Wykorzystanie danych lotniczego skanowania laserowego oraz analiz widoczności GIS do oceny przemian krajobrazu warownego Twierdzy Kraków

• Autorzy: Zięba K. , Wężyk P.

Warianty tytułu

EN

The use of Airborne Laser Scanning data and GIS visibility analyses to evaluate the changes of fortified landscape of the Krakow Fortress

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono możliwość wykorzystania danych lotniczego skanowania laserowego, jako nowoczesnego narzędzia wykorzystywanego przy inwentaryzacji oraz modelowaniu 3D obiektów związanych z zawodem architekta krajobrazu. Aby udowodnić użyteczność tego narzędzia, przeprowadzono działania inwentaryzacyjne na wybranych obiektach zabytkowych należących do Twierdzy Kraków – zespołu dzieł obronnych z czasów zaboru austriackiego na terenie Krakowa. Problematyka przedstawionej pracy dotyczy możliwości wykorzystania danych ALS do identyfikacji form fortyfikacji, wizualizacji obiektów oraz wykonania analiz widoczności w celu oceny przemian krajobrazu warownego Twierdzy Kraków. Przeprowadzone analizy 3D GIS wykazały dużą przydatność danych ze skaningu laserowego do identyfikacji fortyfikacji, inwentaryzacji stanu istniejącego na poziomie krajobrazowym, wizualizacji tych obiektów oraz wykonania analiz, pomocnych w podejmowaniu decyzji dotyczących przyszłego zagospodarowania krajobrazu warownego, a także możliwości formułowania szczegółowych zapisów w planach miejscowych. W przeciwieństwie do tradycyjnych metod pozyskiwania informacji dane ALS stanowią nową generację danych geoprzestrzennych. Stwarzają możliwość opracowania dokładniejszej metody wykorzystywanej w rewaloryzacji, ochronie i inwentaryzacji architektury militarnej.

EN

This article features the airborne laser scanning (ALS) data applicability for classification and modelling of 3D objects in a landscape architecture related professions. In order to validate the practicality and efficiency of ALS, classification of selected objects of the Krakow Fortress has been carried out (defence objects from the time of Austro-Hungarian partition annexation period were the subject of this analysis). With ALS data this study identifies forms of fortifications, visualizes data and analyzes visibility to be the base of contemporary decisions and planning of landscape of the Krakow Fortress. 3D GIS analysis showed the high usefulness to identify fortification, visualize these objects and perform visibility analysis. In contrast to traditional methods (inventories and historical documentation), laser scanning data are the new generation of geospatial data. They offer an opportunity to develop a new, faster technology used for the needs of restoration, preservation and inventory of military architecture and landscape planning.

Słowa kluczowe

PL

analiza przestrzenna GIS; lotnicze skanowanie laserowe; ALS; krajobraz warowny; kształtowanie krajobrazu

EN

spatial GIS analyses; Airborne Laser Scanning; ALS; fortified landscape; landscaping

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
• Czasopismo: Roczniki Geomatyki
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 14, z. 5(75)
• Strony: 627--638
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Zięba K.

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Leśny, Instytut Zarządzania Zasobami Leśnymi, Zakład Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa – Laboratorium Geomatyki

autor

Wężyk P.

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Leśny, Instytut Zarządzania Zasobami Leśnymi, Zakład Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa – Laboratorium Geomatyki

