Klasyczne stanowiska paleontologiczne górnej kredy zachodniej Ukrainy: historia badań oraz biostratygrafia

Machalski, M.; Malchyk, O.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Klasyczne stanowiska paleontologiczne górnej kredy zachodniej Ukrainy: historia badań oraz biostratygrafia

Autorzy

Machalski M. , Malchyk O.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Classic palaeontological sites in the Upper Cretaceous of western Ukraine: history of research and biostratigraphy

Języki publikacji

Abstrakty

For a long time, outcrops at Potelych, Nahoryany and Lviv in western Ukraine have been of special interestfor Campanian andMaastrichtian (Upper Cretaceous) palaeontology and biostratigraphy. An overview of studies devoted to these classic sites is presented, including an early account of the locality of Nahoryany in a Polish newspaper, dated 1843. The biostratigraphic position ofthese successions is reviewed, based on recent progress in studies of inoceramid bivalves and ammonites. The succession at Potelych, from where a unique land flora was described at the beginning of the 20th century, represents the upper Campanian “Ino- ceramus” costaecus Zone. The Nahoryany opoka, the source of rich fossil collections that were sent to many European museums in the 19th century, belongs to the lower Maastrichtian Endo- costea typica and Trochoceramus radiosus zones. The so-called Lviv marls correspond to the lower upper Maastrichtian Spyridocera- mus tegulatus Zone. The giant scaphitid ammonites Hoploscaphites quadrispinosus and Acanthoscaphites tridens s. str from Potelych and Nahoryany corroborate the inoceramid-based dating of these successions.

Słowa kluczowe

inoceramy amonity górna kreda zachodnia Ukraina biostratygrafia

inoceramids ammonites upper Campanian/Maastrichtian Western Ukraine biostratigraphy

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2016

Tom

Vol. 64, nr 8

Strony

570--576

Opis fizyczny

Bibliogr. 55 poz., rys.

Twórcy

autor

Machalski M.

mach@twarda.pan.pl

Instytut Paleobiologii, Polska Akademia Nauk, ul. Twarda 51/55,00-818 Warszawa

autor

Malchyk O.

