Tektonika podłoża bruzdy śródpolskiej w centralnej i północnej Polsce : wyniki analizy danych sejsmiki refleksyjnej oraz grawimetrii i magnetyki

• Autorzy: Krzywiec P. , Wybraniec S. , Petecki Z.

Warianty tytułu

EN

Basement tectonics of the Mid-Polish trough in central and northern Poland : Resutls of analysis of seismic reflection, gravity and magnetic data

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wykorzystując profile przemysłowej sejsmiki refleksyjnej ulokowane w centralnej i północno-zachodniej Polsce opracowano model budowy tektonicznej podłoża przedcechsztyńskiego bruzdy śródpolskiej. Punktem odniesienia dla przeprowadzonej interpretacji danych sejsmicznych był model mezozoicznej ewolucji bruzdy, zakładający występowanie regionalnego odspojenia mechanicznego między podcechsztyńskim podłożem a mezozoiczną pokrywą osadową. W związku z tym odspojeniem tektonika nieciągła była ograniczona głównie do podłoża, zaś pokrywa osadowa charakteryzowała się brakiem regionalnych uskoków normalnych i ciągłymi gradientami zmian miąższości utworów synekstensyjnych. Jedynie lokalnie miało miejsce uskokowanie w obrębie pokrywy osadowej, często związane z rozwojem struktur solnych. Tektonika podłoża przedcechsztyńskiego bezpośrednio wpływała na tektonikę i sedymentację w obrębie mezozoicznej pokrywy osadowej jedynie w częściach bruzdy pozbawionych ewaporatów, bądź też charakteryzujących się ich niewielką miąższością (segment bałtycki i świętokrzyski). Mechaniczne odspojenie odegrało również dużą rolę w trakcie późnokredowo-paleogeńskiej inwersji bruzdy śródpolskiej. Uwzględniając lokalizację stref wysokich gradientów zmian miąższości utworów mezozoiku, lokalizację struktur solnych oraz morfologię podłoża określono położenie domniemanych stref uskokowych rozwiniętych w obrębie podłoża podcechsztyńskiego i związanych z subsydencją i inwersją bruzdy. Wyniki interpretacji danych sejsmicznych skorelowano z mapami geologicznymi oraz z przetworzonymi mapami grawimetrycznymi i magnetycznymi, uzyskując bardzo dobrą zgodność między zaproponowanym regionalnym układem tektonicznym podłoża podcechsztyńskiego a innymi danymi geologicznymi i geofizycznymi. Północno-wschodnia krawędź bruzdy śródpolskiej była związana z południowo-zachodnią krawędzią kratonu wschodnioeuropejskiego, zaś jej krawędź południowo-zachodnia — z systemem regionalnych uskoków kulisowych, powstałych najprawdopodobniej we wcześniejszych (paleozoicznych) etapach ewolucji tektonicznej tego obszaru.

EN

Using industry seismic reflection profiles located in central and northwestern Poland a new tectonic model of the sub-Zechstein basement of the Mid-Polish Trough was developed. Interpretation of seismic data was based on concept of regional mechanical decoupling between sub-Zechstein basement and Mesozoic sedimentary cover. Because of such decoupling fault tectonics was restricted mainly to the sub-Zechstein basement, and supra-salt sedimentary cover was characterized by lack of regional normal faults and rather continuous gradients of thickness changes of syn-extensional deposits. Only locally faulting within the Mesozoic cover took place, often being associated with salt tectonics. Tectonics processes within the pre-Zechstein basement directly controlled tectonics and sedimentation within the Mesozoic cover only in Baltic and Holy Cross Mts. segments of the Mid-Polish Trough, characterized by lack or small thickness of the Zechstein evaporites. Mechanical decoupling played important role also during Late Cretaceous-Palaeogene inversion of the Mid-Polish Trough. Taking into account location of high gradients of Mesozoic thickness changes, location of salt structures and morphology of top of the sub-Zechstein basement, location of inferred sub-Zechstein basement fault zones, connected to subsidence and inversion of the Mid-Polish Trough, was determined. Results of seismic data interpretation were correlated with geological maps and with processed gravity and magnetic maps, achieving very good agreement between proposed regional sub-Zechstein tectonic pattern and other geological and geophysical data. Northeastern boundary of the Mid-Polish Trough was generally controlled by the southwestern edge of the East European Craton, and its southwestern boundary could be correlated with a system of regional en-echelon fault zones, most probably formed in earlier (Palaeozoic) stages of tectonic evolution of the study area.

Słowa kluczowe

PL

tektonika podłoża; sejsmika refleksyjna; grawimetria; magnetyka; mezozoik; bruzda śródpolska

EN

basement tectonics; gravity data; magnetic data; Mesozoic; Mid-Polish trough; reflection seismic data

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 188
• Strony: 107--130
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz.

Twórcy

autor

Krzywiec P.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Wybraniec S.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Petecki Z.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. Krzywiec P., 2002, Oświno structure (NW Mid-Polish Trough) - salt diapir or inversion-related compressional structure? Geological Quarterly, 46(3): 337-346.
• 2. Krzywiec P., 2002 - Mid-Polish Trough inversion - seismic examples, main mechanisms and its relationship to the Alpine – Carpathian collision. [In]: G. Bertotti, K. Schulmann, S. Cloetingh (ed.), Continental Collision and the Tectonosedimentary Evolution of Forelands. European Geosciences Union Stephan Mueller Special Publication Series, 1: 151-165. (pdf [pdf] (9.34 MB))
• 3. Krzywiec P., Wybraniec S., 2003, Role of the SW Margin of the East European Craton During the Mid-Polish Trough Mesozoic Development and Inversion – Integration of Seismic and Potential Field Data. Proceedings of the 8th Meeting of the Czech Tectonic Studies Group / 1st Meeting of the Central European Tectonics Group, 24-27.04, Hruba Skala, Geolines – Papers in Earth Sciences, 16: 64-66.
• 4. Krzywiec P., 2004, Triassic evolution of the Kłodawa salt structure: basement-controlled salt tectonics within the Mid-Polish Trough (central Poland). Geological Quarterly. 48(2): 123-134. (pdf [pdf] (651 KB))
• 5. Krzywiec P., 2004, Basin-scale basement control of the evolution of the Mid-Polish Trough. American Association of Petroleum Geologists European Region Conference, Prague, 10-13.10.2004, 87. (pdf [pdf] (35 KB))
• 6. Meissner R., Thybo H., Abramovitz T., 2002, Interwedging and inversion structures around the Trans-European Suture Zone in the Baltic Sea, a manifestation of compressive tectonic phases. Tectonophysics, 360: 265-280.
• 7. Petecki Z., 2003, Lower crustal reflectivity pattern in the Pomeranian Segment of the Trans-European Suture Zone: evidence for Caledonian Collision Zone. Acta Geophysica Polonica, 51(1): 63-72.
• 8. Wybraniec. S., 2004.Refleksyjność skorupy NW Europy na podstawie głębokich badań sejsmiką refleksyjną programu BIRP. Referat wygłoszony na posiedzeniu naukowym Zakładu Geofizyki PIG, 12 maja 2004.(pdf [pdf] (7.22 MB))