Przegląd czynników wpływających na skuteczność nawaniania gazu

• Autorzy: Huszał Anna

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2021.08.06

Warianty tytułu

EN

Overview of the factors affecting the gas odorization

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nawanianie, podobnie jak wiele innych procesów technologicznych, jest procesem stale ewoluującym. Obecnie w Polsce proces nawaniania jest ustabilizowany i prowadzony na odpowiednio wysokim poziomie. Przyjęte zostały międzynarodowe standardy w tym zakresie. Jednym z ważniejszych wymagań dotyczących jakości gazów ziemnych dostarczanych odbiorcom z sieci rozdzielczej, gwarantującym bezpieczne użytkowanie, jest zapewnienie właściwego poziomu nawonienia, który będzie umożliwiał wykrycie niekontrolowanych upływów gazów z sieci rozdzielczej, instalacji i urządzeń gazowych. Stężenie środka nawaniającego w miejscu jego dozowania powinno być tak dobrane, aby na końcu przewodu, u użytkownika, zagwarantować intensywność zapachu gazu w stopniu „wyraźnie wyczuwalnym”. Zmienność stężenia środka nawaniającego w sieci gazowej jest wielkością dynamiczną, towarzyszącą stale procesowi nawaniania. Stąd wynika potrzeba stałego nadzoru metrologicznego nad przebiegiem tego procesu (przez pomiary stężenia środka nawaniającego i intensywności zapachu gazu), jak również weryfikowania ulegających okresowym zmianom wartości minimalnych stężeń środka nawaniającego w gazie dla odpowiednich grup gazów ziemnych oraz poszczególnych gazociągów na podstawie doświadczeń eksploatacyjnych i pomiarów terenowych. Weryfikacja taka pozwala na ustalenie optymalnego dla każdej z badanych grup gazów ziemnych stężenia środka nawaniającego w gazie, a przez to na optymalizowanie kosztów procesu nawaniania gazu przy jednoczesnym zapewnieniu wymaganej prawnie jego jakości (w Polsce: stopnia intensywności zapachu). Poniższy artykuł przybliża problem zależności skuteczności nawaniania gazu w sieci gazowej od różnych czynników, w tym zwłaszcza jej parametrów czy nawet samego składu gazu. Identyfikacja tych czynników pozwala na lepsze zaplanowanie procesu i jego skuteczną realizację, co w końcowym efekcie zapewnia bezpieczeństwo użytkownikom gazu.

EN

Due to rapid advancement in technology, the odorization process in Poland seems to be increasingly stabilized in practice and conducted at a sufficiently high level. International standards are adopted in this regard. One of the most important requirements for the natural gases quality delivered to customers from a distribution network, guaranteeing their safe use is ensuring an appropriate odorization level, allowing to detect the uncontrolled gas leakages from the distribution network, installation and gas appliances. The odorant concentration in its dosing point should ensure the intensity of the gas odor at the “clearly perceptible” level at the network end point. The odorant concentration variability in the gas network is a dynamic value, constantly accompanying the odorizing process. In consequence constant metrological supervision over the process is needed (what might be done by measuring the odorant concentration and gas odor intensity). Also, verification of undergoing periodic changes in the value of the minimum concentration of odorant in the gas for the respective groups of natural gases and various gas pipelines based on operational experience and field measurements is required. Such verification allows to determine the optimal concentration of odorant for each group of natural gases and furthermore allows to optimize the cost of gas odorization process while ensuring its legally required quality described as odor intensity. This article presents the problem of the dependence of the network gas odorization effectiveness on various factors, especially network parameters or even the gas composition itself. Their identification allows to better plan the process and ensure its effective implementation, which ultimately ensures safety for gas users.

