Temperatura warstwy wierzchniej elementów roboczych narzędzi rolniczych przeznaczonych do uprawy gleby. Cz. 1, Obiekty badań i warunki ich pracy, kontaktowe pomiary temperatury

• Autorzy: Kostencki P. , Stawicki T.

Warianty tytułu

EN

Temperature of the top level surface of parts of agricultural soil tilling machinery. Pt. 1, The analysed objects, operating conditions and contact temperature measurements

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podczas pracy elementów roboczych narzędzi rolniczych przeznaczonych do uprawy gleby występuje tarcie i zużywanie materiału tych elementów wywołane oddziaływaniem cząstek gleby. Procesy te są przyczyną zwiększenia temperatury elementów. Stosując pomiary kontaktowe, określano temperaturę lemieszy płużnych, dłut głębosza oraz redlic i skrzydeł łap kultywatora podczas ich użytkowania w glebie. Zwiększenie temperatury materiału elementów w mikroobszarach tarcia i zużywania może rzutować na procesy tribologiczne. Temperaturę mierzono w trzech miejscach powierzchni roboczej elementów (w przypadku lemieszy płużnych pomiary wykonywano dodatkowo w dwóch miejscach na powierzchni przeciwnej do powierzchni roboczej). Elementy pracowały w zróżnicowanych warunkach glebowych. W przypadku lemieszy płużnych pomiary przeprowadzono podczas orki wykonywanej w okresie letnim i jesiennym. Największą temperaturę (29,3÷36,0ºC) stwierdzono w przypadku lemieszy płużnych użytkowanych w okresie letnim, w glebie o małej wilgotności. W odniesieniu do temperatury gleby była ona od 5,5 do 12,2ºC, tj. od około 1,2 do 1,5 razy większa. W przypadku orki wykonywanej jesienią, kiedy gleba cechowała się niższą temperaturą i większą wilgotnością, temperatura lemieszy była mniejsza (19,9÷22,0ºC). W odniesieniu do temperatury gleby była ona od 2,8 do 4,9ºC, tj. od około 1,2 do 1,3 razy większa. W przypadku dłut głębosza temperatura materiału ich warstwy wierzchniej była wyrównana (około 23,5ºC) i od 9,9 do 10,9ºC, tj. około 1,8-krotnie większa od temperatury gleby. Najmniejszy przyrost temperatury stwierdzono dla redlic i skrzydeł łap kultywatora. W przypadku redlic zarejestrowana temperatura była o 2,0 i 2,2ºC, tj. nieco powyżej 1,1 razy większa w odniesieniu do temperatury gleby, a temperatura skrzydeł porównywalna z nią.

EN

During operation of working parts of agricultural machinery for soil tilling, the friction and abrasive wear of their surfaces occur due to the interaction of soil particles. Those processes cause a temperature increase in working elements. Contact measurements were used to determine the values of the temperatures reached by surfaces of ploughshares, subsoil shanks, and cultivator coulters, and tooth wings, during their operation in soil. Tribological processes depend on the material temperature in the friction micro areas. The temperatures were measured at three points on working surfaces (in the case of ploughshares, measurements were performed additionally in two places on the surface opposite to the working surface). The parts operated under various soil conditions. For the ploughshares, the measurements were carried while ploughing in the summer and autumn. The highest temperature (29.3–36.0°C) was observed for the ploughshares used during the summer period in the soil with low moisture. Compared to the soil temperature, it was higher by 5.5 to 12.2°C, i.e. approximately 1.2- to 1.5-fold higher. In the case of ploughing in the autumn, when the soil had a lower temperature and higher humidity, the temperature of ploughshares was lower (19.9 – 22.0°C). In relation to the soil temperature, it was from 2.8 to 4.9°C, i.e. from about 1.2 to 1.3 times higher. For the subsoil shanks, the temperature of their top layer was similar (ca. 23.5°C) and the values were 9.9 to 10.9°C, i.e. approximately 1.8 times higher than the soil temperature. The smallest increase in temperature was found for cultivator coulters and tooth wings. In case of coulters, the registered temperature was by ca. 2.0 and 2.2°C, i.e. slightly above 1.1-fold higher than the temperature of soil and the surface temperature of the tooth wings was comparable to that of soil.

Słowa kluczowe

PL

lemiesz płużny; dłuto głębosza; redlica i skrzydło łapy kultywatora; temperatura elementu roboczego

EN

ploughshare; subsoiler shank; cultivator coulter and tooth wing; temperature of working object

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 2
• Strony: 41--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kostencki P.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Katedra Inżynierii Systemów Agrotechnicznych, ul. Papieża Pawła VI nr 1, 71-459 Szczecin, Polska

autor

Stawicki T.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Katedra Inżynierii Systemów Agrotechnicznych, ul. Papieża Pawła VI nr 1, 71-459 Szczecin, Polska

Bibliografia

• 1. Talarczyk W., Zużycie elementów roboczych maszyn w procesie uprawy gleby. Prace Przemysłowego Instytutu Maszyn Rolniczych, 1993, 2, s. 36–42.
• 2. Hebda M., Wachal A., Trybologia. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1980.
• 3. Owsiak Z., Mechanizm zużycia elementów maszyn rolniczych pracujących w glebie. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, 1985, 156, s. 115–122.
• 4. Zwierzycki W. (red.), Wybrane zagadnienia zużywania się materiałów w ślizgowych węzłach maszyn. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Poznań 1990.
• 5. Napiórkowski J., Wpływ odczynu gleby na intensywność zużycia elementów roboczych. Tribologia, 1997, 5–6, s. 793–801.
• 6. Napiórkowski J., Zużyciowe oddziaływanie gleby na elementy robocze narzędzi rolniczych. Inżynieria Rolnicza, 2005, 12 (72). Rozprawy habilitacyjne nr 17.
• 7. Stabryła J., Starczewski L., Oddziaływanie wodoronośnych składników gleby na zużycie ścierne narzędzi rolniczych. Problemy Eksploatacji, 2006, 1, s. 199–207.
• 8. Sevierniev M. (red.), Iznos detalej sel´skohozâjstviennyh mašin. Kolos, Leningrad 1972.
• 9. Pawlik A., Opory orki w świetle pomiaru ciśnienia skiby na powierzchnię roboczą korpusu pługa. Biuletyn Prac Naukowo-Badawczych IMER, 1964, 3, s. 105–180.
• 10. Kostencki P., Borowiak P., Nowowiejski R., Statyczny i dynamiczny nacisk wywierany przez glebę pylastą na powierzchnię roboczą lemiesza płużnego. Tribologia, 2012, 6 (246), s. 61–73.
• 11. Owsiak Z., Narzędzia skrawające glebę. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu nr 348. Monografie XV. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 1998.
• 12. Kufel K., Wierzcholski K., Kostencki P., Miszczak A., Wagowe zużycie lemieszy korpusów płużnych zamocowanych sprężynowo. Tribologia, 1994, 1 (133), s. 43–53.
• 13. Kostencki P., Stawicki T., Wzrost temperatury lemieszy płużnych wywołany tarciem gleby podczas ich użytkowania. Tribologia, 2014, 1 (253), s. 11–25.
• 14. Blicharski M., Inżynieria materiałowa. Stal. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004.