, and when Polish-language specialist literatures emerged as well. Many of the eminent personages whose activities contributed to those trends have already been described in biographical notes and articles. There are still, however, not enough studies dealing with the substance of their scientific and professional achievements. One of the personages in question was Wacław Moszyński, professor of the Warsaw Technical University, a pioneer of machine construction and mechanism theory, author of the first academic textbook in the field to be published in Poland. The current article discusses Moszyński’s contribution to the development of mechanism and machine theory. The first part of the article gives an outline of the history of the discipline until 1945,presents the context of the after-war activities of the author, and evaluates his influence on the development of machine and mechanism theory in Poland; it also carries a short biography of Moszyński. The rest of the article is devoted to Moszyhski’s scientific achievements, and describes his approach to matters of structure, kinematics and dynamics, with special focus on those of his fonnulations and solution to problems that appear particularly innovative and original. The article also points out those proposals by Moszyński which made him a precursor of other disciplines, such as vibroacoustics, biomechanics and ergonomics. The paper also presents the role of Moszyński’s work as a foundation for the development of the Warsaw research-and-teching centre in the field. The achievements and methods of the Warsaw school combined with the those of other centres in Poland, which based on the earlier Lwow tradition, thus leading to very significant research and educational accomplishments.

Słowa kluczowe

PL

teoria maszyn i mechanizmów; mechanika maszyn; mechaniczna teoria maszyn

EN

theory of machines and mechanisms; mechanics of machines; mechanical theory of machines

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 50, nr 1
• Strony: 117--138
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Kisiel J.

• Politechnika Lubelska Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn Lublin

autor

Pylak K.

• Politechnika Lubelska Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn Lublin

autor

Schabowska K.

• Politechnika Lubelska Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn Lublin

Bibliografia

• O.N. Lewitskaja, N.I. Lewitskij : Kurs tieorii mechanizmów i maszin. Moskwa 1978 Wysszaja Szkoła, s. 4, 6.
• I.I. Artobolewskij : Tieorija mechanizmów i maszin. Moskwa 1975 Nauka, s. 18-19.
• O.G. Ozoł: Tieorija mechanizmów i maszin. Moskwa 1984 Nauka, s. 11-15.
• A.N. Bogolubowa: Tieorija mechanizmów i maszin w istoriczeskom razwitiijeje idej. Moskwa 1976 Nauka.
• Z. Popławski: Politechnika Lwowska w latach 1844-1945. Rodowody katedr, wykaz nauczycieli akademickich, dziedzictwo. Kraków 1999 Politechnika Krakowska im Tadeusza Kościuszki, Seria Historyczno-Techniczna, Zeszyt 5, Monografia 249, s. 65 i 40.
• J. Jakubowski: Na pełnych obrotach. „Czas" Nr (208)3, 21.1.1979, s. 3-4; http://www.ely.pg.gda.pl/~jubileus/index
• R. Szewalski: Teoria Mechanizmów i Maszyn. Cel, Zakres, Przedmioty. Materiały Konferencji Dydaktycznej w zakresie przedmiotu „ Teoria Mechanizmów ", Gdańsk 1955.
• A. Morecki, K. Kędzior, C. Rzymkowski: Teoria maszyn i mechanizmów w Polsce, lata 1938 i 1945-2000. XVII Ogólnopolska Konferencja Nau-kowo-Dydaktyczna Teorii Maszyn i Mechanizmów, Warszawa - Jachranka 2000 s. 3.
• R. Szewalski: Przedmowa do książki Z. Popławskiego: Politechnika Lwowska 1844-1945. Wrocław 1993 Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej; cyt. za: www.lwow.com.pl/politechnika/politechnika.html.
• J. Oderfeld: Stan i tendencje rozwojowe teorii maszyn i mechanizmów w latach 1966-1975. W: Zagadnienia struktury, kinematyki i dynamiki maszyn i mechanizmów. Prace Naukowe IKEM Politechniki Wrocławskiej Nr 30, Seria: Konferencje 4, Wrocław 1975, s. 5.
• Poradnik Techniczny „MECHANIK". Tom II, część III. Warszawa 1953 PWT.
• J. Oderfeld: Zarys Teorii Mechanizmów i Maszyn. Łódź-Warszawa 1959 PWN.
• J. Oderfeld: Wstęp do Mechanicznej Teorii Maszyn. Warszawa 1962 WNT.
• Z. Parszewski: Teoria Mechanizmów i Maszyn. Łódź 1961 Wydawnictwo PŁ; S. Trzaska: Teoria Mechanizmów i Maszyn. Przewodnik metodyczny. Wyd. Warszawa 1957 PW (wyd. I) i 1959 (wyd. II).
• Słownik biograficzny techników polskich. Zeszyt 2. Warszawa 1992 Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT s. 122-124.
• W. Moszyński: Wykład elementów maszyn, część IV - Mechanizmy. Warszawa 1952 Państwowe Wydawnictwa Techniczne.
• W. Moszyński: Wykład elementów maszyn, część I - Połączenia. Wyd. I, nakład 2. Warszawa 1949 Instytut Wydawniczy SIMP , s. V „Od Wydawcy".
• Z. Parszewski: Teoria maszyn i mechanizmów. Warszawa 1978 WNT, s. 8-9. [International Federation of the Theory of Mechanisms and Machines].
• W. Moszyński: Wyklad elementów maszyn. Część III - Napędy. Wyd. III, Warszawa 1954 PWT, s. 266.
• J. Dietrych : System i konstrukcja. Warszawa 1978 WNT, s. 177.