Zdrada stanu jako czyn godzący w podstawy bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej

• Autorzy: Fehler Włodzimierz , Bętkowska Violetta

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/146049

Warianty tytułu

EN

Treason as an act against the foundations of the security of the Republic of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest wykazanie bezpośrednich związków specyficznej formy przestępstw politycznych określanych jako zdrada stanu z bezpieczeństwem państwa polskiego. Zasadnicza hipoteza będąca podstawą analizy zawiera się w stwierdzeniu, że czyny godzące w rację stanu oraz istotę podwalin ustrojowych państwa polskiego uznaje się za zagrożenie dla jego bezpieczeństwa i dlatego są one karnie ścigane jako zdrada stanu. Cel szczegółowy dotyczy ukazania ewolucji podejścia do tego problemu w ujęciu historycznym oraz podkreślenia wagi zagrożenia zdradą stanu dla bezpieczeństwa współczesnej Polski. Podstawowymi metodami zastosowanymi przez autorów była metoda historyczna oraz metoda analizy prawnej. Ich użycie pozwoliło wyspecyfikować węzłowe kwestie w podejściu do zdrady stanu w przeszłości oraz przedstawić jej postrzeganie z perspektywy obecnie obowiązujących przepisów polskiego prawa karnego. W rezultacie przeprowadzonych analiz ustalono, że zdrada stanu to najpoważniejsze przestępstwo wobec państwa godzące w jego bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne. Negatywne konsekwencje jakie rodzi dla bezpieczeństwa państwa dokonanie zdrady stanu zostały sklasyfikowane w postaci skutków polityczno-ustrojowych, militarnych oraz ekonomicznych.

EN

The aim of the article is to show the direct relationship of a specific form of political offences defined as high treason with the security of the Polish state. The main hypothesis being the basis for the analysis is contained in the statement that acts threatening the raison d’état and the essence of the constitutional foundations of the Polish state are considered a threat to its security and therefore are criminally prosecuted as high treason. The specific aim is to show the evolution of the approach to this problem in a historical perspective and to emphasise the importance of the threat of high treason to the security of contemporary Poland. The basic methods used by the authors were the historical method and the method of legal analysis. Their use made it possible to specify the key issues in the approach to high treason in the past and to present its perception from the perspective of the current provisions of Polish criminal law. As a result of the analyses carried out, it was determined that high treason is the most serious offence against the state which undermines its internal and external security. The negative consequences for state security caused by committing high treason were classified in the form of political, military and economic effects.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo państwa; zagrożenia dla bezpieczeństwa; zdrada stanu

EN

state security; threats to security; high treason

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 11, Nr 19
• Strony: 61--76
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz.

Twórcy

autor

Fehler Włodzimierz

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

• https://orcid.org/0000-0002-0927-4337

autor

Bętkowska Violetta

• Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej

Bibliografia

• [1] Antoszewski A., Herbut R. (1998). Leksykon Politologii. Poznań: Wydawnictwo Zysk i Spółka.
• [2] Bierzanek R., Symonides J. (2004). Prawo międzynarodowe publiczne. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• [3] Bojarski T. (2015). Komentarz do art. 127 kodeksu karnego [w:] T. Bojarski Aneta Michalska-Warias, Joanna Piórkowska-Flieger, Maciej Szwarczyk (red.), Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• [4] Budyn-Kulik M. (2016). Komentarz aktualizowany do art.127 Kodeksu karnego [w:] M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.
• [5] Fehler W. (2012). Bezpieczeństwo wewnętrzne współczesnej Polski. Aspekty teoretyczne i praktyczne. Warszawa: Wydawnictwo Arte.
• [6] Gardocki L. (2009). Prawo karne. Warszawa: Wydawnictwo Beck.
• [7] Grześkowiak A. (2020). Aksjologiczne podstawy prawnokarnej ochrony Rzeczypospolitej Polskiej w perspektywie stuletnich dziejów. Część II. Lublin: Wydawnictwo Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie.
• [8] Hoc S. (2014). Komentarz do art. 127 kodeksu karnego [w:] O. Górniok (i in.), Kodeks karny. Komentarz, t. 2, art. 117-363. Warszawa: Wydawnictwo Arche.
• [9] Hofmański P., A. Sakowicz (2016). Komentarz do art. 127 kodeksu karnego [w:] M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.
• [10] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/zdrada-stanu;4000903.html (dostęp: 25.11.2021).
• [11] https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/19370/1/006%20JERZY%20MUSZY- %C5%83SKI.pdf (dostęp: 29.11.2021 r.).
• [12] https://www.ortograf.pl/slownik/niepodleglosc (dostęp: 11.11.2021).
• [13] Kardas P. (1998). Przestępstwo polityczne w prawie polskim. Próba analizy teoretycznej na tle obowiązującego stanu prawnego. Kraków: Wydawnictwo Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych.
• [14] Kardas P. (2017). Komentarz do art. 127 kodeksu karnego [w:] W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117-211a (cz. 1). Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.
• [15] Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych. (Dz. U. z 1947 r. Nr 23, poz. 90 z późn. zm.).
• [16] Kłączyńska N. (2014). Komentarz do art. 127 kodeksu karnego [w:] J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.
• [17] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
• [18] Leniart E. (2009). Usiłowanie zmiany ustroju państwa oraz usiłowanie usunięcia organów władzy jako zbrodnie stanu. Zarys problemu. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• [19] Łastawski K. (2000), Racja stanu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
• [20] Makarewicz J. (2012). Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• [21] Marek A. (2012). Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo LexisNexis.
• [22] Misiuk A., Itrich-Drabarek J., Dobrowolska-Opała M. (2021). Encyklopedia bezpieczeństwa wewnętrznego. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
• [23] Rajzman H. (1948). Zdrada kraju w prawie polskim. Warszawa: Wydawnictwo Książka.
• [24] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. kodeks karny (Dz.U. 1932 nr 60 poz. 571.).
• [25] Szczygieł T. (2019). Przestępstwo zdrady ojczyzny jako problem kodyfikacji prawa karnego materialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• [26] Szymczak M. (1999). Słownik języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• [27] Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz.U. 1990 nr 78 poz. 461.).
• [28] Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. kodeks karny (Dz.U. 1932 nr 60 poz. 571.).
• [29] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 z póź. zm.).
• [30] Uzasadnienie projektu kodeksu karnego (1968). Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• [31] Wojciechowska J. (1975). Rozwój pojęcia zdrady stanu jako przestępstwa przeciwko państwu. Wrocław –Warszawa-Kraków -Gdańsk: Wydawnictwo Ossolineum.
• [32] Wojciechowska J. (2006). Komentarz aktualizowany do art.127 Kodeksu karnego [w:] A. Wąsek, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom 1. Duże komentarze Becka. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• [33] Zgoliński I. (2020). Komentarz do art. 127 kodeksu karnego [w:] V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.