Sacrum i ogród – wzniosłość i genius loci

• Autorzy: Zachariasz A.

Warianty tytułu

EN

The sacrum in a garden – the sublime and genius loci

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem rozważań są różne rodzaje sacrum związane z ogrodem. Przedstawiono ogród, jako otoczenie świątyni i świątynię w ogrodach różnych kultur oraz sakralizację przyrody poprzez święte gaje i święte drzewa. Prezentowane są też świątynie współtworzące sceny ogrodu krajobrazowego, ich lokalizacja, typowe wzorce i wymiar niematerialny tych dzieł, jako istotny element stylistyki epoki. Zaprezentowano różne aspekty genius loci ogrodu w aspekcie właściwości sacrum. Pokazano też przykłady rewaloryzacji takich obiektów.

EN

The discussion focuses on different kinds of sacrum in gardens. A garden is presented as a temple and temple surrounds in gardens of various cultures, and also how nature can be sacralised by holy woods and trees. In addition the presentation considers temples that co-create the scenes of a landscape garden, their location, typical models and intangible dimensions, representing together an important element of the period's style. Various aspects of 'genius loci' are presented in the context of the characteristics of the sacred. Examples of the revalorisations of these objects are given.

Słowa kluczowe

PL

sztuka ogrodowa; projektowanie ogrodów; semantyka

EN

garden art; designing of garden; semantics

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 22
• Strony: 113--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 50 poz.

Twórcy

autor

Zachariasz A.

