Etyka zawodowa elektroradiologów – analiza porównawcza wybranych kodeksów

• Autorzy: Żelechowicz Magdalena , Pasieka Ewa

Warianty tytułu

EN

Professional ethics of radiographers – comparative analysis of selected codes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wprowadzenie. Ideą towarzystw i stowarzyszeń zrzeszających elektroradiologów jest rozwijanie wiedzy oraz podnoszenie poziomu naukowego i zawodowego, jak również dbałość o właściwe warunki w ykonywania zawodu. W tym kontekście proponowane przez nie kodeksy etyki stanowią swoisty wzorzec zachowań i postaw członków grupy zawodowej. Celem pracy jest analiza porównawcza treści wybranych kodeksów etyki elektroradiologów. Materiał i metoda. Analizie poddano zapisy w pięciu kodeksach etyki wydanych i opublikowanych online przez American Society of Radiologic Technologists (ASRT), International Society of Radiographers&Radiological Technologist (ISRRT), Society of Radiography in Kenya (SORK), College of Medical Radiation Technologists of Ontario (CMRTO), Danish Society of Radiographers (DSR). Przeglądu dokonano z wykorzystaniem skali dychotomicznej i zmiennych tak/nie, pod kątem oceny trzech grup cech: struktura i budowa dokumentu oraz katalog standardów etycznych. Analiza struktur kodeksów obejmowała weryfikację jaka grupa jest adresatem. Czy zapisy kierowane są tylko do elektroradiologów, czy również do przedstawicieli innych zawodów i osób, które są w trakcie nauki. Weryfikowano, czy kodeksy są samodzielnymi i niezależnymi dokumentami. Oceniano obecność takich elementów, jak wprowadzenie, przyrzeczenie i piśmiennictwo. W analizie budowy uwzględniono liczbę rozdziałów, liczbę stron, liczbę słów oraz jak często w kodeksie występuje słowo pacjent (ang. patient). Do oceny wprowadzono wskaźnik użycia słowa pacjent (WP; WP = (P/S)·100), który jest stosunkiem częstości użycia wyrazu patient (P), do liczby wszystkich słów (S) i mnożnikiem 100. Analizowano zakres wprowadzonych standardów etycznych pod kątem zapisów regulujących relacje z pacjentem, relacje w zespole interdyscyplinarnym, relacje w grupie zawodowej, pracę naukową, nauczanie zawodu oraz wpływ na ochronę środowiska. Wyniki. Wszystkie analizowane kodeksy to samodzielne dokumenty. Adresatem dokumentu wydanego przez CMRTO są również osoby, które uczą zawodu przyszłych elektroradiologów oraz kadra zarządzająca personelem. Cztery dokumenty zawierają wprowadzenia wyjaśniające cel spisania reguł zachowań. Tylko w kodeksie DSR znajdują się odniesienia do piśmiennictwa. Najobszerniejszy dokument SORK liczy 3152 wyrazy, a słowo pacjent zostało użyte w nim 22 razy (WP = 0,7). Kodeks ASRT to druk jednostronicowy, gdzie wyraz patient występuje ośmiokrotnie (WP = 2,34). Każdy kodeks zawiera opis postaw i zachowań w relacji z pacjentem, natomiast w trzech zawarto zasady współpracy w zespole interdyscyplinarnym. W żadnym dokumencie nie uwzględniono norm w nauczaniu. W kodeksie ISRRT opisano odpowiedzialność względem środowiska naturalnego. Wnioski. Kodeksy etyki zawodowej elektroradiologów różnią się od siebie budową oraz zakresem i akcentacją norm. Wszystkie ukierunkowane są na opis postaw i zachowań w relacji z pacjentem.