Słowa kluczowe

PL

nawanianie paliw gazowych; praktyka nawaniania; intensywność zapachu

EN

gas odorization; odorization practice; odor intensity

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2021
• Tom: R. 77, nr 8
• Strony: 553--560
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Huszał Anna

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• Cagnon F., 2011. New Methodologies to Help Natural Gas Odorization. GDF Suez- DRI-GRIGEN, International Gas Union Research Conference.
• Graf F., Kröger K., 2009. Olfaktorische und Analysetechnische Untersuchungen von Odoriermitteln und von Odoriermittelmischungen. GwfGas/Erdgas, 150(1–2): 58–67.
• Huszał A., 2015. Kompleksowe badania krajowego systemu nawaniania gazu wraz z analizą ekonomiczną wprowadzenia metod alternatywnych. Praca statutowa INiG – PIB, nr zlec. 0053/WN/2015, nr archiw. DK-4100-0053/2015. Archiwum Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego, Kraków.
• Huszał A., 2016. Nadzór nad poziomem nawonienia paliw gazowych w świetle obowiązujących uregulowań prawnych i normatywnych. Nafta-Gaz, 11: 953–960. DOI: 10.18668/NG.2016.11.09.
• Huszał A., 2017. Badania wpływu mieszania gazów ziemnych z gazami LNG na jakość ich nawonienia. Praca statutowa INiG – PIB, nr zlec.0083/WN/2017, nr archiw. DK-4100-0070/2017. Archiwum Instytutu Nafty i Gazu –Państwowego Instytutu Badawczego, Kraków.
• Jacobus J., Roberts J., 1997. The Impact of Liquids and Other Contaminants in Transmission and Distribution Systems on the Effectiveness of Odorants. International Conference Odorization, Chicago. Conference materials: 1–16.
• Kröger K., Graf F., 2013. Einfluss des Grundgases auf olfaktorische Charakteristika von Odoriermitteln. Gas/Erdgas, 154(3): 172–178.
• Kucińska K., 2001. Badanie wpływu składu gazów zaazotowanych na ich poziom nawonienia. Praca statutowa INiG – PIB, nr zlec.0047/WO/2001, nr archiw. DK-4100-0047/2001. Archiwum Instytutu Nafty i Gazu –Państwowego Instytutu Badawczego, Kraków.
• Lisman S., Huszał A., 2015. Dostosowanie prototypu przystawki odorymetrycznej sprzężonej z chromatografem gazowym do badania zapachowej jakości gazów. Nafta-Gaz, 3: 190–194.
• Marcogaz, 2012. Survey on Odorisation analysis. GI-OD-09-04. <http://www.marcogaz.org/> (dostęp: październik 2020).
• Miyazawa T., Gallagher M., Preti G., Wise P.M., 2009. Psychometric Functions for Ternary Odor Mixtures and Their Unmixed Components. Chemical Senses, 34(9): 753–761. DOI: 10.1093/chemse/bjp062.
• Pritsching K., 2010. Odorierung. Wyd. 3. Vulkan Verlag.
• Salati E., Borghols W., Casola A., Degroote Q., Dehaeseleer J., Humhal F., Kaesler H., Klaas U., Louvat A., Metz B., Pardinas J., Vinck H., 2016. Odorisation in Europe: the MARCOGAZ overview. Raport Marcogaz GI-OD-16-06. <https://www.marcogaz.org/app/download/7928129163/GI-OD-16-11.pdf?t=1541667689> (dostęp: październik 2020).
• GL Noble Denton, Pöyry Management Consulting, 2011. Study on Interoperability. Gas Quality Harmonisation. Cost Benefit Analysis, Załącznik E. Raport dla Komisji Europejskiej, lipiec.
• Szlęk M., Holewa J., 2015. Optymalizacja metody oznaczania zawartości związków siarki występujących w paliwach gazowych. Nafta-Gaz, 5: 308–313.
• Turkiewicz A., Kania M., Janiga M., 2013. Badania mikrobiologiczne i analizy chemiczne zawartości związków siarki w mediach złożowych pochodzących z warstw solnych obiektu magazynowania gazu ziemnego. Nafta-Gaz, 8: 588–598.
• Akty prawne i dokumenty normatywne
• ISO/TR 16922:2013 Natural gas. Odorization.
• PN-C-04751:2011 Gaz ziemny. Ocena jakości.
• PN-C-04753:2011 Gaz ziemny. Jakość gazu dostarczanego odbiorcom z sieci dystrybucyjnej.
• PN-EN ISO 19739:2010 Gaz ziemny. Oznaczanie związków siarki metodą chromatografii gazowej.
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r. poz. 1158).
• ST-IGG-0704:2019 Nawanianie paliw gazowych. Kontrola nawaniania paliw gazowych metodami odorymetrycznymi.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).