Chlorek allilu

• Autorzy: Miranowicz-Dzierżawska K.

Warianty tytułu

EN

Allyl chloride

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Chlorek allilu jest bezbarwną, żółtą lub czerwoną cieczą o charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu, przypominającym zapach czosnku. Narażenie zawodowe na chlorek allilu występuje w przemyśle chemicznym, gdzie chlorek allilu jest stosowany do wprowadzania grupy allilowej w syntezie organicznej, w przemyśle tworzyw sztucznych przy otrzymywaniu epichlorohydryny (składnika do produkcji żywic epoksydowych), w syntezie leków (barbiturany, diuretyki) oraz przy produkcji barwników, środków owadobójczych i gliceryny. W dostępnym piśmiennctwie nie znaleziono informacji o przypadkach zatruć ostrych chlorkiem allilu u ludzi. W badaniach na szczurach i myszach wartości LC50 chlorku allilu po dwugodzinnym narażeniu inhalacyjnym wyznaczono na poziomie około 11500 mg/m3. Wartości LD50 po podaniu dożołądkowym dla szczurów większość badaczy wyznaczyła na poziomie około 450 mg/kg m.c., co pozwala sklasyfikować chlorek allilu jako substancję szkodliwą. Wartość LD50 związku po podaniu na skórę królika wyznaczono na poziomie 2026 mg/kg m.c. Chlorek allilu w warunkach zawodowych wchłania się do organizmu przez drogi oddechowe i skórę. Jest związkiem działającym drażniąco na błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych. Po narażeniu pracowników na chlorek allilu o stężeniu 78 mg/m3 obserwowano podrażnienie błony śluzowej nosa, w stężeniach 156 ÷ 312 mg/m3 związek działał drażniąco na oczy, natomiast związek o większych stężeniach wywoływał zapalenie spojówek, nadwrażliwość na światło oraz oparzenia rogówki. W badaniu działania drażniącego chlorku allilu na myszach wyznaczono wartość RD50 na poziomie 7293 mg/m3. U pracowników narażonych na chlorek allilu o stężeniach 3 ÷ 354 mg/m3 przez 16 miesięcy stwierdzono zmiany funkcjonalne w wątrobie manifestujące się wzrostem aktywności enzymów w surowicy krwi. Przewlekłe narażenie na chlorek allilu może być przyczyną występowania u ludzi obwodowych polineuropatii, które objawiają się bólami i osłabieniem siły mięśni, pogorszeniem czucia wibracji i dotyku, zanikiem odruchu skokowego, obniżeniem ciepłoty skóry, nadmiernym poceniem się stóp i dłoni oraz tkliwością uciskową łydek. Na podstawie 3-miesięcznych badań na szczurach szczepu Fischer 344 wyznaczono wartość NOAEL chlorku allilu dla efektu nefrotoksycznego na poziomie 157 mg/m3, natomiast wartość NOAEL dla działania neurotoksycznego na poziomie 17 mg/m3, na podstawie wyników pięciomiesięcznych badań na królikach oraz szczurach. Chlorek allilu działał mutagennie na szczepy Salmonella typhimurium TA 100, TA 1535 i TA 1538 w teście Amesa (z aktywacją metaboliczną i bez aktywacji metabolicznej), wykazano też wzrost częstości występowania mutacji punktowych u Saccharomyces cerevisiae oraz zmian w strukturze DNA Escherichia coli. Związek powodował również konwersję genów u Saccharomyces cerevisiae oraz indukował nieplanową syntezę DNA w komórkach raka szyjki macicy. W dostępnym piśmiennictwie nie ma danych dotyczących działania rakotwórczego chlorku allilu u ludzi. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem zaklasyfikowała chlorek allilu do grupy 3. Wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) chlorku allilu na poziomie 2 mg/m3 obliczono z wartości NOAEL dla działania neurotoksycznego wyznaczonego na poziomie 17 mg/m3 w pięciomiesięcznych badaniach na szczurach i królikach. Nie znaleziono podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) oraz dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB).