• Politechnika Krakowska, Wydział Architektury, Kraków, Polska

Bibliografia

• Addison J., 1713: The Pleasure of the Imagination, Spectator.
• Alexander Ch., Ishikava S., Silverstein M., Jacobson M., Fiksdahl-King I., Angel S., 2008: Język wzorców. Miasta, budynki, konstrukcja (Pattern Lanquag), GWP, Gdańsk.
• Bell A., Greene Th.C., Fisher J.D., Baum A., 2004: Psychologia środowiskowa, GWP Gdańsk.
• Białostocki J., 1982: Symbole i obrazy w świecie sztuki, PWN Warszawa.
• Burke E., 1757: A Philosophical Enquiry into the Origin of our Ideas of Sublime and Beautiful, London.
• Chambers W., 1772: Dissertation on Oriental Gardening, London.
• Coffin D.A., 1994: The English Garden: Meditation and Memorial. Princeton, NJ, Princeton University Press.
• Coppack G., 1993: Fountains Abbey. B.T. Batsford Ltd, English Heritage
• Czartoryska I., 1805: Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów, Wrocław
• Eliade M., 1991: Świat, miasto, dom, Znak, nr 439, z. 12: 12-22
• Eliade M., 1993: Traktat o historii religii, Wydawnictwo Opus, Łódź.
• Fisher A., Gerster G., 1990: The Art of the Maze, W&N, London.
• Gilpin W., 1786: Observations relative chiefly to Picturesque Beauty, Made in the year 1772, Pub. R. Blamire, London.
• Hirschfeld C.C.L., 1779-85: Theorie der Gartenkunst, Leipzig, t. 1-5.
• Kaplan S., Kaplan R., Ryan R.L., 1998: With People in Mind, Island Press, Washington.
• Klimek A.A., 2011: Hanami po tsunami, Opiekun dwutygodnik Diecezji Kaliskiej, 15.04., http://www.opiekun.kalisz.pl/index.php?dzial=artykuly&id=1008.
• Kłoczowski J.A. 1991: Sacrum – fascynacje i wątpliwości, Znak, nr 439, z. 12: 5-11.
• Knight R.P., 1794: The Landscape. A Didactic Poem, London.
• Knight R.P., 1805: An Analytical Inquiry into the Principle of Taste, London.
• Kopaliński W., 1990: Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Leenhardt J., 1999: Playing with artifice: Roberto Burle Marx‘s gardens; Relating Architecture to Landscape, ed. J. Birksted, London.
• Majdecki L., 1981: Historia ogrodów, PWN, Warszawa.
• Mitkowska A. (red.), 1997: Sacrum w ogrodach. Święte ogrody kalwaryjne i ich symbolika, PK, Kraków.
• Morawińska A., 1977: Sztuka budzenia uczuć, w Ikonografia romantyczna (red.): M. Poprzęcka, Warszawa.
• Morawski S. 1961: Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX w., PWN Warszawa.
• Moszyński F.A., 1977: Rozprawa o ogrodownictwie angielskim, Essay sur le Jardinage Anglois, tłum. i wstęp: A. Morawińska, Teksty Źródłowe do Dziejów Teorii Sztuki IS PAN XXIV, Wrocław.
• Mycielski K., 1997: Historia domu w Wiśniowej; Barbizon Wiśniowski. Mecenat artystyczny Mycielskich w Wiśniowej 1867-1939 (red.): T. Szetela-Zauchowa, Rzeszów.
• Majdecka-Strzeżek A., 2003: Zieleń obiektów sakralnych w Polsce – tradycja i współczesność. Ogrody przyświątynne i klasztorne. Rekonstrukcja, rewaloryzacja, pielęgnacja, Wrocław: 87-101
• Norberg-Schulz Ch., 2000, Bycie, przestrzeń i architektura, Murator, Warszawa
• Pereira D., Geada E., Rodil J., Anes J.M., 1998: Ouinta da Regaleira, Sintra Portugal, Fondation Cultursintra.
• Price U., 1794-1801: Essays on the Picturesque, London.
• Przybylski R., 1978: Ogrody romantyków, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Radziwiłłowa H., 1848: Opis Arkadji skreślony przez założycielkę, Album Literackie, t. 1, Warszawa.
• Repton H., 1803: Observations on the Theory and Practice Landscape Gardening, London.
• Smith R., 2002: A Memorial Remembers The Hungry, The New York Times, 16.07.2002.
• Skuratowicz J., 2006: Pałac w Dobrzycy, Poznań.
• Strumiłło J., 1862: Ogrody północne, T. II, Wilno.
• Swirida I., 1993: W poszukiwaniu ukrytych znaczeń. Park naturalny XVIII stulecia a wolnomularstwo, Ars Regia nr 2: 7-40.
• Tatarkiewicz W., 1988: Dzieje sześciu pojęć, PWN, Warszawa.
• Thacker Ch., 1994: The Genius of Gardening, Weidenfeld and Nicholson London
• The Genius of the Place. The English Landscape Garden, (1620-1820), 1975, ed. J.D. Hunt, P. Wilson, London.
• Transparent Church, 2012, http://goodchurchdesign.blogspot.com/2012/03/transparent-church-gijs-van-vaerenbergh.html
• Tschumi C.A. 2006: Between Tradition and Modernity: The Karesansui Gardens of Mirei Shigemori, Landscape Journal 25, no. 1: 108-125.
• Whately T. 1770: Observations on Modern Gardening, London.
• Zachariasz A. 2010: O tworzeniu „genius loci” w ogrodach, Czasopismo Techniczne 5-A/2010. z. 13, rok 107: 13-30.
• Zachariasz A. 2010: Liryczne piękno, tajemniczość i spokój. Ogrody japońskie – historyczne i współczesne, Czasopismo Techniczne, Architektura, 4-A, zeszyt 12, rok 107: 53-89.
• Zachariasz A., 1997: O sacrum i symbolice w ogrodach angielskich, Sacrum w ogrodach historycznych i symbolika ich roślinności, materiały z II konferencji z cyklu Dendrologia historyczna, Kraków: 7-26.
• Zachariasz A. 2012: Święte miejsca związane z przeszłością i dziedzictwem narodowym, w: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Nr 17, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec: 206-214.
• Załęski S., 1908: O masonii w Polsce, Druk W.L. Anczyca i Społki, Kraków.
• Żórawski J., 1962: O budowie formy architektonicznej, Arkady Warszawa.