Rozmieszczenie zasobów prognostycznych i perspektywicznych kopalin ilastych ceramiki budowlanej na obszarze Polski

• Autorzy: Brański P.

Warianty tytułu

EN

Distribution of the prognostic and perspective resources of building ceramics raw materials in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dla kopalin ilastych ceramiki budowlanej wyznaczono na obszarze Polski ponad sto obszarów prognostycznych i 280 obszarów perspektywicznych. Podstawowe znaczenie mają kopaliny czwartorzędowe (zwłaszcza iły zastoiskowe) oraz starszego neogenu (tzw. iły poznańskie i iły krakowieckie), które pokrywają ponad 80% wydobycia. Iły triasu i jury mają znaczenie mniejsze, a inne kopaliny ilaste zupełnie podrzędne. Jednak rozmieszczenie zasobów prognostycznych (podobnie jak udokumentowanych zasobów bilansowych) jest na obszarze całego kraju bardzo nierównomierne, a kopaliny ilaste są bardzo zróżnicowane pod względem jakości. Rozpoznawanie zasobów prognostycznych (podobnie jak poszukiwanie nowych złóż) powinno być prowadzone przede wszystkim w deficytowych województwach Polski północnej. W innych regionach wszelkie poszukiwania powinny koncentrować się na iłach najwyższej jakości. Bardziej szczegółowe rozpoznanie powinno być prowadzone także w obrębie złóż udokumentowanych wstępnie. Barierę dla rozwoju ceramiki budowlanej mogą stanowić również niedostateczne zasoby wielu złóż prognostycznych. Nowe złoża powinny mieć zasoby bilansowe na poziomie przynajmniej 1 mln m3.

EN

Over a hundred of prognostic areas and 280 perspective areas of building ceramics raw materials have been indicated in Poland. Of fundamental importance are Quaternary deposits (ice-dammed lake clays) and Neogene deposits (so-called Poznań Clays and Krakowiec Clays), which covers more than 80% of the current output. Triassic and Jurassic clays are of less importance, and other clay deposits are highly insignificant. However, the prognostic resources (like the economic reserves) are very unevenly distributed throughout the country, and clay deposits are very diverse in terms of their quality. Evaluation of the prognostic resources (as well as prospecting for new deposits) should be performed mostly in northern and northeastern Poland, where a deficit of building ceramics raw materials occurs. In the other regions, any prospecting should focus on the highest quality clays. A more detailed recognition should be performed also in those areas where preliminary exploration was previously carried out. Insufficient resources of many prognostic deposits can be a hurdle for development of building ceramics. New deposits should have the reserves of at least 1 million m3.

Słowa kluczowe

PL

kopaliny ilaste; surowce ceramiki budowlanej; zasoby prognostyczne; obszary perspektywiczne

EN

clay deposits; building ceramics raw materials; prognostic resources; perspective areas

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 448 (2)
• Strony: 411--418
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Brański P.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] BILANS zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.XII.2008. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa, 2009.
• [2] BILANS zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.XII.2010. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa, 2011.
• [3] BRAŃSKI P., 2011— Kopaliny ilaste ceramiki budowlanej. W: Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.XII.2009 r. (red. S. Wołkowicz i in.): 143-153. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa.
• [4] BRAŃSKI P., SZCZYGIELSKI W., 2002 — Zróżnicowanie jakości kopalin ilastych ceramiki budowlanej w Polsce. Prz. Geol. 50, 11: 1048-1052.
• [5] KOŚCIÓWKO H., WYRWICKI R. (red.), 1996 — Metodyka badań kopalin ilastych. Państw. Inst. Geol., Warszawa – Wrocław.
• [6] KOZYDRA Z., WYRWICKI R., 1970 — Surowce ilaste. Wyd Geol., Warszawa.
• [7] ROZPORZĄDZENIE Ministra Środowiska z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie kryteriów bilansowości złóż kopalin. Dz.U. z dnia 28 grudnia 2001 r.
• [8] SMAKOWSKI T.J., SZAMAŁEK K., 2011 — Zasady określania zasobów perspektywicznych kopalin. W: Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.XII.2009 r. (red. S. Wołkowicz i in.): 11-15. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa.
• [9] WYRWICKA K., WYRWICKI R.,1994 — Waloryzacja złóż kopalin ilastych w Polsce. Państw. Inst. Geol., Warszawa.

Uwagi

PL

Artykuł w części piątej pt. Rozwój infrastruktury w Polsce a surowce pospolite