omalcz@twarda.pan.pl

Instytut Paleobiologii, Polska Akademia Nauk, ul. Twarda 51/55,00-818 Warszawa

Bibliografia

1. ABDEL-GAWAD G.I. 1986 - Maastrichtian non-cephalopod mollusks (Scaphopoda, Gastropoda and Bivalvia) of the Midlle VistulaValley, Central Poland. Acta Geol. Pol., 36: 69-224.
2. ALTH A. 1850 - Geognostisch-palaeontologische Beschreibung der nächsten Umgebung von Lemberg. Haidingers naturwissenshaftliche Abhandlungen, Bd. III. Wien: 171-284.
3. BIRKELUND T. 1957 - Upper Cretaceous belemnites from Denmark. Biologiske Skrifteringer. Das Kongelige Danske Videnskabernes Sel- skab, 9: 1-69.
4. CHRISTENSEN W.K. 1987 - Belemnella (Pachybelemnella) inflata (ARKHANGELSKY) from Nagoryany, USSR. Beiträge zur Paläontologie von Österreich, 13: 79-84.
5. CHRISTENSEN W.K. 1996 - A review of the Upper Campanian and Maastrichtian belemnite biostratigraphy of Europe. Cretaceous Res., 17: 751-766.
6. DUBICKA Z. & PERYT D. 2011 - Integrated biostratigraphy of Upper Maastrichtian chalk at Chełm (SE Poland). Ann. Soc. Geol. Pol., 81: 185-197.
7. FAVRE E. 1869 - Description des Mollusques fossils de la Craie des environs de Lemberg en Galicie. H. Georg, Geneve: 1-173.
8. GAWRYŁYSZYN W.I., PASTERNAK S.I. & ROZUMEJKO S.W. 1991-Stratigraficzeskie podrazdelenija mełowych otłożenij płatformennoj czasti zapada Ukrainy. Akademija nauk Ukrainskoj SSR. Institut geołogii i geochimii gorjuczich iskopaemych. Lwow.
9. GEINITZ H.B. 1847 - Das Quadersandsteingebirge oder Kreidegebirge in Deutschland. Freiberg.
10. GEINITZ H.B. 1872-1875 - Das Elbthalgerbirge in Sachen. 2.Theil: Der mittlere und obere Quader. II. Brachiopoden und Pelecypoden. Paleontographica, 20: 50-51.
11. HALAMSKI A. 2013 - Latest Cretaceous leaf floras from southern Poland and western Ukraine. Acta Paleont. Pol., 58 (2): 407-436. HAUER F.R. 1847 - Über die Kreidefossilien von Nagorzany bei Lemberg. Berichte über die Mittheilungen von Freunden der Naturwissenshaften in Wien, 2 (13): 1-8.
12. JELETZKY J.A. 1951 - Die Stratigraphie und Belemnitenfauna des Obercampan und Maastricht Westfalens, Nordwestdeutschlands und Dänemarks, sowie einige algemeine Gliederungs-Probleme der jüngeren borealen Oberkreide Eurasiens. Beih. Geol. Jahrb., 1: 1-142.
13. KENNEDY W. & SUMMESBERG H. 1987 - Lower Maastrichtian ammonites from Nagoryany (Ukrainian SSR). Beitr. Paläontol. Österreich, 11: 25-78.
14. KIN A. 2010 - Early Maastrichtian ammonites and nautiloids from Hrebenne, southeast Poland, and phenotypic plasticity of Acanthoscaphites tridens (Kner, 1848). Cretaceous Res., 31: 27-60.
15. KNER R. 1848 - Versteinerungen des Kreidemergels von Lemberg mit seiner Umgebung. Haidingers naturwissenschaftliche Abhandullungen, BdII. Wien: 1-42.
16. KNER R. 1852 - Neue Beiträge zur Kenntniss der Kreideversteinerungen von Ost-galizien. Denkschriften der Academie der Wissenschaften in Wien, 3: 293-334.
17. KOCJUBYNSKI S.P. 1958 - Inoceramy krejdowych widkładiw Wołyno-Podilskoji płyty. Wydawnyctwo akademiji nauk Ukrajinskoji RSR. Kyjiw.
18. KOCJUBYNSKI S.P. 1968 - Inoceramy [W:] O.K. Kaptarenko-Czernousowa (red.), Stratygrafija i fauna krejdowych widkładiw Zachodu Ukrajiny. Naukowa Dumka, Kyjiw: 115-148.
19. KRONENTHAL 1843 - Kamieniołomy w Nagórzanach pod względem geologicznym. Gazeta Lwowska, 48: 317-318.
