Form and composition of greenery in public spaces of the city, exemplified by the Mokotów district in Warsaw

• Autorzy: Pluta Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2025.62.D-01

Warianty tytułu

PL

Forma i kompozycja zieleni w przestrzeniach publicznych miasta, na przykładzie dzielnicy Mokotów w Warszawie

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Modern cities are spatial and functional structures that are undergoing dynamic transformations in the 21st century. These changes are primarily driven by climatic, civilizational, and social factors. In response, numerous initiatives are being undertaken to reshape urban landscapes in order to improve the living conditions of residents. In the context of efforts to mitigate climate change, a clear trend of urban greening has emerged. This is manifested both in the enhancement of existing green areas and in the introduction of new green spaces and elements. The research presented in this article investigates contemporary transformations of the urban landscape in the Mokotów district of Warsaw. The study specifically focuses on the role of greenery in the spatial composition of the district’s public spaces.

PL

Współczesne miasta to struktury przestrzenno-funkcjonalne zmieniające się dynamicznie w XXI wieku. Na zmiany największy wpływ mają czynniki klimatyczne, cywilizacyjne i społeczne. W odpowiedzi podejmowane są liczne próby przekształcania krajobrazu miast w celu umożliwienia lepszych warunków życia mieszkańcom. W zakresie działań dotyczących reakcji na zmiany klimatu bardzo widoczny jest trend zazieleniania miast, odzwierciedlający się w poprawie stanu istniejących terenów zieleni oraz wprowadzaniu nowych elementów i terenów zieleni. Przedstawione w artykule badania dotyczą współczesnych przemian krajobrazu Warszawy w dzielnicy Mokotów w zakresie kształtowania terenów zieleni. Badania koncentrują się na roli zieleni w kompozycji przestrzeni publicznych dzielnicy.

Słowa kluczowe

EN

city greenery; public space; townscape; urban composition

PL

kompozycja urbanistyczna; krajobraz miasta; przestrzeń publiczna; zieleń miejska

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2025
• Tom: nr 62
• Strony: 143--170
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Pluta Katarzyna

• Urban Design and Rural Landscape, Poland, Warsaw University of Technology, Poland, The Faculty of Architecture

