Pierwiastki ziem rzadkich – surowiec w Polsce niepożądany? : uwagi na temat stanowienia Prawa geologicznego i górniczego

• Autorzy: Nieć M.

Identyfikatory

DOI

10.24425/124402

Warianty tytułu

EN

Rare Earth Elements, a commodity not demanded in Poland? : some remarks on the mode of formulation of the Geological and Mining Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Potrzeba zabezpieczenia zapotrzebowania na pierwiastki ziem rzadkich stała się podstawą do zaliczenia ich w ustawie o nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego w 2018 r. do kopalin, które są objęte własnością górniczą przysługującą Skarbowi Państwa. Wprowadzona została opłata za ich wydobywanie (opłata eksploatacyjna) w wysokości 500 zł/kg. Oba rozwiązania zamiast sprzyjać wykorzystaniu ziem rzadkich ze źródeł krajowych stanowić będą dla niego barierę. Termin „pierwiastki ziem rzadkich” jest nieprecyzyjny i może rodzić nieporozumienia. Ich kopaliny mieszczą się w zakresie pojęcia „rudy metali”, które są objęte własnością górniczą. Pierwiastki ziem rzadkich występują też jako składniki towarzyszące w innych kopalinach i ich odzysk jest możliwy dopiero w trakcie przetwarzania tych kopalin poza zakładem górniczym. Wówczas obciążanie ich wydobycia opłatą eksploatacyjną staje się wątpliwe. Ustalona opłata eksploatacyjna jest niewspółmiernie wysoka w stosunku do kosztów pozyskania kopalin ziem rzadkich i korzyści finansowych z ich wydobycia. Ocena skutków nowelizacji Pgg skłania do: - postulowania wymieniania w nim kopalin, których użytkowanie przysługuje właścicielowi nieruchomości gruntowej, a nie wymienionych jako przysługujących Skarbowi Państwa, - głębszej refleksji przy stanowieniu przepisów Pgg, wstępne ich formułowanie przez osoby kompetentne w dziedzinie geologii i górnictwa i dopiero następnie ich kształtowanie zgodnie z zasadami doktryny i praktyki prawniczej.

EN

The demand for REE was the background to include them to those consisting of the property of the State Treasury in Poland, enumerated in the Geological and Mining Law (Article 10). The PLN 500/kg REE payment for exploitation of REE (exploitation tax) was introduced. Both proposals will restrain the REE recovery from exploited domestic mineral commodities. The term REE is imprecise. Their deposits are rare and may be classified 128 as “REE ore deposits”. The REE are often the accompanying constituents in varied mineral commodities and are recoverable during their processing, outside the mine. The application of an exploitation tax in such a case is inapplicable. The established value of the exploitation tax is incomparably high in respect to the value of the REE contained in mined mineral commodities. The analysis of introduced changes of mining and geological law allow to suggest the reevaluation of ownership based subdivision of mineral commodities: name the mineral commodities belonging to the land property owners and leave the list of mineral commodities consisting property of the State Treasury open. The more careful approach is also necessary in the formulation of Geological and Mining Law. It should be preliminary formulated by persons competent in geology and mining and subsequently adjusted to juridical exigencies.

Słowa kluczowe

PL

pierwiastki ziem rzadkich; opłata eksploatacyjna; prawo geologiczne i górnicze

EN

rare earth elements; Geological and Mining Law exploitation fee

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 106
• Strony: 127--132
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Nieć M.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Gunn, G. red. 2014. Critical metals handbook. British Geological Survey, AGU Wiley.
• [2] Industrial minerals review 2017. Mining engineering 70, 7, s. 26–101.
• [3] Kanasiewicz, J. 1987. Pierwiastki ziem rzadkich. Dolny Śląsk. [W:] Budowa geologiczna Polski, Tom VI, Złoża surowców mineralnych. Warszawa: Wyd. Geologiczne, s. 369–371.
• [4] Kral, S. 2016. Critical minerals and US economy. Mining Engineering 68, 1, 78 s.
• [5] Lautenschläger i in. 2007 – Lautenschläger, K.H., Schröter, W. i Wanniger, A. 2007. Nowoczesne kompendium chemii. Warszawa: Wyd. PWN.
• [6] Lehmann, B. 2014. Economic geology of rare earth elements in 2014: a global perspective. European Geologist 37, s. 21–24.
• [7] Nieć, M. 2005. Dylematy prawa własności złóż. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 21, z. 1 spec., s. 53–60.
• [8] Nieć, M. 2010a. Wiedza fachowa, prawo geologiczne i górnicze i racjonalna gospodarka złożem. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN 79, s. 31–41.
• [9] Nieć, M. 2010b. Złoże – kopalina – surowiec mineralny. Podstawowe terminy geologii gospodarczej-złożowej i potrzeba ich uwzględnienia w przepisach prawa geologicznego i górniczego. Przegląd Geologiczny t. 58, nr 8, s. 672–678.
• [10] Nieć i in. 2007 – Nieć, M., Jędrzejewska, A., Sałacinski, R., Stefanowicz, J. i Uberman, R. 2007. Problemy prawa geologicznego i górniczego oraz możliwe i niezbędne kierunki jego zmian. Przegląd Geologiczny t. 55, nr 2, s. 107–113.
• [11] Nieto, A. i Zhang, K.Y. 2013. Cutoff grade economic strategy for byproduct mineral commodity operation: rare earth case study. Mining Technology 122, 3, s. 166–171.
• [12] Paulo, A. 1993. Dlaczego nie należy poszukiwać złóż rud niobu I pierwiastków ziem rzadkich w Polsce. Polskie Towarzystwo Mineralogiczne. Prace Specjalne 3, s. 55–77.
• [13] Paulo, A. i Krzak, M. 2015. Metale rzadkie. Kraków: Wyd. AGH.
• [14] Ryka, W. red. 1992. Geology of the Tajno Massif (Northeastern Poland). Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 139.
• [15] Schwarz, H. 2012. Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz t. 1. Wrocław: Wyd. Salome.
• [16] Smakowski i in. 2015 – Smakowski, T., Galos, K. i Lewicka, E. 2015. Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata. Wyd. IGSMiE PAN i PIG-PIB, Warszawa.
• [17] Szamałek, K. 2001. Studium opłaty eksploatacyjnej jako instrumentu gospodarki złożem kopaliny. Wyd. Nauk, „Scholar”.
• [18] Ustawa z dnia 15 czerwca 2018r. o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2018, poz. 1563.
• [19] Wall, F. 2014. Rare earth elements. [W:] Gunn G. red. Critical metals handbook, British Geological Survey, AGU Wiley, s. 312–339.