20. ŁOMNICKI M. 1897 - Atlas geologiczny Galicji. Tekst do zeszytu dziesiątego, cz. I. Kraków: 1-208.
21. ŁOMNICKI M. 1898 - Atlas geologiczny Galicji. Tekst do zeszytu dziesiątego, cz. II. Kraków: 1-167.
22. MACHALSKI M. 2005 - Late Maastrichtian and earliest Danian scaphitid ammonites from central Europe: Taxonomy, evolution, and extinction. Acta Paleont. Pol., 50: 653-696.
23. MACHALSKI M. 2012a - Stratigraphically important ammonites from the Campanian-Maastrichtian boundary interval of the Middle Vistula River section, central Poland. Acta Geol. Pol., 61 (1): 91-116.
24. MACHALSKI M. 2012b - A new ammonite zonation for the Maastrichtian Stage in Poland. [W:] J.W.M. Jagt & E. Jagt-Yazykova (red.), The Maastrichtian Stage. The Current concept. Natuurhistorisch Museum Maastricht/Centre Céramique, 6-8 September 2012. Natuurhistorisch Museum Maastricht, Maastricht, the Netherlands/Uniwer- sytet Opolski, Opole, Poland: 40-44.
25. MICHAJŁOW N.P. 1951 - Werchnemełowye ammonity juga ewropejskoj czasti SSSR i ich znaczenie dlja zonal’noj stratigrafii (kampan-maastrycht). Trudy Instituta geołogiczeskich nauk, Akademija nauk SSSR, wyp.129, geologiczeskaja serija, 50: 1-143.
26. NAJDIN D. 1952 - Verchnemełowye belemnity Zapadnoj Ukrajiny. Materiały po biostratigrafii zapadnych obłastej Ukrainskoj SSR. Trudy Moskowskogo geołogorazvedocznogo instituta im. S. Ordżonikidze, 27: 4-169.
27. NIEBUHR B., HAMPTON M.J., GALLAGHER L.T. & REMIN Z. 2011 - Integrated stratigraphy of the Kronsmoor section (northern Germany), a reference point for the base of the Maastrichtian in the Boreal Realm. Acta Geol. Pol., 61: 193-214.
28. NOWAK J. 1907a - Kopalna flora senońska z Potylicza. Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie, ser. B, 47: 1-27.
29. NOWAK J. 1907b - Przyczynek do znajomości kredy Lwowsko-Rawskiego Roztocza. Kosmos, 32: 160-169.
30. NOWAK J. 1908 - Spostrzeżenia w sprawie kredy zachodniego Podola. Kosmos, 33: 279-285.
31. NOWAK J. 1913 - Untersuchungen über die Cephalopoden der oberen Kreide in Polen. III Teil. Bulletin international de l’Académie des Sciences de Cracovie. Classe des Sciences Mathématiques et naturelles, Série B, Sci. Nat., 335-415.
32. NOWAK J. 1917 - Die Verbreitung der Cephalopoden im Polnischen Senon. Bull. internat. Acad. des Sci. Cracovie, Série A: 129-152.
33. ODDIN G.S. & LAMAURELLE M.A. 2001 - The Global Campanian-Maastrichtian stage boundary at Tercis les Bains, Landes, SW France. Episodes, 4: 229-237.
34. PASTERNAK S.I. 1959 - Biostratygrafija krejdowych widkładiw Wołyno-Podilskoji płyty. Wydawnyctwo akademiji nauk Ukrajinskoji RSR, Kyjiw.
35. PASTERNAK S.I., GAWRYŁYSZYN W.I., GYNDA W.A., KOCJUBYNSKI S.P. & SENKOWSKI JU.M. 1968 – Stratygrafija i fauna krejdowych widkładiw zachodu Ukrajiny (bez Karpat). Naukowa Dumka, Kyjiw.
36. PASTERNAK S.I., SENKOWSKI JU.M., GAWRYŁYSZYN W.I. 1987-Wołyno-Podillja u krejdowomu periodi. Naukowa Dumka, Kyjiw.
37. PUSCH G.G. 1837 - Polens Paläontologie oder Abbildung und Beschereibung der vorzüglichsten und der noch unbeschrieben Petrefakten aus den Gebirgsformationen in Polen, Volhynien und den Karpathen nebst einigen allgemeinen Beiträgen zur Petrefaktenkunde und einem Versuch zur Vervollständigung der Geschichte des Europäischen Auer-Ochsen. E. Schweizrbat’s Verlagshandlung. Stuttgart 1-80 + pl. 1-19 [1836], XIII, 81-218 + pl. 11-16 [1837].
