Cartographic modelling of administrative divisions in the “Historical Atlas of Poland”

• Autorzy: Paneczki Tomasz

Identyfikatory

DOI

10.2478/pcr-2020-0004

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The author’s aim is to reflect on the cartographic modelling of historical borders based on the example of the series “Historical Atlas of Poland. Detailed maps of the 16th century” (HAP). HAP presents secular (state, palatinate, district) and religious borders (dioceses, archdeaconry, deanery, parish). The belonging of historic settlements to administrative units is determined on the basis of written sources. During work on the current volumes of HAP, the borders were reconstructed through their manual interpolation (the so-called linear model). Digital tools enable the automatic generation of administrative units based on settlements in point geometry (Thiessen polygons) or the use of modern divisions (precincts [obręby ewidencyjne]) as a reference to them (semi-automatic method). The article compares and assesses the three mentioned methods of determining historical borders and the possibilities of harmonizing them in relation to contemporary administrative divisions. The source material consisted of 18,357 settlements from the volumes of HAP published so far and 235 parishes for detailed analyses. Precincts were adopted as reference areas due to the possibilities of data harmonization.

Słowa kluczowe

EN

historical cartography; historical atlas; historical geography; administrative division

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polish Cartographical Review
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 52, No. 1
• Strony: 27--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., mapy, tab.

Twórcy

autor

Paneczki Tomasz

• Polish Academy of Sciences, Tadeusz Manteuffel Institute of History, Warsaw, Poland

Bibliografia

• Boucheron P., 1998, Représenter l’espace féodal: un défi à relever. “Espaces Temps” Vol. 68-70, pp. 59–66.
• Brassel K. E., Reif D., 1979, A procedure to generate Thiessen polygons. “Geographical Analysis” Vol. 11, no. 3, pp. 289–303.
• Bujak F., 1906, W sprawie kartografi i historycznej. “Kwartalnik Historyczny” T. 20, pp. 483−497.
• Chłapowski K., 2019, Granice i podziały administracyjne Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XV–XVIII wieku. “Studia Geohistorica” Nr 7, pp. 163–189.
• Głażewski A., 2006, Modele rzeczywistości geograficznej a modele danych przestrzennych. “Polski Przegląd Kartograficzny” T. 38, nr 3, pp. 217–225.
• Gochna M., 2014, Elektroniczna edycji rejestrów poborowych województwa kaliskiego z drugiej połowy XVI w. “Studia Geohistorica” Nr 2, pp. 143–150.
• Gochna M., 2017, Granice jednostek terytorialnych. In: Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. M. Słoń, K. Chłapowski (ed.), Warszawa, pp. 46–64.
• Gregory I. N., 2002, Time-variant GIS Databases of Changing Historical Administrative Boundaries: A European Comparison. “Transactions in GIS” Vol. 6, no. 2, pp. 161–178.
• Herbst S., 1978, Prace nad „Atlasem historycznym Polski”. In: Potrzeba historii czyli O polskim stylu życia. S. Herbst (ed.), Warszawa, pp. 444–461.
• Jabłonowski A., 1899−1904, Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie [T. 1] Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. „Ziemie Ruskie” Rzeczypospolitej. Warszawa, Wiedeń.
• Konopska B., 1994, Polskie atlasy historyczne. Koncepcje i realizacje. Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN.
• Korona, 2019, Ziemie polskie Korony w XVI w. Przestrzenna baza danych, Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, http://atlasfontium.pl/index.php?article=korona (access 08.05.2019).
• Manteuffel T., 1929, Metoda oznaczania granic w geografii historycznej. In: Księga pamiątkowa ku czci M. Handelsmana. H. Bachulski (ed.), Warszawa, pp. 221–227.
• Ott T., Swiaczny F., 2001, Time-Integrative Geographic Information Systems. “Management and Analysis of Spatio-Temporal Data”. Berlin, Heidelberg, s.l.: Springer Berlin Heidelberg.
• Pokojski W., Pokojska P., 2018, Voronoi diagrams – inventor, method, applications. “Polish Cartographical Review” Vol. 50, no. 3, pp. 141–150.
• Rutkowski H., 2017, Granica mazowiecko-litewska między Wizną a Grodnem z 1358 r. “Studia Geohistorica” Nr 5, pp. 140–155.
• Rutkowski H., 2018, Work on the historical atlas of the sixteenth-century Poland. “Polish Cartographical Review” T. 50, nr 4, pp. 223–231.
• Rutkowski H., 2019, Metoda retrogresji w geografii historycznej Polski (wybrane zagadnienia). „Studia Geohistorica” Nr 7, pp. 146–162.
• Schich W., Stephan J., 2015, Strukturalne przemiany na Śląsku wywołane akcją kolonizacyjną na przykładzie biskupiego księstwa nyskiego. “Studia Geohistorica” Nr 3, pp. 205–218.
• Scholz L., 2019, Deceptive Contiguity: The Polygon in Spatial History. “Cartographica: The International Journal for Geographic Information and Geovisualization” Vol. 54, no. 3, pp. 206–216.
• Semkowicz W., Buczek K., 1930, Mapa województwa krakowskiego z doby Sejmu Czteroletniego (1788−1792). In: Atlas historyczny Polski, Seria A, Mapy szczegółowe, Kraków.
• Słoń, M. (ed.), 2014, Historical Atlas of Poland in the 2nd Half of the 16th Century. Frankfurt: Peter Lang.
• Smolka S., 1881, O przygotowawczych pracach do geografi i historycznej Polski. In: “Pamiętnik Pierwszego Zjazdu Historycznego Polskiego imienia Jana Długosza, odbytego w Krakowie w czterechsetną rocznicę jego śmierci”. M. Bobrzyński, M. Sokołowski (eds.) T. 6, Kraków, pp. 133–139.
• Szady B., 2010, Granice powiatu łukowskiego w II połowie XVIII wieku – model liniowy i sieciowy. In: Narrata de fontibus hausta. Studia nad problematyką kościelną, polityczną i archiwistyczną ofiarowane Janowi Skarbkowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. A. Barańska, W. Matwiejczyk (eds.), Lublin, pp. 831–854.
• Szady B., 2017, Granice jednostek administracji kościelnej. B. Diecezja poznańska i wrocławska. In: Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. M. Słoń, K. Chłapowski (eds.), Warszawa, pp. 92–121.
• Szady B., 2018, Dawna mapa jako źrodło w badaniach geograficzno-historycznych w Polsce. “Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” T. 66, nr 2, pp. 129–141.
• Tobler W.R., 1970, A Computer Movie Simulating Urban Growth in the Detroit Region. “Economic Geography” Vol. 46, p. 234.
• Zieliński J., 2019, Miejscowości i ich granice w urzędowych bazach danych w Polsce. In: Metodologia tworzenia czasowo-przestrzennych baz danych dla rozwoju osadnictwa oraz podziałów terytorialnych. B. Szady (ed.), pp. 573–609.
• Związek T., Panecki T., 2017, Przywileje olęderskie w badaniach nad rekonstrukcją XVI-wiecznego zalesienia na przykładzie okolic Nowego Tomyśla. “Studia Geohistorica” T. 5, pp. 29–62.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).