Comparison of Ichthyofauna composition in two estuarine lakes: Ptasi Raj and Mikoszewskie located in the Natura 2000 site “Ostoja w Ujściu Wisły

• Autorzy: Kuczyński T. , Pieckiel P.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.8015

Warianty tytułu

PL

Porównanie składu gatunkowego ichtiofauny dwóch jezior estuariowych: Ptasi Raj i Mikoszewskiego w obszarze Natura 2000 „Ostoja w Ujściu Wisły”

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The purpose of the following studies was to get knowledge about the composition of the ichthyofauna of two estuarine lakes: Mikoszewskie and Ptasi Raj in the Natura 2000 area “Ostoja w Ujściu Wisły” (PLH220044), located within the delta estuary created by two channels of the Vistula river: Wisła Śmiała and Przekop Wisły, reaching the Gulf of Gdańsk. Despite the research conducted on the existing flora and fauna in both nature reserves, the ichthyofauna of the lakes has not been studied so far. In order to determine as completely as possible the taxonomic composition and the quantitative structure of ichthyofauna, the different fishing gear was used: fyke nets, NORDIC multimash survey gillnets, minnow traps. In Mikoszewskie lake, there were caught a total of 774 fish representing 17 species. Higher fish number in catches, with a comparable effort applied, were recorded on the Ptasi Raj lake, where a total of 2032 fish representing 16 species were captured. Out of all 26 species found, only 9 of them were found in both water reservoirs. As it transpires from the above data, both lakes, despite seemingly similar location, due to different hydrological conditions, clearly differ in terms of the structure of inhabiting ichthyofauna. Based on the analysis of the results of conducted fish catches, it can be concluded that the ichthyofauna of the Mikoszewskie Lake is characteristic for freshwater habitats, whereas in the waters of the Ptasi Raj lake, fish populations depend on a permanent connection with the estuary waters of the Wisła Śmiała channel.

PL

Celem poniższej pracy było poznanie składu ichtiofauny dwóch jezior Mikoszewskiego i Ptasi Raj znajdujących si w obszarze Natura 2000 „Ostoja w Ujściu Wisły” (PLH220044), położonego w obrębie estuarium utworzonego przez ramiona Wisły, Śmiałej i Przekopu Wisły uchodzące do Zatoki Gdańskiej. Pomimo prowadzonych w tym obszarze badań flory i fauny, ichtiofauna znajdujących się w nich jezior nie była do tej pory poznana. W celu jak najbardziej pełnego określenia składu taksonomicznego oraz struktury ilościowej ichtiofauny zastosowano różne narzędzia połowowe: żaki, wielopanelowe sieci typu NORDIC oraz pułapki narybkowe. W jeziorze Mikoszewskim, odłowiono łącznie 774 ryb reprezentujących 17 gatunków. Wyższe liczebności ryb w połowach, przy porównywalnym nakładzie odnotowano na jeziorze Ptasi Raj, gdzie odłowiono łącznie 2032 ryb reprezentujących 16 gatunków. Ze wszystkich 26 stwierdzonych gatunków tylko 9 z nich występowało w obu zbiornikach. Oba jeziora, pomimo wydawałoby się podobnego położenia, na skutek odmiennych uwarunkowań hydrologicznych, wyraźnie się różnią pod względem struktury zamieszkującej je ichtiofauny. Na podstawie analizy wyników przeprowadzonych połowów można stwierdzić, że ichtiofauna jeziora Mikoszewskie jest charakterystyczna dla siedlisk słodkowodnych, natomiast w poddanym wpływowi wód słonawych jeziorze Ptasi Raj, populacje ryb są zależne od stałego połączenia z wodami estuarium Wisły Śmiałej.

Słowa kluczowe

EN

coastal lakes; estuary; fish community; Natura 2000 habitats; protected areas; Vistula river mouth

PL

jeziora przybrzeżne; estuarium; zespoły ichtiofauny; siedliska Natura 2000; obszary chronione; ujście Wisły

• Wydawca: Instytut Morski w Gdańsku
• Czasopismo: Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 33, No. 1
• Strony: 119--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kuczyński T.

• Instytut Morski w Gdańsku

autor

Pieckiel P.

