Zmiany charakteru i skali zagrożenia wodnego w warunkach zatapiania kopalń węgla kamiennego

• Autorzy: Szczepański A.

Warianty tytułu

EN

Changes of the character and scale of water hazard in conditions of hard coal mine flooding

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Każda eksploatacja złóż kopalin w tym i węgla kamiennego, prowadzona poniżej zwierciadła wód podziemnych stwarza zagrożenia wodne dla zakładu górniczego. Na etapie udostępniania i w trakcie prowadzonej eksploatacji kopalnia musi być odwadniana, zwykle poprzez systemy pompowni stacjonarnych lokalizowanych, w zależności od geologiczno-górniczych uwarunkowań, na jednym lub kilku poziomach wydobywczych w rejonie szybów. W warunkach częściowej i całkowitej likwidacji kopalń następuje stopniowe zatapianie wyrobisk górniczych poprzez wyłączanie stacji pomp zlokalizowanych na różnych poziomach lub też drogą kontrolowanego zatopienia systemem studziennym (w szybie instalowane są pompy głębinowe, z możliwością regulacji wysokości wody). W zatapianych wyrobiskach poeksploatacyjnych powstają podziemne zbiorniki wód, które wraz z dopływami wód naturalnych stanowią nowe zagrożenie wodne dla kopalń czynnych lub też innych poziomów eksploatacyjnych

EN

Every exploitation of mineral deposits, including hard coal, below the underground water level, creates water hazard for the mine. At the stage of development and during the conducted exploitation the mine must be drained, usually through systems of stationary pumping stations located, according to mining-and-geological conditionings, on one or several exploitation levels in the area of shafts. In conditions of partial or entire closure of mines follows the gradual flooding of mine workings through the disconnection of pumping stations located on various levels or by means of controlled flooding using the well system (in the shaft deep-well pumps are installed with the possibility of water height regulation). In flooded post-extraction workings arise underground water reservoirs, which together with the inflows of natural waters constitute a new water hazard for operating mines or other exploitation levels.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo węgla kamiennego; zagrożenia wodne; zatapianie kopalń; podziemne zbiorniki wodne

EN

hard coal mining; water hazards; mine flooding; underground water reservoirs

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 67, nr 7-8
• Strony: 222--224
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Szczepański A.

• Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, WGGiOŚ, AGH w Krakowie

Bibliografia

• 1. Bromek T., Bukowski P.: Ocena przepuszczalności materiałów zasypanych używanych do likwidacji szybów kopalnianych. Przegląd Górniczy nr 11, 2002, 18÷23.
• 2. Bukowski P.: Wybrane aspekty metodyczne prognozowania procesu zatapiania kopalń. Mat. Sympozjum „Współczesne problemy hydrogeologii” T. XI, Gdańsk, 2003, 472÷479.
• 3. Bukowski P.: Prognozowanie zagrożenia wodnego związanego z zatapianiem wyrobisk górniczych kopalń węgla kamiennego. Prace Naukowe. GIG nr 882, Katowice, 2010, 214.
• 4. Bukowski P., Bukowska M., Haładus A.: Charakterystyka zagrożeń wodnych w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w związku z restrukturyzacją przemysłu węglowego. Mat. Sympozjum „Zagrożenia Naturalne w Górnictwie”. Seria Sympozja i Konferencje nr 65, IGSMiE PAN, Kraków, 2005, 209÷221.
• 5. Bukowski P., Haładus A., Muniak A.: Monitoring położenia zwierciadła wody w procesie zatapiania likwidowanych wyrobisk górniczych w aspekcie bezpieczeństwa górniczego i powszechnego. Praca Naukowa GIG, Górnictwo i Środowisko. Wyd. specj. 3; Katowice, 2007, 127÷139.
• 6. Dąbrowski S., Kapuściński J., Nowicki K., Przybyłek J., Szczepański A. (red. Nauk.).: Metodyka modelowania matematycznego w badaniach obliczeniach hydrogeologicznych. Poradnik metodyczny. Poznań, 2011, 364.
• 7. Fiszer J.: Numeryczna prognoza procesu zatapiania wałbrzyskich kopalń węgla kamiennego po zakończeniu eksploatacji. Mat. Symp. „Współczesne problemy hydrogeologii”. T. VII, Kraków, 1995, 55÷62.
• 8. Frolik A., Gzyl G.: Analiza przepływu wód między zatopionymi kopalniami w północno-wschodniej części GZW. Przegląd Górniczy nr 4, 2005, 17÷28.
• 9. Haładus A., Szczepański A., Zdechlik R.: Projektowany docelowy model odwadniania KWK „Saturn”. Zeszyty Naukowe AGH, Kwartalnik Geologia. T 27, 2001, 475÷485.
• 10. Kleczkowski A. S, Jaśkowski S.: Obserwacje hydrogeologiczne w zatapianych zrobach kopalnianych. Przegląd Geologiczny. T 12, 1967.
• 11. Rogoż M.: Hydrogeologia kopalniana z podstawami hydrogeologii ogólnej. Katowice, GIG, 2004, 683.
• 12. Rogoż M., Posyłek E.: Problemy hydrogeologiczne w polskich kopalniach węgla kamiennego. Katowice, GIG, 2000, 402.
• 13. Różkowski A.: Historia badań i stanu zagrożenia hydrogeologicznego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i obszarów przyległych. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego nr 2596, Katowice, 2008, 193.
• 14. Szczepański A.: Centralny system odwadniania likwidowanych kopalń w północno wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Mat. Konferencji SYNERGY „Przyszłość węgla kamiennego w Europie Środkowej”. Katowice GIG, 1998, 149÷180.
• 15. Szczepański A.: Hydrogeologiczne problemy i skutki likwidacji kopalń w Polsce. Mat. Konf. „Hydrogeologiczne problemy eksploatacji i likwidacji kopalń”. Lubin, 1999, 42÷60.
• 16. Szczepański A.: Efektywność odwadniania zlikwidowanych kopalń z wykorzystaniem głębinowych agregatów pompowych. Mat. Symp. „Współczesne problemy hydrogeologii”. T. XII, Toruń, 2005, 687÷694.
• 17. Szczepański A., Adamczyk A. F., Haładus A., Zdechlik R.: O celowości zmian systemów odwadniania likwidowanych kopalń węgla kamiennego. Mat. VII Konferencji „Problemy geologii i ekologii w górnictwie podziemnym”. Prace naukowe GIG nr 24, 1998, 215÷229.
• 18. Wilk Z. (red.).: Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa. Cz 1. UWN-D AGH, Kraków, 2003, 611.
• 19. Zdechlik R., Haładus A., Bukowski P.: Porównanie metod prognozowania zatapiania kopalń węgla kamiennego. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego nr 431, 2008, 287÷296.