EN

Allyl chloride is a synonym of the compound 3-chloropropene, also referred to as 3-chloro, 1-propene. Allyl chloride is a volatile, highly reactive, liquid halogenated hydrocarbon with a characteristic purgent (garlic-like) odor. The high-temperature chlorination of propylene is believed to be the only production method of allyl chloride used commercially. Allyl chloride is used as an intermediate in chemical reactions. The major commercial derivative of allyl chloride is epichlorohydrin which is used in the manufacture of epoxy resins. Allyl chloride is also important in commercial glycerol production. The major routes for occupational exposure to allyl chloride are dermal and inhalation. Allyl chloride is irritating to eyes, the skin and the upper respiratory tract. The effects of allyl chloride on human, after repeated or chronic exposure, are functional changes in the liver and kidneys. It also had an influence on CNS. Acute and chronic exposure to allyl chloride in animals has resulted in hepatic, renal and pulmonary damage. The LD50 value, following oral administration in rats, is 450 mg/kg body weight and 2026 mg/kg b.w. after dermal treatment. The International Agency for Research on Cancer has classified allyl chloride to Group 3 (not classifiable as to carcinogenicity to humans). The recommended maximum exposure limit (MAC) for allyl chloride is 2 mg/m3. No STEL and BEI have been proposed.

Słowa kluczowe

PL

chlorek allilu; 3-chloro-1-propen; 3-chloropropylen; NDS

EN

3-chloropropene; allyl chloride; threshold limit values; MAC value

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2006
• Tom: Nr 4 (50)
• Strony: 45--67
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz., tab.