38. REMIN Z. - 2012. The Belemnella stratigraphy of the Campanian-Maastrichtian boundary; a new methodological and taxonomic approach. Acta Geol. Pol., 62 (3): 495-533.
39. ROGALA W. 1908 - Sprawozdanie z badań geologicznych wzdłuż koleji Lwów-Podhajce. Kosmos, 33: 50-61.
40. ROGALA W. 1909 - O niektórych małżach senonu lwowsko-nagórzańskiego. Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności, Kraków, 9: 689-703.
41. ROGALAW. 1911 - Przyczynek do znajomości mukronatowej kredy okolicy Lwowa. Kosmos, 36: 350-360.
42. ROGALA W. 1916 - Die oberkretazischen Bildungen im Galizischen Podolien. II. Teil. Emscher und Senon. Bull. Internat. Acad. Sci., Serie A: 273-284.
43. SEITZ O. 1970 - Über einige Inoceramen aus der Oberen Kreide. 2. Die Muntigler Inoceramenfauna und ihre Verbreitung im Ober-Campan undMaastricht. Beih. Geol. Jahrb., 86: 105-171.
44. SIEMIRADZKI J. 1905 - O utworach górnokredowych w Polsce. Kosmos, 30: 471-492.
45. SVOJTKA M. 2007 - Eindrücke aus der Frühzeit der Geologischen Erfoschung Ostgalizien (Ukraine): Leben und Erdwissengschaftliches WerkvonRudolfKner(1810-1869). Geo.Alp, Sonderband, 1: 145-154.
46. SYNIEWSKA J. 1923 - Kilka nowych skamieniałości z kredy okolic Lwowa. Kosmos, 48: 276-301.
47. SZIMANSKI W.N. (red.) 1975 - Mełowye nautiłoidei. Trudy Paleontołogiczeskogo Instituta Akademii Nauk SSSR, 150: 1-208.
48. WALASZCZYK I. 2004 - Inoceramids and inoceramid biostratigraphy of the Upper Campanian to basal Maastrichtian of the Middle Vistula River section, central Poland. Acta Geol. Pol., 54 (1): 95-168.
49. WALASZCZYK I., COBBAN W.A. & HARRIES PJ. 2001 - Inoceramids and inoceramid biostratigraphy of the Campanian and Maastrichtian of the United States Western Interior Basin. Revue de Paléobiologie, 20: 117-234.
50. WALASZCZYK I., COBBAN W.A. & ODIN G.S. 2002a - The inoceramid succession across the Campanian-Maastrichtian boundary. Bull. Geol. Soc. Denmark, 49: 53-60.
51. WALASZCZYK I., JAGT J.W.M. & KEUTGEN N. 2010 - The youngest Maastrichtian “true” inoceramids from the Vijlen Membere (Gulpen Formation) in northeast Belgium and the Aachen area (Germany). Netherl. J. Geosc., 89: 147-167.
52. WALASZCZYK I. & KENNEDYW.J. 2011- The inoceramid fauna and inoceramid-based correlations of the Calcaire á Baculites (Maastrichtian) of the Cotentin Peninsula, Manche, France. Freiberger Forschungshefte,C540: 103-118.
53. WALASZCZYK I., KENNEDY W.J. & KLINGER H.C. 2009 - Cretaceous faunas from Zululand and Natal, South Africa. Systematic palaeontology and stratigraphicaal potential of the Upper Campanian-Maastrichtian Inoceramidae (Bivalvia). African Natural History, 5: 49-132.
54. WALASZCZYK I., ODIN G.S. & DHONDT A.V. 2002b - Inoceramids from the Upper Campanian and Lower Maastrichtian of the Tercis section (SW France), the Global Stratotype Section and Point for the Campanian-Maastrichtian boundary; taxonomy, biostratigraphy and correlation potential. Acta Geol. Pol., 52 (3): 269-305.
55. WALASZCZYK I., SMIRNOV J.P. & TRÖGER K.A. 1996 - Trochoceramid bivalves (Inoceramidae) from the Lower Maastrichtian of Daghestan (Aimaki section, NE Caucasus) and south-central Poland. Acta Geol. Pol., 46 (1-2): 141-164.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-6b06a557-8079-42dd-9a79-a277fe4adade