Cadmium and lead concentrations and histopathological analysis of tissues of rodents from within the neighbourhood of steelworks and zinc smelters

• Autorzy: Damek-Poprawa M. , Dąbrowski Z. , Sawicka-Kapusta K.

Warianty tytułu

PL

Zawartość kadmu i ołowiu w tkankach i analiza histopatologiczna tkanek gryzoni odłowionych w sąsiedztwie hut cynku i hut stali

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Bank voles Clethrionomys glareolus and yellow-necked mice Apodemus flavicollis were caught and taken from the neighbourhood of the Lucchini Steelworks in Warsaw and the Sendzimir Steelworks in Krakow. Rodents were also caught near two zinc works in the Upper Silesia region, namely in Bukowno and Miasteczko Slaskie. Borecka forest in the north of Poland was chosen as the control area. Pb and Cd concentrations in the liver, kidneys, femurs and testes were determined. The statistically significantly highest concentration of lead (173 µg ּ g-1) was found in the femurs of the yellow-necked mice from Bukowno. The highest concentrations of cadmium were found in the kidneys of the bank voles and of the yellow-necked mice also from Bukowno: there were 33 µg Cd ּ g-1 and 23,6 µg Cd ּ g-1 respectively. Iron, copper and zine levels in tissues were also analysed, but their concentrations did not exceed the established critical values. Histomorphological changes were examined in the livers and kidneys of rodents trapped in the areas surrounding steelworks and zine smelters. The tissues of rodents from the control area showed no damage.

PL

W sąsiedztwie dwóch hut stali: Huty im. T. Sendzimira w Krakowie i Huty Lucchini – Warszawa w Warszawie oraz dwóch hut cynku: w Bukowinie i w Miasteczku Śląskim przeprowadzono odłowy nornic rudych Clethrionomys glareolus i myszy leśnych Apodemus flavicollis. Puszcza Borecka wybrana została jako teren kontrolny. Zbadano poziomy ołowiu, kadmu, żelaza, cynku i miedzi wątrobach, nerkach, kościach i jądrach odłowionych zwierząt. Statystycznie istotnie najwyższe stężenie ołowiu (173 µg ּ g-1) odnotowano w kościach myszy leśnych z Bukowna. Najwyższe koncentracje kadmu stwierdzono w nerkach nornic rudych (33 µg ּ g-1) i myszy leśnych (23,6 µg ּ g-1) również z okolic Bukowna. Podlegające homeostatycznej regulacji poziomy pierwiastków fizjologicznych (Fe, Zn, Cu) nie przekroczyły wartości krytycznych. Przeanalizowano zmiany histopatologiczne powstałe pod wpływem ołowiu i kadmu w wątrobach i nerkach gryzoni odłowionych w sąsiedztwie hut stali i hut cynku. W tkankach zwierząt pochodzących z terenu kontrolnego nie stwierdzono żadnych uszkodzeń.

Słowa kluczowe

EN

heavy metals; bank voles; yellow-necked mice; histopathology

PL

metale ciężkie; nornica ruda; mysz leśna; histopatologia

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemia i Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 9, nr 10
• Strony: 1193--1198
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., tab.

Twórcy

autor

Damek-Poprawa M.

• Department of Environmental Monitoring, Institute of Environmental Sciences, Jagiellonian University, ul. R. Ingardena 6, 30-060 Kraków

autor

Dąbrowski Z.

• Department of Animal Physiology, Institute of Zoology, Jagiellonian University, ul. R. Ingardena 6, 30-060 Kraków

autor

Sawicka-Kapusta K.

• Department of Environmental Monitoring, Institute of Environmental Sciences, Jagiellonian University, ul. R. Ingardena 6, 30-060 Kraków

Bibliografia

• [1] Bolognani Fantin A.M., Franchini A., Trevisan P. and Pederzoli A.: Acta histochem., 1992, 92, 228-235.
• [2] Nolan C.V. and Shaikh Z.A.: Toxicol., 1992, 73, 127-146.
• [3] Beck B.: Fundam. Appl. Toxicol., 1991, 18, 1-16.
• [4] Corpas I. and Antonio T.: Ecotoxicol. Environ. Safety, 1998, 41, 180-188.
• [5] Waalkes M.P., Coogan T.P. and Barter R.: Critical Rev. Toxicol., 1992, 22(3, 4), 175-201.
• [6] Waalkes M.P., Kovatch R. and Rehm S.: Toxicol. Appl. Pharmacol., 1991, 108, 448-456.
• [7] Shore R.F., Rattner B.A. (eds.); J. Wiley & Son, Ltd., Chichester-New York-Weinheim-Brisbane-Singapore-Toronto 2001.
• [8] Ochrona Środowiska. Informacje i opracowania statystyczne. GUS Warszawa 2000.
• [9] Appleton J., Lee K.M., Sawicka-Kapusta K., Damek M. and Cook M.: Environ. Pollut., 2000, 110, 441-449.
• [10] Talmage S.S. and Walton B.T.: Rev. Environ. Contam. Toxicol. 1991, 119, 47—145
• [11] O'Brien D.J., Kaneene J.B. and Poppenga R.H.: Environ. Health. Perspect., 1993,99, 351-368.
• [12] Pucek Z.: Klucz do oznaczania ssaków Polski. PWN, Warszawa 1984.
• [13] Litwin J.A : Podstawy technik mikroskopowych. Collegium Medicum UJ, Kraków 1995.
• [14] Sokal R.R. and Rohlf F.J. Biometry. Freeman, San Francisco 1981.
• [15] Venugopal B. and Luckey T.D.: Metal toxicity in mammals. Plenum Press, New York 1978.
• [16] Friberg L., Nordberg G.F. and Vouk V.B.: Handbook on the Toxicology of Metals. Elsvier. Amsterdam-New York-Oxford 1990.
• [17] Sawicka-Kapusta K., Świergosz R. and Zakrzewska M.: Environ. Pollut., 1990, 67, 315-324.
• [18] Cook J.A., Andrews S.M. and Johnson M.S.: Water, Air Soil Pollut., 1990, 51, 43-54.
• [19] Franchini A., Barbanti E. and Bolognani-Fantin A.M.: Tissue and Cell., 1991, 23(6), 893-901.
• [20] Motas-Guzman M., Garcia-Fernandez A.J., Gomez-Zapata M., Luna A., Romero D. and Sanchez-Garcia J.A.: Toxicol. Letters, 1996, 88(S1), 60-62.
• [21] Świergosz R., Zakrzewska M., Sawicka-Kapusta K., Bacia K. and Janowska I.: Ecotoxicol. Environ. Safety, 1998, 41, 130-136.
• [22] Hunter B.A., Johnson M.S. and Thompson D.J.: Proc. Workshop Monks Wood Exp. Stn., 15-16 September 1982, p. 39-44.