Twórcy

autor

Miranowicz-Dzierżawska K.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

Bibliografia

• 1.ACGIH (1991) Documentation of the threshold limit values and biological exposure indices. 6th ed. Cincinnati.
• 2.Adams E.M., Spencer H.C., Irish D.D. (1940) The acute vapor toxicity of allyl chloride. J. Ind. Hyg. Toxicol. 22, 79-86.
• 3.Almeev K.S., Karamazin V.E. (1969) Effect of allyl alcohol and allyl chloride on the pathomorphology of animal organs. Factory Vneshn. Sredy. Ikh. Znach. Zdorov’ya Naseleniya 1, 35-38.
• 4.Bignami M. i in. (1980) Mutagenicity of halogenated aliphatic hydrocarbons in Salmonella typhimurium, Sterptomyces coelicolor and Aspergillus nidulans. Chem.–Biol. Interaction. 30, 1, 9-23.
• 5.Boquin L., Shuwei D., Airu Y. (1982) Studies on the toxicity of allyl chloride. Ecotoxicol. Environ. Safety 6, 19.
• 6.Deacon M.M. i in. (1980) The effects of inhaled allyl chloride on embryonal and fetal development in rats and rabbits, work done for the chemical manufacturers association by The Dow Chemical Co., August 13.
• 7.CESARS, Chemical Evaluatio Search and Retrieval System (May 2003) Canadian Centre for Occupational Health and Safety, Issue 2003-2.
• 8.Encyklopedia PWN (2003) Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A. Genium’s Handbook of safety, health, and environmental (1999) Data for common hazardous substances. Vol. 2. N.Y., Genium Publishing Corporation 2271.
• 9.Grant W.M. (1986) Toxicology of eye. 3rd ed. Springfield, Charles C. Thomas Publisher.
• 10.Guseinov V.G. (1983) Toxicological characteristics of allyl chloride. Toksicol. Gig. Klin. i Prof. Vozdeistviya, Klorist. Allila na Organizm Rabotayushchikh 6-37.
• 11.Hardin B.D., Shuler R.L., Burg J.R. (1987) Evaluation of 60 chemicals in a preliminary developmental toxicity test. Teratol. Carcinog. Mutagen. 7, 29-48.
• 12.Hausler M., Lenich R. (1968) Effect of chronic occupational allyl chloride exposure. Archiv. Toxicol. 23, 209-214.
• 13.He F. i in. (1980) Toxic polyneuropathy due to chronic allyl chloride intoxication. A clinical and experimental study. Chin. Med. J. 93, 3, 177-182.
• 14.He F., Jacobs J.M., Scaravilli (1981) The pathology of allyl chloride neurotoxicity in mice. Acta Neuropathol. 55, 2, 125-133.
• 15.He F. i in. (1985) Chronic allyl chloride poisoning. An epidemiology, clinical, toxicological and neuropathological study. G. Ital. Med. Lav. 7, 1, 5-15.
• 16.He F., Zhang S. (1985) Effects of allyl chloride on occupationally exposed subjects. Scand. J. Work. Environ. Health 11, 4, 43-45.
• 17.HSDB, Hazardous Substance Data Bank (2003) [komputerowa baza danych].
• 18.IARC (1999) Monographs on the evaluation of the carcinogenic risk of chemicals to man. Geneva, World Health Organization, International Agency for Research on Cancer. Vol. 71.
• 19.IARC (1999) Monographs on the evaluation of the carcinogenic risk of chemicals to man. Geneva, World Health Organization, International Agency for Research on Cancer 1972-Present, Vol. 71, 1231.
• 20.Jacobs J.M. i in. (1981) Acta Neuropathol. 55, 2, 125-134.
• 21.John J.A. i in. (1983) Teratologic evaluation of inhaled epichlorohydrin and allyl chloride in rats and rabbits. Fundam Appl. Toxicol. 3 (5), 437-432.
• 22.Karmazin V.E. (1966) Effects of allyl chloride on the general sanitary system of reservoirs and on animals. Vopr. Kommunal’n Gig. 6, 108-111.
• 23.Kaye C.M., Clapp J.J., Young L. (1972) The metabolic formation of mercapturic acids from allyl halides. Xenobitoca 2, 129-139.
• 24.Lu B. i in. (1982) Studies on the toxicity of allyl chloride. Ecotoxicol. Envir. Safety 6, 1, 19-27.
• 25.McCoy C.M., Burrows L., Rosenkrantz H.S. (1978) Mutat. Res. 57, 11.
• 26.NCI, National Cancer Institute (1978) Bioassay of allyl chloride for possible carcinogenicity. TR-73.
• 27.Nielson G.D., Bakbo J.C (1985) Sensory irritating effects of allyl halides and a role of hydrogen bonding as a likely feature at the receptor site. Acta Pharmacol. Toxicol. 57, 106-116.
• 28.NIOSH (1976) Criteria for a recommended standard: occupational exposure to allyl chloride. Cincinnati U.S. Department of Health. Education, and Welfare, Public Health Service, Center for Disease Control, National Institute for Occupational Safety and Health.
• 29.Occupational safety and health guideline for allyl chloride (1992) U.S. Department of Health and Human Services, NIOSH.
• 30.Patty's Industrial hygiene and toxicology (1981) Vol. II A. 3rd ed. New York, Interscience.
• 31.Quast J.F., Henck J.W., Schuetz D.J., McKenna M.J. (1982a) Allyl chloride – Subchronic Studies. IA – 90 – day inhalation study in laboratory rodents (CDF-Fischer 344 rats and B6C3F1 mice).
• 32.Quast J.F. i in. (1982b) Allyl chloride. Subchronic Studies. IB – Results of an inhalation 4-day probe and 90-day subchronic study in laboratory rodents. OTS Document #FYI-AX-0782-0199.
• 33.Richardson M.L., Gangolli S. (1993) The dictionary of substances and their effects. Cambridge, England, Royal Society of Chemistry, Vol. 4, 824-825.
• 34.Rooij B.M. i in. (1997) Allylmercapturic acid as urinary biomarker of human exposure to allyl chloride. Occup. Environ. Med. 54, 653-661.
• 35.Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych. DzU nr 171, poz. 1666.
• 36.Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. Załącznik. DzU nr 201, poz. 1674.
• 37.RTECS (2002) National Institute for Occupational Safety and Health [baza danych].
• 38.Sax N.J, Lewis R.J. (2000) Sax’s Dangerous properties of industrial materials. Vol.2, 10th ed. New York,Van Nostrand Reinhold 1428.
• 39.Schiffmann D. i in. (1983) Induction of unscheduled DNA synthesis in HeLa cells by allylic compounds. Cancer Letters. 20, 3, 263-269.
• 40.Shamilov T.A., Abasov D.M. (1973) Tr. Azerb., Nauchno-Issled. Inst. Gig.Tr. Prof. Zabol. 8, 12.
• 41.Silverman M., Abreu B.E. (1938) The toxic and anesthetic properties of certain mono-chlor-propenes. Berkeley, Univ. Calif., Publ. Pharmacol. 1, 119-128.
• 42.Smyth H.F., Carpenter C.P. (1948) Further experience with the range finding test in the industrial toxicology laboratory. J. Ind. Hyg. Toxicol. 30, 66.
• 43.Strusevich E.A., Ekshtat B.Y. (1973) Investigation of the functional pancreatic gland in a sanitary toxicological experiment. Gig. Sanit. 8, 73-75.
• 44.Foregin compound metabolism in mammals. (1975) Vol. 3. London, The Chemical Society.
• 45.Theiss J.C., Shimkin M.B., Poirer L.A. (1979) Induction of pulmonary adenomas in strain A mice by substituted organohalides. Cancer Res. 39, 391-395.
• 46.Torkelson T.R. i in. (1959) Vapor toxicity of allyl chloride as determined on laboratory animals. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 20, 217-223.
• 47.Van Duuren B.L. i in. (1979) Carcinogenicity of halogenated olefinic and alifatic hydrocarbons in mice. J. Natl. Cancer Inst., 63, 6, 1433-1439.