• Instytut Morski w Gdańsku

Bibliografia

• [1] Anon. 2000. OSPAR – Convention for the Protection of the Marine Environment of the North-east Atlantic.
• [2] Bieniarz K., Epler P. 1991. Rozród ryb. Lettra. Kraków.
• [3] Cieśliński R., Ogonowski P. 2008. Wielkości i zmienność zasolenia wód powierzchniowych na obszarze rezerwatu „Ptasi Raj”, w: Wody na obszarach chronionych, ed. J. Pociask-Karteczka, IGiGP UJ, Kraków: 123–132.
• [4] Cieśliński R., 2008 Współczesne zmiany stosunków wodnych na terenie miasta Gdańska.
• [5] Problemy Ekologii Krajobrazu, T. XXII: 19–29.
• [6] Cieśliński R., Raśkiewicz J. 2007. Ewolucja hydrograficzna jezior PTASI RAJ i Karaś (Polska Północna), (in:) Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, p. 58.
• [7] Habitats Directive 1992. Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora.
• [8] Directive 2000. Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23 October 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy.
• [9] Grabowska J., Kotusz J., Witkowski A., 2010. Alien invasive fish species in Polish waters: an overview. Folia Zool. – 59(1): 73–85.
• [10] Grochowski A., 2010. Ichtiofauna i minogi Martwej Wisły i ujściowego odcinka Motławy oraz Wisły Śmiałej. [in] Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia pn. „Modernizacja wejścia do portu wewnętrznego w gdańsku. Etap II przebudowa szlaku wodnego na martwej Wiśle i Motławie”. Wykonano na zlecenie Urzędu Morskiego w Gdyni. PROEKO: 107–120.
• [11] HELCOM 2006. Changing Communities of Baltic Coastal Fish Executive summary: Assessment of coastal fish in the Baltic Sea. Balt. Sea Environ. Proc. No. 103B.
• [12] HELCOM 2007. HELCOM Red list of threatened and declining species of lampreys and fishes of the Baltic Sea, Baltic Sea Environment Proceedings No. 109.
• [13] Jezierska-Madziar M., Pińskwar P., 2008. Zagrożenia dla gospodarki rybackiej wynikające z postępującej eutrofizacji śródlądowych wód powierzchniowych. Użytkownik rybacki – nowa rzeczywistość, PZW 2008: 70–77.
• [14] Kuczyński T., Pieckiel P., Olenycz M., Kruk-Dowgiałło L., Michałek M., Błeńska M., Osowiecki A., Pardus J., Szulc M., Ciechanowski M., 2013. Wyniki kartowania stanowisk gatunków zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej (część opisowa i kartograficzna wraz z GIS). Ostoja w Ujściu Wisły (PLH 220044). Wykonano na zlecenie Urzędu Morskiego w Gdyni w ramach Zadania pn.: Opracowanie projektów planów ochrony obszarów Natura 2000 w rejonie Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego. WW IM w Gdańsku nr 6749a: 36.
• [15] Kuśnierz J., 2010. 4009 Strzebla błotna Eupallasella percnurus (Pallas, 1814). [in:] Makomaska-Juchiewicz M. (red.).Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część I, s. 32–58. GIOŚ, Warszawa.
• [16] Nagengast B., 2004. Zalewy i jeziora przymorskie (laguny) – Jeziora przybrzeżne. (in): Herbich J. (Ed.). Siedliska morskie i przybrzeżne, nadmorskie i śródlądowe solniska i wydmy. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. T. 1: 47–53.
• [17] Neuman, E., O. Sandström, and G. Thoresson, 1999. Guidelines for coastal fish monitoring. National Board of Fisheries, Institute of Coastal Reseach. 44 pp.
• [18] Michałek M., Kruk-Dowgiałło L. (Ed.). 2014. Zbiorcze sprawozdanie z analizy dostępnych danych i przeprowadzonych inwentaryzacji przyrodniczych (zebranie i analiza wyników inwentaryzacji, materiałów niepublikowanych i opracowań publikowanych, przydatnych do sporządzenia projektów planów). Ostoja w Ujściu Wisły (PLH 220044). Praca zbiorowa. Wykonano na zlecenie Urzędu Morskiego w Gdyni w ramach Zadania pn.: Opracowanie projektów planów ochrony obszarów Natura 2000 w rejonie Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego. WW IM w Gdańsku Nr 6758 a, s. 225 oraz załączniki: I. Dokumentacja fotograficzna z inwentaryzacji siedlisk lądowych, II. Operat z wizji terenowej, III. Poglądowe mapy występowania: siedlisk przyrodniczych z załącznika I DS. i gatunków roślin z zał. II DS. oraz gatunków zwierząt z załącznika II DS.
• [19] Pieckiel 2011. Wstępna ocena wartości przyrodniczych ichtiofauny eulitoralu Kępy Redłowskiej. WW IM w Gdańsku Nr 6636/ZEW/2011 (maszynopis).
• [20] Pieckiel P., Bubak I. 2013. Zarys ewolucji wskaźników do oceny stanu ekologicznego środowiska morskiego Morza Bałtyckiego na podstawie ichtiofauny. Chrońmy Przyrodę. Ojczystą. 69 (6): 494–498.
• [21] Rechulicz J., 2006. Effectiveness of fishing in shallow lakes using different methods. Acta Sci. Pol., Piscaria 5 (2) 2006: 59–68.
• [22] RDOŚ 2009a. Projekt Planu Ochrony rezerwatu Mewia Łacha. Materiały Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gdańsku.
• [23] RDOŚ 2009b. Projekt Planu Ochrony rezerwatu Ptasi Raj. Materiały Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gdańsku.
• [24] Szarafin T., Krawik A., Uścinowicz S., Boniecka H., Gajda A., Gawlik W., Fac-Beneda J., Nowacki J. 2012. Charakterystyka hydrologiczna i geomorfologiczna wraz z tempem nadbudowy stożka i zasięgu siedliska estuarium. Ostoja w Ujściu Wisły (PLH 220044). Praca zrealizowana na zlecenie Urzędu Morskiego w Gdyni w ramach Zadania pn.: Opracowanie projektów planów ochrony obszarów Natura 2000 w rejonie Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego. WW IM w Gdańsku Nr 6694, p. 49.
• [25] Stanowicz M., 2007. Ujście Wisły – Opis obszaru. [in:] http://archive.is/FmXzE (http:// przyroda.polska.pl/regiony/pobrzeza_pd/ujscie_wisly/opis.htm).
• [26] Trojan P. 1981. Ekologia ogólna. PWN Warszawa.
• [27] Odum E. 1982. Podstawy ekologii. Wydanie III. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa: 661 p.
• [28] Willensen J., 1980. Fishery aspects of eutrofication. Hydrobiol. Biul. 14(1-2): 12–22.
• [29] Wiśniewolski W., Ligięza J., Prus P., Buras P., Szlakowski J., Borzęcka I., 2009. Znaczenie łączności rzeki ze starorzeczami dla składu ichtiofauny na przykładzie środkowej i dolnej Wisły. Nauka Przyroda Technologie, Tom 3, Zeszyt 3, pp: 1–10.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).