Substancje endokrynnie aktywne: występowanie, zagrożenia i metody ich oznaczania

• Autorzy: Szewczyńska M. , Dobrzyńska E.

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2018.2.9

Warianty tytułu

EN

Endocrine disruptors: occurrence, risks and methods for determination

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wybrane zagadnienia związane z występowaniem substancji endokrynnie aktywnych w środowisku. Omówiono charakterystykę i zagrożenia związane z ich występowaniem na przykładzie ftalanów i alkilofenoli. Przedstawiono metody pobierania, ekstrakcji i oznaczania alkilofenoli i ftalanów w różnych próbkach środowiskowych, w tym w powietrzu.

EN

A review, with 59 refs., of methods for sampling, extn. and detn. of alkylphenols and phthalates in various environmental mediums, including air.

Słowa kluczowe

PL

ftalany; alkilofenole; substancje endokrynnie aktywne; EDC; skażenie środowiska; niebezpieczne związki chemiczne

EN

alkylphenols; phthalates; endocrine disruptors; EDC; environmental pollution; dangerous chemical compounds

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 97, nr 2
• Strony: 230--237
• Opis fizyczny: Bibliogr. 60 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szewczyńska M.

• Pracownia Zagrożeń Chemicznych, Zakład Zagrożeń Chemicznych, Pyłowych i Biologicznych, Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

