Rozwój elektryki na ziemi częstochowsko-piotrkowskiej od XVIII wieku oraz powstanie i działanie „Towarzystwa Elektryfikacyjnego Okręgu Częstochowsko-Piotrkowskiego S.A.” (lata 1935-1946)

• Autorzy: Gąsiorski Aleksander Kazimierz

Identyfikatory

DOI

10.32016/1.70.08

Warianty tytułu

EN

Development of electricity on the Czestochowa-Piotrkow land from 18th century and the establishment and operation of the „Czestochowa-Piotrkow District Electrification Joint Stock Company” (1935-1946)

• Konferencja: Sympozjum Historia Elektryki (V; 9-10 listopada 2020; Białystok)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono rozwój elektryki na ziemi Piotrkowsko-Częstochowskiej od XVIII wieku, budowę trójfazowych elektrowni w Piotrkowie (od 1924 roku) oraz elektrowni okręgowej w Częstochowie (od 1926 roku), powstałych za belgijskie pieniądze. Pokazano uzyskane uprawnienia państwowe oraz powstanie i działanie spółek: „Elektrownia w Piotrkowie S.A.”, „Elektrownia w Częstochowie Spółka z o.o.” i „Towarzystwo Elektryczne Okręgu Częstochowskiego S.A.”. Przedstawiono powstanie „Towarzystwa Elektryfikacyjnego Okręgu Częstochowsko-Piotrkowskiego S.A.” o kapitale belgijskim, oraz po uzyskaniu niezbędnych uprawnień wspólne działanie wymienionych spółek łączących swoje obszary elektryfikacyjne w „VIII Okręg Elektryfikacyjny”. Pokazano działanie „VIII Częstochowsko-Piotrkowskiego Okręgu Elektryfikacyjnego” w czasie II wojny światowej, niemiecki zarząd przymusowy, polski zarząd państwowy oraz wejście zakładów do „Zjednoczenia Energetycznego Okręgu Łódzkiego” w Łodzi oraz ich przejście w 1946 roku na własność Państwa Polskiego, kończącą w ten sposób swą niezależną egzystencję.

EN

The paper presents the development of electricity on the Piotrkow-Czestochowa land from the 18th century, the construction of a three-phase power plant in Piotrkow (from 1924) and a district power plant in Czestochowa (from 1926), built with Belgian capital. Based on the obtained state qualifications, "Piotrkow Power Plant Joint Stock Company" - No. 14 and No. 52 and by the "Czestochowa Power Plant Ltd.” and "Czestochowa District Electric Society Joint Stock Company" - No. 6 and No. 8, the construction of the power grid and the electrification of authorized areas are presented. In order to combine these electrified areas into one system, it was not until 1935 that the company “Czestochowa-Piotrkow District Electrification Joint Stock Company” was founded in Czestochowa. with Belgian capital, obtaining governmental rights No. 255, then creating, based on the powers of state power companies from the combined areas, the “VIII Czestochowa-Piotrkow Electrification District”. Using the obtained entitlements, further electrification was started by expanding the high, medium and low voltage networks in the entire authorized area. The company connected a large regional power plant in Czestochowa with a small power plant in Piotrkow using a 35 kV three-phase overhead line in order to obtain their parallel operation. During the summer holidays of 1939, the operation of both power plants was synchronized. This year, Wielun and Lubliniec were also connected to the “VIII Electrification District”. The Second World War interrupted the development of the “VIII Electrification District”. In 1940, the companies were placed under German compulsory administration. In 1945, after the eligible area had been taken over by the Red Army, the “VIII Electrification District” was under Polish state administration, and in the autumn of 1945 it was included in the “Energy Union of the Lodz District“ in Lodz. In 1946, by an order of the Minister of Industry of the “Czestochowa - Piotrkow District Electrification Joint Stock Company" and other power companies of the pre-war “VIII Electrification District” became the property of the Polish State, thus ending their independent existence.

Słowa kluczowe

PL

elektryka; elektrownie; Częstochowa; Piotrków Trybunalski; Towarzystwo Elektryfikacyjne Okręgu Częstochowsko–Piotrkowskiego S.A.; VIII Okręg Elektryfikacyjny

EN

electricity; power plant; Częstochowa; Piotrków Trybunalski; Czestochowa-Piotrkow District Electrification Joint Stock Company; VIII Czestochowa-Piotrkow Electrification District

• Wydawca: Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 70
• Strony: 47--52
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz.

Twórcy

autor

Gąsiorski Aleksander Kazimierz

• Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Oddział Częstochowa

Bibliografia

• 1. Gąsiorski A.: Oświetlenie miasta Częstochowy do roku 1927, Piorunochrony, Telegrafy, Telefony (Prąd stały), s. 616-648, w: Monografia II Kongresu Elektryki Polskiej, Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw, Warszawa 2016, stron 784.
• 2. Gąsiorski A.: Oddział Częstochowski Stowarzyszenia Elektryków Polskich 2001-2006. Organizacje techniczne i elektrotechniczne w kraju oraz rozwój elektrotechniki na Ziemi Częstochowskiej w XIX i XX wieku, Oddział Częstochowski Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Częstochowa 2006, s. 282.
• 3. Bądzior W.: Wachowska B. (red.); Tomaszów Mazowiecki. Dzieje miasta, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Łódź 1980, s. 609.
• 4. Elektryczność nad Strawą. Krótka historia piotrkowskiej energetyki. Wydano staraniem Oddziału Piotrkowskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich dla uczczenia 100-lecia odrodzenia Polski, 100-lecie Stowarzyszenia Elektryków Polskich oraz 40-lecie Oddziału Piotrkowskiego SEP, redakcja Jerzy Antczak, Piotrków Trybunalski 2018, 4 strony formatu A4 nienumerowane.
• 5. Gąsiorski A.: Historia Elektroenergetyki Częstochowskiej, s. 39-255, w: Zakład Energetyczny Częstochowa SA, Stulecie Elektroenergetyki Częstochowskiej, Częstochowa 1996, s. 304.
• 6. Wiadomości Bieżące, Elektrownia w Wieluniu, Przegląd Techniczny 1917, Tom LV, Nr 43 i 44, z 30 października, s. 366.
• 7. Wiadomości Bieżące, Elektrownia w Noworadomsku, Przegląd Techniczny 1917, Tom LV, Nr 19 i 20 z 15 maja, s. 158.
• 8. Monografie Zakładów Elektrycznych, Elektrownia w Piotrkowie S.A., Przegląd Elektrotechniczny 1937, Rok XIX, Zeszyt 5, z 1 marca, s. XXVII dodatku.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).