Bibliografia

• 1. Atlas Twierdzy Kraków, 2002: Z problematyki adaptacji krakowskich fortów. Seria II, t.2, Wydawca Urząd Miasta Krakowa. Oddział Ochrony Zabytków.
• 2. Bogdanowski J., 1993: Krajobraz warowny XIX/XX w. Dzieje i rewaloryzacja. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki.
• 3. Bogdanowski J., 1979: Warownie i zieleń Twierdzy Kraków. Wydawnictwo Literackie Kraków.
• 4. Borkowski A., Jarząbek-Rychard M., Tymków P., Jóźków G., 2013: Wykorzystanie danych skaningu laserowego do modelowania 3D fortów obronnych na przykładzie Forty Prusy w Nysie. Architektura krajobrazu nr 4, Krajobraz w służbie fortyfikacji. http://architekturakrajobrazu.up.wroc.pl/images/AK_4-13_5.pdf
• 5. Brzoskwinia W., Janczykowski J., 1998: Atlas Twierdzy Kraków. Seria 2, t.1, Zabytki fortyfikacji Twierdzy Kraków: Ochrona i konserwacja w latach 1991-1998, Urząd Miasta Krakowa, Wydział Ochrony Zabytków: Zebra.
• 6. Brzoskwinia W., Wielgus K., 1991: Spojrzenie na Twierdzę Kraków. Wydawnictwo Ostoja, Kraków.
• 7. Chłopek M., 2002: Fortyfikacja polowa Twierdzy Kraków. Forteca nr 4 (11).
• 8. Dąbrowska-Budziło K., 1990: Wśród panoram Krakowa. Wydawnictwo Literackie.
• 9. Górski M., Antoszewski M., Ostrowski W., 2014: Analizy krajobrazowe zespołów pofortecznych na przykładzie skazamatowanej budowli artylerii fortecznej „Gałachy” w Zakroczymiu. Architektura krajobrazu nr 2, Krajobraz forteczny. http://architekturakrajobrazu.up.wroc.pl/images/G%C3%B3rski_Antoszewski_Ostrowski.pdf
• 10. Hug, Ch., Wehr, A., 1997: Detecting and identifying topographic objects in imaging laser altimeter data. [In:] IAPRS vol. 32, Part 3–4W2: 19-26. http://www.ifp.uni-stuttgart.de/publications/wg34/wg34_hug.pdf
• 11. Kaczorowska M.,2006: Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Wzgórze św. Bronisławy oraz Rejon Fortu Skała w Krakowie. Fortyfikacje w przestrzeni miasta, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu: 149-155.
• 12. Molski P., 2012: Ochrona i zagospodarowanie wybranych zespołów fortyfikacji nowszej w Polsce. Seria Architektura, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej.
• 13. Piwowoński J.,1986: Mury które broniły Krakowa. Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków.
• 14. Środulska-Wielgus J., 2005: Atlas Twierdzy Kraków, t. 4, Urząd Miasta Krakowa, Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Oddział Ochrony Zabytków Kraków.
• 15. Vatan M., Oguz M., Selbesoglu, Bayram B., 2009: The use of 3D laser scanning technology in preservation of historical structures. Conservation News 26/2009.http://www.skz.pl/kontener/wk/wk26_remo-2009_09_s659-s717.pdf
• 16. Wężyk P., 2006: Wprowadzenie do technologii skaningu laserowego. Roczniki Geomatyki t. 4, z. 4:119-132, PTIP, Warszawa.
• 17. Wężyk P, 2008: Modelowanie chmury punktów ze skaningu laserowego w obszarze koron drzew. [W:] Geoinformacja obrazowa w świetle aktualnych potrzeb. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji vol. 18: 685-695.
• 18. Wężyk P., Solecki K., 2008: Określanie wysokości drzewostanów nadleśnictwa Chojna w oparciu o lotniczy skaning laserowy (ALS). [W:] Geoinformacja obrazowa w świetle aktualnych potrzeb. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji vol. 18: 663-672.
• 19. Wężyk P. (red.), 2015: Podręcznik dla uczestników szkoleń z wykorzystania produktów LiDAR. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa.
• 20. Wspólny zespół zadaniowy Gminy Miejskiej Kraków, 2006: Ramowy program ochrony i rewitalizacji zespołu historyczno-krajobrazowego Twierdzy Kraków. Załącznik do uchwały nr CXIX/1294/06 Rady Miasta Krakowa z dnia 25 października 2006 r. Fundacja Aktywnej Ochrony Zabytków Techniki i Dziedzictwa Kulturowego „JANUS”. http://www.bip.krakow.pl/?dok_id=167&sub_dok_id=167⊂=uchwala&query=id=16792&typ=u
• 21. Zawieska D., Ostrowski W., Antoszewski M., 2013: Wykorzystanie danych lotniczego skaningu laserowego w badaniach fortyfikacji nowszej w Polsce. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji vol. 25: 303-314. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-a421d782-6415-4ab8-aa51-82c97f5f0f65

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).