Bilans stanu zasobów gazu ziemnego na przykładzie złóż zapadliska przedkarpackiego

• Autorzy: Piesik-Buś W. , Miziołek M.

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2016.11.09

Warianty tytułu

EN

The balance of natural gas resources by way of the example of deposits from the Carpathian Foredeep

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Główne obszary wydobycia gazu ziemnego w Polsce występują w czterech regionach: na Niżu Polskim, w zapadlisku przedkarpackim, w Karpatach i w strefie bałtyckiej. Około 75% zasobów gazu znajduje się w utworach miocenu i czerwonego spągowca, a pozostałe w osadach kambru, dewonu, karbonu, cechsztynu, jury i kredy. Zapadlisko przedkarpackie, będące rowem przedgórskim powstałym u czoła nasuwających się ku północy Karpat, jest najmłodszą jednostką alpejską na obszarze Polski. Biorąc pod uwagę cechy strukturalne, sedymentologiczne i stratygraficzne, zapadlisko można podzielić na część wewnętrzną i zewnętrzną oraz zachodnią i wschodnią. Jest ono wypełnione osadami molasowymi miocenu. Tworzy je zespół nawzajem przeławicających się piaskowców, mułowców i iłowców. Osady mioceńskie mają na terenie Polski miąższość do 3500 m i cechują się dużym zróżnicowaniem litologicznym. Sekwencje profilu, gdzie dominują piaskowce i zapiaszczone mułowce, tworzą oddzielne horyzonty gazonośne. Ich liczba w poszczególnych profilach odkrytych złóż gazowych waha się od kilku do 24 na polu gazowym Przemyśl. W 2014 roku stan wydobywlanych zasobów gazu ziemnego w Polsce wynosił 129,75 mld m³ (zasoby bilansowe i pozabilansowe) i w porównaniu z rokiem poprzednim był mniejszy o 4,55 mld m³. Ubytek zasobów powstał głównie w wyniku wydobycia. Biorąc pod uwagę poszczególne regiony geologiczne Polski zasobne w gaz ziemny, przeprowadzono analizę wielkości zasobów wydobywalnych, przemysłowych i ich wydobycia na przestrzeni lat 2007–2014 w wybranych złożach przedgórza Karpat.

EN

The main areas of natural gas production at present in Poland, are in four regions, the Polish Lowlands, in the Carpathian Foredeep, the Carpathians and in the Baltic area. Natural gas deposits have also been documented in the foothills of the Carpathians; small gas resources can also be found in small deposits in the Carpathians and in the Polish economic zone of the Baltic Sea. Approximately 75% of the gas resources are located in the Miocene and Rotliegend, and the remaining are in the sediments of the Cambrian, Devonian, Carboniferous, Zechstein, Jurassic and Cretaceous. The Carpathian Foredeep, which is a foreland trench created at the head of an area which gives rise to the north Carapathians, is the youngest alpine unit on Polish territory. Taking into account the structural features, sedimentological and stratigraphic depression can be divided into inner and outer parts and western and eastern. It is filled with Malasse Miocene sediments. They consist of a team of mutually penetrating sandstones, siltstones and claystones. Miocene sediments in Poland have a thickness of up to 3500 m and is characterized by great lithological diversity. Sequences profile dominated by sandstones and gritty mudstones form separate gas-bearing horizons. Their number in the individual profiles of discovered gas deposits, varies from a few to 24 in the Przemysl gas field. In 2014, the state of recoverable natural gas reserves amounted to 129.75 billion m³ (balance sheet and off-balance sheet resources) and compared with the previous year’s resources decreased by 4.55 billion m³. Depletion arose mainly as a result of exploration. Taking into account the various Polish geological regions that are rich in natural gas, an analysis of the size of recoverable resources, industrial and their exploration in the period 2007 and 2014 from selected deposits of the Carpathian foothills was carried out.

Słowa kluczowe

PL

gaz ziemny; bilans zasobów; zapadlisko przedkarpackie; system energetyczny

EN

natural gas; balance of resources; Carpathian Foredeep; power system

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 72, nr 11
• Strony: 945--952
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Piesik-Buś W.

• Zakład Podziemnego Magazynowania Gazu. Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy ul. Lubicz 25 A 31-503 Kraków

autor

Miziołek M.

• Zakład Podziemnego Magazynowania Gazu. Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy ul. Lubicz 25 A 31-503 Kraków

Bibliografia

• [1] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31 grudnia 2007. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
• [2] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31 grudnia 2008. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
• [3] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31 grudnia 2009. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
• [4] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31 grudnia 2010. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
• [5] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31 grudnia 2011. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
• [6] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31 grudnia 2012. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
• [7] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31 grudnia 2013. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
• [8] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na 31 grudnia 2014. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
• [9] Burzewski W., Górecki W., Maćkowski T., Papiernik B., Reicher B.: Zasoby prognostyczne - nieodkryty potencjał gazu ziemnego w polskim basenie czerwonego spągowca. Geologia 2009, t. 35, z. 2/1, s. 123-128.
• [10] Kiersnowski H., Buniak A., Kuberska M., Srokowska-Okońska A.: Występowanie gazu ziemnego zamkniętego w piaskowcach czerwonego spągowca Polski. Przegląd Geologiczny 2010, vol. 58, nr 4, s. 335-346.
• [11] Kwilosz T.: Szacowanie niepewności wyliczenia zasobów gazu w PMG w jednostkach energii. Nafta-Gaz 2015, nr 10, s. 754-760.
• [12] Miziołek M. i in.: Określenie możliwości wytwarzania wielohoryzontowego PMG w mioceńskich złożach gazu ziemnego w południowej części zapadliska przedkarpackiego. Dokumentacja INiG - PIB, Krosno 2003, nr 26/KP.
• [13] Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy: Ocena zasobów wydobywalnych gazu ziemnego i ropy naftowej w formacjach łupkowych dolnego paleozoiku w Polsce (basen bałtycko-podlasko-lubelski). Raport pierwszy. Warszawa, PIG - PIB, marzec 2012.
• [14] Piesik-Buś W.: Analiza przydatności wybranych złóż gazu ziemnego zapadliska przedkarpackiego do konwersji na PMG. Nafta-Gaz 2016, nr 2, s. 95-101, DOI: 10.18668/NG.2016.02.03.
• [15] Wójcicki A., Kiersnowski H., Dyrka I., Adamczak-Biały T., Becker A., Głuszyński A., Janas M., Kozłowska A., Krzemiński L., Kuberska M., Pacześna J., Podhalańska T., Roman M., Skowroński L., Waksmundzka M. I.: Prognostyczne zasoby gazu ziemnego w wybranych zwięzłych skałach zbiornikowych Polski. Warszawa, PIG - PIB, 2014.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.

Artykuł powstał na podstawie pracy statutowej pt. Analiza aktualnego stanu sczerpania zasobów gazu ziemnego w złożach zapadliska przedkarpackiego - praca INiG - PIB na zlecenie MNiSW; numer zlecenia: 215/0081/16/01, numer archiwalny KP-4100-81/2016.