autor

Dobrzyńska E.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• [1] R. E. Dodson, M. Nishioka, L. J. Standley, L. J. Perovich, J. G. Brody, R. A. Rudel, Environ. Health Perspect. 2012, 120, nr 7, 935.
• [2] http://ec.europa.eu/environment/chemicals/endocrine/strategy/substances_en.htm#priority_list.
• [3] K. Cailleaud, J. Forget-Leray, S. Souissi, S. Lardy, S. Augagneur, H. Budzinski, Chemosphere 2007, 70, 281.
• [4] M. Chevreuil, Agence de l’eau Seine-Normandie, Programme Interdisciplinaire De Recherche Sur L’environnement De La Seine, La micropollution organique dans le bassin de la Seine: maîtriser l’impact des molécules créées par l’homme, Agence de l’eau Seine-Normandie, 2009.
• [5] M. A. E. Abdallah, S. Harrad, A. Covaci, Environ. Sci. Technol. 2008, 42, 6855.
• [6] A. Albinet, E. Leoz-Garziandia, H. Budzinski, E. ViIlenave, Sci. Total Environ. 2007, 384, 280.
• [7] G. Ten Dam, O. Pardo, W. Traag, M. van der Lee, R. Peters, J. Chromatog. B 2012, 898, 101.
• [8] T. Colborn, F. S. vom Saal, A. M. Soto, Environ. Health Perspect. 1993, 101, 378.
• [9] S. H. Safe, Environ. Health Perspect. 2000, 108, 487.
• [10] R. L. Cooper, R. J. Kavlock, J. Endocrinol. 1997, 152, 159.
• [11] L. A. Wallace, E. D. Pellizzari, T. D. Hartwell, C. M. Sparacino, L. S. Sheldon, H. Zelon, Atmos. Environ. 1985, 19, 1651.
• [12] E. Moreau-Guigon, M. Chevreuil, Arch. Mal. Prof. Environ. 2014, 75, 74.
• [13] J. B. Quintana, R. Rodil, P. Lopez-Mahia, S. Muniategui-Lorenzo, D. Prada-Rodrıguez, Anal. Bioanal. Chem. 2007, 388, 1283.
• [14] C. Bergh, R. Torgrip, C. Ostman, Rapid Commun. Mass Sp. 2010, 24, 2859.
• [15] M. Tsuyoshi, S. Sousuke, N. Tohru, J. Health Sci. 2003, 49, 72.
• [16] J. Jurewicz, W. Hanke, Int. J. Occup. Med. Environ. Health. 2011, 24, nr 2, 115.
• [17] T. T. Bui, G. Giovanoulis, A. Palm Cousins, J. Magnar, I. T. Cousins, C. A. de Wit, Sci. Total Environ. 2016, 541, 451.
• [18] U.S. EPA, Phthalates, TEACH Chemical Summary, 2007.
• [19] E. Parliament, Off. J. EU L396, 2006, p. 1.
• [20] S. Laborie, E. Moreau-Guigon, F. Alliot, A. Desportes, L. Oziol, M. Chevreuil, Talanta 2016, 147, 132.
• [21] A. C. Nimrod, W. H. Benson. Crit. Rev. Toxicol. 1996, 26, nr 3, 335.
• [22] Q. Bian, J. Qian, L. Xu, J. Chen, L. Song, X. Wang. Food Chem. Toxicol. 2006, 44, nr 8, 1355.
• [23] A. Go`mez-Hens, M. P. Aguilar-Caballos, Trends Anal. Chem. 2003, 22, 847.
• [24] J. B. Quintana, R. Rodil, T. Reemtsma, M. Garcıa-Lopez, I. Rodrıguez, Trends Anal. Chem. 2008, 27, 904.
• [25] A. Penalver, E. Pocurull, F. Borrull, R. M. Marce´, J. Chromatogr. A. 2000, 872, 191.
• [26] A. Bacaloni, C. Cavaliere, P. Foglia, M. Nazzari, R. Samperi, A. Lagana, Rapid Commun. Mass Sp. 2007, 21, 1123.
• [27] C. J. Weschler, T. Salthammer, H. Fromme, Atmos. Environ. 2008, 42, 1449.
• [28] M. Abb, T. Heinrich, E. Sorkau, W. Lorenz, Environ. Int. 2009, 35, 965.
• [29] C. Garcıa-Jares, J. Regueiro, R. Barro, T. Dagnac, M. Llompart, J. Chromatogr. A, 2009, 1216, 567.
• [30] H. M. Hwang, E. K. Park, T. M. Young, B. D. Hammock, Sci. Total Environ. 2008, 404, 26.
• [31] G. Latini, Clin. Chim. Acta. 2005, 361, 20.
• [32] L. Zhang, F. Wang, Y. Ji, J. Jiao, D. Zou, L. Liu, Ch. Shan, Z. Bai, Z. Sun, Atmos. Environ. 2014, 85, 139.
• [33] EPA 8270, Semivolatile organic compounds by gas chromatography/ mass spectrometry (GC/MS).
• [34] Y. Zou, M. Cai, Determination of phthalates concentration in toys and children’s products, Agilent Technologies Application, Shanghai, China.
• [35] I. Cruceru, V. Iancu, J. Petre, I. A. Badea, L. Vladescu, Environ. Monit. Assess. 2012, 184, 2783.
• [36] L. Luo, Y. Yang, Q. Wang, H. Li, Z. Luo, Z. Qu, Z. Yang, Microchem. J. 2017, 132, 100.
• [37] J. Dachs, D. A. Van Ry, S. J. Eisenreich, Environ. Sci. Technol. 1999, 33, 2676.
• [38] S. Berkner, G. Streck, R. Herrmann, Chemosphere 2004, 54, 575.
• [39] L. Sabatini, A. Barbieri, F. S. Violante, Rapid Commun. Mass Sp. 2005, 19, 3468.
• [40] Z. Xie, J. Selzer, R. Ebinghaus, A. Caba, W. Ruck, Anal. Chim. Acta 2006, 565, 198.
• [41] C. Becouze, L. Wiest, R. Baudot, J. L. Bertrand-Krajewski, C. Cren-Olive, Anal. Chim. Acta 2011, 693, 47.
• [42] C. Bergh, R. Torgrip, C. Östman, Rapid Commun. Mass Sp. 2010, 24, 2859.
• [43] C. Bergh, R. Torgrip, G. Emenius, C. Ostman, Indoor Air. 2011, 21, 67.
• [44] J. Ueyama, M. Kamijima, T. Kondo, K. Takagi, E. Shibata, T. Hasegawa, S. Wakusawa, T. Taki, M. Gotoh, I. Saito, J. Chromatogr. B. 2010, 878, 1257.
• [45] K. C. Ting, M. Gill, O. Garbin, J. AOAC Int. 2009, 92, 951.
• [46] A. Sannino, J. AOAC Int. 2010, 93, 315.
• [47] L. Brossa, R. M. Marce, F. Borrull, E. Pocurull, J. Chromatogr. A, 2002, 963, 287.
• [48] H. W. Chung, W. H. Ding, Anal. Bioanal. Chem. 2009, 395, 2325.
• [49] S. Net, A. Delmont, R. Sempéré, A. Paluselli, B. Ouddane, Sci. Total Environ. 2015, 515-516, 162.
• [50] M. L. H. Wright, M. S. Lumpkin, American Chemical Society, 221st National Meeting, San Diego, CA, 1-5 kwietnia 2001 r.
• [51] B. Thiele, K. Günther, M. J. Schwuger, Chemistry Rev. 1997, 97, 3247.
• [52] A. Gomez-Hens, M. P. Aguilar-Caballos, Trends Anal. Chem. 2003, 22, 847.
• [53] Y. A. Karnauhov, N. V. Kuzmina, F. F. Hizbullin, I. E. Alekhina, V. N. Maistrenko, J. Anal. Chem. 2008, 63, 867.
• [54] G. G. Ying, Environ. Int. 2002, 28, 215.
• [55] K. Peltonen, J. Pukkila, J. Chromatogr. 1988, 439, 375.
• [56] E. Smith, I. Ridgway, M. Coffey, J. Environ. Monit. 2001, 3, nr 6, 616.
• [57] H. Matsumoto, S. Adachi, Y. Suzuki, Arch. Environ. Contam. Toxicol. 2005, 48, 459.
• [58] K. Inoue, S. Yoshida, S. Nakayama, R. Ito, N. Okanouchi, H. Nakazawa, Arch. Environ. Contam. Toxicol. 2006, 51, 503.
• [59] ASTM D7065-11, Standard test method for determination of nonylphenol, Bisphenol A, p-tert-octylphenol, nonylphenol monoethoxylate and nonylphenol diethoxylate in environmental waters by gas chromatography mass spectrometry.
• [60] I. Saito, A. Onuki, H. Seto, Indoor Air 2004, 14, 325.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018)