• https://orcid.org/0000-0001-8069-5153

Bibliografia

• [1] Carmona, M. (2019). ‘Place value: place quality and its impact on health, social, economic and environmental outcomes’, Journal of Urban Design, 24 (1), pp. 1-48. DOI: 10.1080/13574809.2018.1472523. Available at: https://doi.org/10.1080/13574809.2018.1472523 (Accessed: 7 May 2025).
• [2] Cuce, P. M., Cuce, E. and Santamouris, M. (2025). ‘Towards sustainable and climate-resilient cities: mitigating urban heat islands through green infrastructure’, Sustainability, 17 (3), 1303. Available at: https://doi.org/10.3390/su17031303 (Accessed: 05 May 2025).
• [3] Dzieje Mokotowa (1972). Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• [4] Dynamicznie w Nowym Teatrze/ Dynamically in the New Theatre (2025) Sztuka-wnętrza, [online] Available at: https://sztuka-wnetrza.pl/5097/artykul/dynamicznie-w-nowym-teatrze (Accessed: 05-04-2025).
• [5] Gzell, S. (1996). ‘Zieleń w kompozycji urbanistycznej: budowa i przebudowa miast, na przykładzie Warszawy’, Zieleń Warszawy: problemy i nadzieje: konferencja naukowo-techniczna, Warszawa-Powsin, 6 września 1996, Ogród Botaniczny Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, pp. 19‐28.
• [6] Gzell, S. (2021). ‘Kompozycja urbanistyczna a piękno miasta w tekstach i rozmowach z Wojciechem Kosińskim’, Architektura, Miasto, Piękno: pamięci profesora Wojciecha Kosińskiego: praca zbiorowa. T. 2, Jasiński A., Skaza M. (red.), Oficyna Wydawnicza AFM Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków.
• [7] Lucchini, M., Bonenberg, W., Bonenberg, A. (2024). ‘Urban design as a way to address climate change and heat islands: the cases of Barcelona and Milan’, Space & Form | Przestrzeń i Forma 60. Available at: http://doi.org/10.21005/pif.2024.60.C-01 (Accessed: 03-04-2025).
• [8] Marcinková, D. (2018) ‘The potential of the creative and artistic effects of vegetation in urban public space’, Czech Journal of Civil Engineering, 4 (1), pp. 72–77. Available at: https://doi.org/10.51704/cjce.2018.vol4.iss1.pp72-77 (Accessed: 05-05-2025).
• [9] OpenStreetMap contributors (2025). ‘Map of Warsaw’, OpenStreetMap. Dane dostępne na licencji Open Database License (www.opendatacommons.org/licenses/odbl/1.0/). [online] Available at: https://www.openstreetmap.org/#map=12/52.2297/21.0122 (Accessed: 30-04-2025).
• [10] Orzeszek-Gajewska, B. (1984) Kształtowanie terenów zieleni w miastach, PWN, Warszawa.
• [11] Pancewicz, A., Kurianowicz, A. (2024). ‘Urban greening in the process of climate change adaptation of large cities’, Energies, 17, 377. Available at: https://doi.org/10.3390/en17020377 (Accessed: 05 May 2025).
• [12] Pluta, K. (1996). ‘Zielone i wodne tereny w miastach - Warszawa i inne przykłady’, Zieleń Warszawy : problemy i nadzieje : konferencja naukowo-techniczna, Warszawa-Powsin, 6 września 1996, Ogród Botaniczny Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, pp. 127–132.
• [13] Pluta, K. (2008). ‘Zielone Osie Mokotowa na obszarze Skarpy Warszawskiej – planowanie i zarządzanie’, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, nr 10, pp. 114–122.
• [14] Pluta, K. (2014). ‘The role of green in spatial composition of contemporary urban solutions’, Czasopismo Techniczne, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Vol. 2-A, pp. 267–289.
• [15] Pluta, K. (2016). ‘Environmental Approach in the Creation of the Contemporary City at the Faculty of Architecture, Warsaw University of Technology’, Education for research - research for creativity, Słyk J., Bezerra L. (red.), Warszawa: Politechnika Warszawska, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Architecture for the Society of Knowledge, pp. 43–48, ISBN 978-83-941642-2-5. Available at: http://researchonline.rca.ac.uk/2636/1/ASK-Vol1 EducationForResearchResearchForCreativity.pdf#page=44 (Accessed: 03-04-2025).
• [16] Pluta, K. (2017). ‘Contemporary spatial composition of historic architectural-garden systems and urban parks in the area of Warsaw escarpment in the district Mokotów in Warsaw’, Czasopismo Techniczne. Architektura, Vol. 114, pp. 23–34, Available at: https://doi.org/10.4467/2353737XCT.17.167.7275 (Accessed: 04-04-2025).
• [17] Pluta, K. (2024). Kompozycja miasta XXI wieku : rozwiązania urbanistyczne i krajobrazowe, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, ISBN 978-83-8156-661-2.
• [18] Roguska, J. (1993). ‘Realne przemiany na Skarpie w wiekach XIX i XX’, Skarpa Warszawska‐ materiały sesji naukowej 28‐29.05.1993, Biblioteka Tow. Opieki nad Zabytkami, Warszawa, pp. 49‐60.
• [19] Różańska, A. (2004) ‘Parki Warszawy na tle warunków przyrodniczych miasta’, Wartości krajobrazu kulturowego Warszawy na tle warunków przyrodniczych miasta, Wyd. SGGW, Warszawa, pp. 82-174.
• [20] Skwer Jacka Kaczmarskiego/ Jacek Kaczmarski Square (2025), Zarząd Zieleni m.st. Warszawy [online] Available at: https://zzw.waw.pl/nasze-dzialania/inwestycje/inwestycje-zakonczone/skwer-jacka kaczmarskiego/ (Accessed: 05-04-2025).
• [21] Solarek, K. (1995). ‘Współczesny park jako element struktury miasta’, Urbanistyka: międzyuczelniane zeszyty naukowe, Rok I, Akapit-DTP, Warszawa.
• [22] Studium koncepcyjne dotyczące centrów lokalnych w Warszawie/ Conceptual study on local centers in Warsaw (2015), Wydawnictwo Oddział Warszawski SARP, Warszawa.
• [23] Stolica Polski w czołówce zielonych miast Europy/ The capital of Poland in the top green cities of Europe (2024), Urząd m.st. Warszawy, [online] Available at: https://um.warszawa.pl/-/warszawa-w-czolowce zielonych-miast-europy (Accessed: 05-04-2025).
• [24] Strategia # Warszawa 2030/ Strategy # Warsaw 2030 (2018), Urząd m.st. Warszawy, [online] Available at: https://um.warszawa.pl/waw/strategia/strategia-rozwoju-miasta (Accessed: 05-04-2025).
• [25] Wejchert, K. (1984). Elementy Kompozycji Urbanistycznej, Arkady, Warszawa.
• [26] Zachariasz A. (2006). Zieleń jako współczesny czynnik miastotwórczy ze szczególnym uwzględnieniem roli parków publicznych, Monografia 336, Politechnika Krakowska, Kraków.
• [27] Zachariasz, A. (2009). ‘Współczesne kierunki i tendencje w projektowaniu parków publicznych’, Nauka Przyroda Technologie, T. 3, Z. 1, s. 1–10, Available at: https://www.npt.up-poznan.net/pub/art_3_60.pdf (Accessed: 05-04-2025).
• [28] Zieleń zamiast betonu/ Greenery instead of concrete (2024), Urząd m.st. Warszawy, [online] Available at: https://um.warszawa.pl/-/zielen-zamiast-betonu-1 (Accessed: 03-04-2025).