Formalnoprawne aspekty działania obrony cywilnej w Polsce

• Autorzy: Pawlaczyk Bogumiła

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0055.0551

Warianty tytułu

EN

Formal and Legal Aspects of Civil Defense Operations in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Do obowiązków państwa należy zapewnienie bezpieczeństwa jego ludności bez względu na źródło pochodzenia zagrożenia czy okoliczności jego wystąpienia. W tym celu państwo powinno dysponować odpowiednimi zasobami oraz rozwiązaniami instytucjonalnymi i prawnymi. Na podstawie ustawy o obronie ojczyzny, uchwalonej 11 marca 2022 roku, uchylono przepisy dotyczące ochrony ludności podczas konfliktów zbrojnych, w ich miejsce nie wprowadzono jednak nowych przepisów regulujących to zagadnienia. W artykule podjęto próbę ustalenia, czy normy prawa międzynarodowego dotyczące obrony cywilnej są wystarczające, żeby zapewnić ludności skuteczną ochronę w razie potencjalnego konfliktu zbrojnego oraz jakie działania podjęły polskie władze, żeby usunąć powstałą lukę prawną. W procesie badawczym przeanalizowano normy prawne de lege lata i de lege ferenda.

EN

Each state is responsible for ensuring safety to its resident population, regardless of the source of threat or its circumstances. In order to do that, the state authorities should have adequate institutional and legal resources. The Polish Act on Homeland Defense of March 11, 2022 repealed the existing (up to that point) regulations on protecting civilians during armed conflicts, but no new regulations were introduced instead. The article attempts to determine whether the norms of international civil defense law are sufficient to provide the civilians with effective protection in the event of potential armed conflict, and what actions have been taken by the Polish authorities to remove this legal gap. In the research process, legal standards such as de lege lata and lege ferenda are analyzed.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo; ochrona ludności; obrona cywilna; odporność społeczeństwa; prawo

EN

security; civil protection; civil defense; resilience of societ; law

• Wydawca: Wojskowy Instytut Wydawniczy
• Czasopismo: Kwartalnik Bellona
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 4
• Strony: 31--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., fot.

Twórcy

autor

Pawlaczyk Bogumiła

• Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego

• https://orcid.org/0000-0001-5546-8119

Bibliografia

• 1. Apanowicz J., Metodologia ogólna, Gdynia 2002.
• 2. Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwania i strategie, R. Jakubczak, J. Flis (red.), Warszawa 2006.
• 3. CBOS: Komunikat z badań nr 28/2023 Polacy o wojnie na Ukrainie w rok po jej wybuchu, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_028_23.PDF/.
• 4. CBOS: Komunikat z badań nr 38/2022 Polacy wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_038_22.PDF/.
• 5. Frankfurt-Nachmias Ch., Nachmias D., Metody badawcze w naukach społecznych, Poznań 2001.
• 6. Izdebski H., Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej - uporządkowanie stanu prawnego czy kontynuacja zmiany ustroju bez zmiany Konstytucji?, Fundacja im. S. Batorego [online], 9.05.2022, https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2022/05/Projekt_ustawy-o-ochronie-ludnosci.pdf/.
• 7. Izdebski H., Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej - nowa wersja, nowe treści?, Fundacja im. S. Batorego [online], wrzesień 2022, https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2022/09/Projekt-ustawyo-ochronie-ludnosci.pdf/.
• 8. Kitler W., Skrabacz A., Bezpieczeństwo ludności cywilnej. Pojęcie, organizacja i zadania w czasie pokoju, kryzysu i wojny, Warszawa 2010.
• 9. Krynojewski F., Obrona cywilna Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2012.
• 10. Krynojewski F., Obrona cywilna Rzeczypospolitej Polskiej - wczoraj, dziś i jutro, Warszawa 2023.
• 11. Płonka-Bielenin K., Analiza rozwiązań prawnych proponowanych w projekcie ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej i ich skutki w praktyce, „Przegląd Prawa publicznego” 2024, nr 6, s. 98-112.
• 12. Projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, Rządowe Centrum Legislacji [online], 14.06.2024, https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12386202/katalog/13064103#13064103/.
• 13. Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej, Rządowe Centrum Legislacji [online], 5.09.2022, https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12363754/katalog/12909374/.
• 14. Protokoły dodatkowe do Konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I) oraz dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół II), sporządzone w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r., DzU z 1992 r. nr 41, poz. 175.
• 15. Rządowy projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [online], https://sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=664/.
• 16. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, DzU z 1967 r. nr 44, poz. 220 ze zm.
• 17. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, DzU z 1991 r. nr 81, poz. 351 ze zm.
• 18. Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, DzU z 2006 r. nr 191, poz. 1410 ze zm.
• 19. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, DzU z 2007 r. nr 89, poz. 590 ze zm.
• 20. Ustawa z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, DzU z 2022 r., poz. 655.
• 21. Ustawa z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej, DzU z 2024 r., poz. 1907.
• 22. Uwaga! Sprzeciw! Kaganiec na wolność osobistą - Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej, Solidarni2010 [online], 19.09.2022, https://solidarni2010.pl/42355-uwaga-sprzeciw-kaganiec-na-wolnosc-osobistaprojekt-ustawy-o-ochronie-ludnosci-oraz-o-stanie-kleski-zywiolowej.html/.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).