Budowle organiczne górnej jury przedgórza Karpat jako drogi migracji węglowodorów do pułapek mezozoicznych

• Autorzy: Urbaniec A. , Kowalska-Skulik A. , Nikiel-Tshabangu B.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Budowle organiczne w osadach górnej jury są ważnym elementem mezo-paleozoicznego systemu naftowego. W roku 1997 w otworze Zawada-7 odkryto akumulację gazu ziemnego w środkowej części profilu utworów jury górnej. Interpretacja danych sejsmicznych i otworowych wykazała, że akumulacja ta związana jest ze szczytową partią budowli organicznej. W kolejnych kilku latach prowadzono prace poszukiwawcze w podobnego typu obiektach, jednak bez większych rezultatów. Wykonane otwory wiertnicze potwierdzały obecność bioherm, jednak w wyniku opróbowania otrzymywano wyłącznie przypływy silnie zgazowanych solanek. Przeprowadzone interdyscyplinarne badania wykazały, że jedną z głównych przyczyn tych wyników był brak uszczelnienia potencjalnych pułapek złożowych. Przeprowadzona analiza rozmieszczenia budowli organicznych i złóż węglowodorów wykazała jednak, że większość złóż w stropowej partii jury lub w cenomanie ulokowana jest w pobliżu dużych budowli organicznych oraz w sąsiedztwie stref dyslokacyjnych. Obecnie uznać można, że biohermy ze względu na swoją specyfikę stanowią przede wszystkim dogodne drogi migracji dla węglowodorów przemieszczających się z utworów paleozoiku ku partiom stropowym mezozoiku. Natomiast złoża ulokowane są w stropowej partii jury lub cenomanu, w pułapkach uszczelnionych marglami kredy górnej lub iłowcami i ewaporatami miocenu.

EN

Organic buildups in the Upper Jurassic sediments constitute an important element of the Meso-Paleozoic petroleum system. In 1997, in the Zawada-7 well, a considerable gas accumulation was discovered in the middle parts of the Upper Jurassic profile. Both the seismic and well data interpretation showed that this accumulation is located in the topmost parts of this organic buildup. During the following years exploration was conducted on the similar objects, however without any considerable success. Drilled wells confirmed the presence of bioherms, however tests showed only inflow of brines with high gas content. The undertaken inter-discipline research showed that one of the main reasons for such results was lack of adequate seal over the potential gas traps. Also the conducted analysis of organic buildups locations and occurrences of hydrocarbon reservoirs showed that the majority of reservoirs found in the upper parts of the Jurassic and the Cenomanian is located in the proximity of large organic buildups and in the vicinity of major fault zones. Currently, considering their uniqueness, the bioherms can be recognized foremost as favorable migration paths for hydrocarbons that translocate from the Paleozoic towards upper parts of the Mesozoic. In turn, the reservoirs themselves are located in the upper parts of the Jurassic or the Cenomanian, in traps that are sealed by Upper Cretaceous chalk or the Miocene siltstones and evaporites.

Słowa kluczowe

PL

budowle organiczne; osady górnej jury; migracja węglowodorów; przedgórze Karpat

EN

organic buildups; Upper Jurassic sediments; hydrocarbon migration; Carpathian Foredeep

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego
• Czasopismo: Wiadomości Naftowe i Gazownicze
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 15, Nr 12 (176)
• Strony: 6--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys.

Twórcy

autor

Urbaniec A.

• Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA, Oddział Geologii i Eksploatacji w Warszawie, Ośrodek Regionalny Kraków, 31-503 Kraków, ul. Lubicz 25

autor

Kowalska-Skulik A.

• Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA, Oddział Geologii i Eksploatacji w Warszawie, Ośrodek Regionalny Kraków, 31-503 Kraków, ul. Lubicz 25

autor

Nikiel-Tshabangu B.

• Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA, Oddział Geologii i Eksploatacji w Warszawie, Ośrodek Regionalny Kraków, 31-503 Kraków, ul. Lubicz 25

Bibliografia

• 1. - Bobrek L., Świetlik B., Urbaniec A., 2000 - Zespoły faunistyczne bioherm późnojurajskich środkowej części przedgórza polskich Karpat. Materiały Konferencyjne, XVII Konferencja Paleontologów „Historia basenów sedymentacyjnych a zapis paleontologiczny”, Kraków.
• 2. - Darłak B., Włodarczyk M., Gliniak P., 2004 - Badania właściwości zbiornikowych dolnej kredy i górnej jury przy zastosowaniu sieci neuronowych w obszarze Bochnia - Dębica. Nafta-Gaz, 60, 9: 457-462.
• 3. - Gliniak P., Gutowski J., Urbaniec A., 2005 - Budowle organiczne w utworach górnej jury przedgórza Karpat - aktualny stan rozpoznania na podstawie interpretacji materiałów sejsmicznych i wiertniczych w kontekście poszukiwań złóż węglowodorów. Tomy Jurajskie, 3: 29-43.
• 4. - Gliniak P., Laskowicz R., Urbaniec A., Leśniak G., Such P., 2004 - The facies development and reservoir properties in Late Jurassic carbonate sediments in the central Carpathian foreland. W: R. Swennen, F. Roure and J. Granath (eds.), Deformation, fluid flow and reservoir appraisal in foreland fold and thrust belts; AAPG Hedberg Series, 1: 347-355.
• 5. - Gliniak P., Laskowicz R., Urbaniec A., Such P., Leśniak G., 2008 - Skały zbiornikowe w górnojurajskich utworach węglanowych w rejonie Zawada - Łekawica. Konferencja naukowo-techniczna „Ropa i gaz a skały węglanowe południowej Polski”, Czarna, 16-18 kwietnia 2008: 12.
• 6. - Gliniak P., Urbaniec A., 2001 - Oksfordzkie budowle biohermowe w rejonie Bochnia - Sędziszów w zapisie sejsmicznym 3d. Nafta-Gaz, 57(10): 545-556.
• 7. - Gliniak P., Urbaniec A., 2005 - Charakterystyka geofizyczna bioherm oksfordu na obszarze przedgórza Karpat w aspekcie nowych technik poszukiwania złóż węglowodorów. Nafta-Gaz, 61(7-8): 343-348.
• 8. - Gliniak P., Wójcik E. 2000. Wykorzystanie stacji interpretacyjnej „Landmark” do identyfikacji form biohermowych z zapisu sejsmicznego. Spotkanie użytkowników stacji interpretacyjnej Landmarka 2000, Krosno 04-06.10.2000; Materiały konferencyjne: 44-46.
• 9. - Gregosiewicz Z., Bobrek L., Gliniak P., Laskowicz R., Świetlik B., Urbaniec A., Zdanowski P., 2001 - Analiza mikrofacjalna i przemian diagenetycznych utworów organogenicznych jury górnej na podstawie wybranych otworów w obszarze Kraków - Dębica. Archiwum PGNiG S.A., Kraków.
• 10. - Gutowski J., Urbaniec A., Złonkiewicz Z., Bobrek L., Świetlik B., Gliniak P., 2007. Stratygrafia górnej jury i dolnej kredy środkowej części przedpola polskich Karpat. Biuletyn Państw. Inst. Geol., 426: 1-26.
• 11. - Hoffmann M., Kołodziej B., Matyszkiewicz J., 1997 - Upper Jurassic microbolites - examples from the Holy Cross Mts. and Cracow Upland. 3rd IFAA Regional Symposium & IGCP 380 International Meeting, Guidebook; Kraków: 16-23.
• 12. - Kotarba M., Więcław D., Kosakowski P., Kowalski A., 2004 - Charakterystyka geochemiczna substancji organicznej utworów karbonu w południowej części bloku małopolskiego. W: Kotarba M.J. (red.), Możliwości generowania węglowodorów w skałach karbonu w południowej części bloku górnośląskiego i małopolskiego. Wyd. Naukowe „Akapit”, Kraków: 71-86.
• 13. - Laskowicz R., Syrek-Moryc C., Urbaniec A., 2008 - Rola stref dyslokacyjnych w procesie kształtowania i napełniania pułapek złożowych w utworach górnej jury przedgórza Karpat w świetle najnowszych odkryć akumulacji węglowodorów. Prace Instytutu Nafty i Gazu 150: 263-268.
• 14. - Leinfelder R.R., Nose M., Schmid D.U., Werner W., 1993 - Microbial crusts of the Late Jurassic: composition, palaeoecological significance and importance in reef construction. Facies, 29: 195-230.
• 15. - Leinfelder R.R., Werner W., Nose M., Schmid D.U., Krautter M., Laternser R., Takacs M., Hartmann D., 1996 - Paleoecology, growth parameters and dynamics of coral, sponge and microbolite reefs from the Late Jurassic. W: Reitner J., Neuweiler F., Gunkel F. (red): Global and regional controls on biogenic sedimentation. I. Reef Evolution. Res. Reports. Göttinger Arb. Geol. Paläont., Sb.2: 227-248.
• 16. - Leśniak G. (kier. zespołu), 2007 - Określenie właściwości zbiornikowych oraz weryfikacja potencjału genetycznego skał macierzystych w utworach paleozoiku rejonu Cieszyn - Dębica. Archiwum PGNiG S.A., Kraków.
• 17. - Maksym A., Śmist P., Pietrusiak M., Staryszak G., Liszka B., 2003 - Nowe dane o rozwoju utworów dolnopaleozoicznych w rejonie Sędziszów Małopolski - Rzeszów w świetle wyników wiercenia Hermanowa-1. Przegląd Geol., 51(5): 412-418.
• 18. - Matyasik I., Słoczyński T., 2008 - Utwory paleozoiczne w rejonie Nosówki jako potencjalne źródło dla generacji węglowodorów. Konferencja naukowo-techniczna „Ropa i gaz a skały węglanowe południowej Polski”, Czarna, 16-18 kwietnia 2008: 24.
• 19. - Matyja B.A. (kier. zespołu) 2008 - Rozpoznanie architektury i rozprzestrzenienia górnojurajskich budowli organicznych dla określenia czynników warunkujących występowanie mezozoicznych złóż węglowodorów południowo-wschodniej Polski. Centr. Archiwum Geolog. PIG, Warszawa
• 20. - Matyja B.A., Trammer J., Wierzbowski A., 1985 - Biohermy gąbkowe i gąbkowo-sinicowe jury górnej i ich pozycja paleogeograficzna., IX Konferencja Paleontologów „Rola organizmów w tworzeniu bioherm podczas fanerozoiku”, Zakrzówek 17-20 października 1985, Materiały Konferencyjne: 18-20.
• 21. - Moryc W., 1996 - Budowa geologiczna podłoża miocenu w rejonie Pilzno - Dębica - Sędziszów Małopolski. Nafta-Gaz, 52(12): 521-550.
• 22. - Moryc W., 2006 - Budowa geologiczna podłoża miocenu w rejonie Kraków - Pilzno. Część I. Prekambr i paleozoik (bez permu). Nafta-Gaz, 62(5): 197-216.
• 23. - Roniewicz, E. 2004. Jurajskie korale w Polsce. Tomy Jurajskie, 2: 83-97.
• 24. - Schmid D.U., 1996 - Marine Microbolites and Microencrusters from the Upper Jurassic. Profil, 9: 101-251.
• 25. - Słoczyński T. (kier. zespołu), 2009 - Możliwości generowania i akumulacji węglowodorów w paleozoicznych utworach podłoża miocenu na obszarze pomiędzy Mielcem a Rzeszowem ze szczególnym uwzględnieniem form erozyjnych. Archiwum PGNiG S.A., Jasło.
• 26. - Such P. (kier. zespołu), 1999 - Badania właściwości petrofizycznych skał z budowli organicznych litooksfordu środkowej części Przedgórza Karpat. Archiwum PGNiG S.A., Kraków.
• 27. - Such P. (kier. zespołu), 2003 - Specjalistyczne badania parametrów petrofizycznych i analiz prób rdzeni z otworu Gruszów-4. Archiwum PGNiG S.A., Kraków.
• 28. - Urbaniec A., 2010 - Analiza geologiczna budowli organicznych w utworach górnej jury środkowej części przedgórza Karpat (rejon: Bochnia - Sędziszów Małopolski) w aspekcie poszukiwań złóż węglowodorów. Archiwum PGNiG S.A., Kraków.
• 29. - Urbaniec A., Bobrek L., Świetlik B., 2010a - Litostratygrafia i charakterystyka mikropaleontologiczna utworów kredy dolnej w środkowej części przedgórza Karpat. Przegląd Geologiczny, 58(12): 1161-1175.
• 30. - Urbaniec A., Laskowicz R., Bolek M., 2010b - Zmienność facjalna w obrębie utworów jury górnej w rejonie Łękawka - Zawada. Konferencja naukowo-techniczna „Ropa i gaz - złoża konwencjonalne i niekonwencjonalne”, Czarna, 11-14 kwietnia 2010: 57-58.