EN

Introduction. The concept behind societies and associations bringing together radiographers is the development of knowledge and raising of the scientific and professional level as well as care for appropriate conditions of pursuing the profession. In this context, the codes of ethics proposed by them constitute a certain model of conduct and attitudes of members of this professional group. The purpose of this study is the comparative analysis of the contents of selected codes of ethics of radiographers. Material and method. The analysis concerns the provisions of five codes of ethics selected and published online by: the American Society of Radiologic Technologists (ASRT), the International Society of Radiographers&Radiological Technologist (ISRRT), the Society of Radiography in Kenya (SORK), the College of Medical Radiation Technologists of Ontario (CMRTO), the Danish Society of Radiographers (DSR). The review was conducted using a dichotomous scale and yes/no variables with regard to assessment of three groups of features: document structure and layout and catalog of ethical standards. The analysis of structures of these codes covered the verification of what group is the addressee. Whether the provisions were addressed only to radiographers or also to representatives of other professions and studying persons was also assessed. It was verified if the codes were separate and independent documents. The presence of such elements as introduction, oath and references was assessed. The analysis of the layout concerned the number of chapters, pages, words and how often the word ‘patient’ appeared in the code. The rate of use of the word ‘patient’ (WP; WP = (P/S)·100), which is the rate of the frequency of using the word ‘patient’ (P) to the number of all words (S) multiplied by 100, was introduced for the purpose of the assessment. The scope of implemented ethical standards was analyzed in terms of provisions regulating relations with the patient, relations in an interdisciplinary team, relations in the professional group, scientific work, teaching the profession and impact on environmental protection. Results. All the analyzed codes are independent documents. The addressees of the document issued by the CMRTO are also persons teaching future radiographers the profession and managers in charge of staff. Four documents contain introductions explaining the purpose of writing down the rules of conduct. Only the code of the DSR contains references. The largest document – that issued by the SORK – has 3,152 words and the word ‘patient’ was used 22 times in it (WP = 0.7). The codes of the ASRT is a one-page document in which the word ‘patient’ appears eight times (WP = 2.34). Each code includes the description of attitudes and conduct in relations with the patient, while in three of them, the rules of cooperation in an interdisciplinary team were described. None of the documents contained standards of teaching. The ISRRT code describes environmental responsibility. Conclusions. The codes of professional ethics of radiographers vary in their structure and scope as well as in emphasis in terms of standards. All of them focus on the description of attitudes and conduct in relations with the patient.

Słowa kluczowe

PL

kodeks etyki; etyka zawodowa; elektroradiolog; technik elektroradiologii; pacjent

EN

code of ethics; professional ethics; radiographer; patient

• Wydawca: Indygo Zahir Media
• Czasopismo: Inżynier i Fizyk Medyczny
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 9, nr 1
• Strony: 41--45
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., tab.

Twórcy

autor

Żelechowicz Magdalena

• Klinika Chirurgii Naczyń i Transplantacji, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 24a, 15-276 Białystok

autor

Pasieka Ewa

• Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

Bibliografia

• 1. P. Chandramohan: Professionalism: Ups and downs in the history medical ethics, International Journal of Medicine, (1, s. I), 2013, 191-194.
• 2. K. Pikor, J. Tereszkiewicz, K. Bar: Życie i praca w ochronie zdrowia – aspekty etyczne, Przegląd Urologiczny, 2(72), 2012, [online] http://www.przegladurologiczny.pl/artykul. php?2238 (dostęp: 08.01.2020).
• 3. Origins of radiolog, [online] https://www.bir.org.uk/patients-public/history-of-radiology/ origins-of-radiology/ (dostęp: 10.06.2018).
• 4. B. Skwarzec: Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) – her life and discoveries, Anal Bioanal Chem., 400(6), 2011, 1547-1554.
• 5. J.-C., F. Nüsslin: Marie Curie’s contribution to medical physics, Med Phys., 29(5), 2013, 423-425.
• 6. The Electrical world, Electrical World, 1896.
• 7. History of the American Society of Radiologic Technologists, [online] https://www.asrt.org/main/about-asrt/asrt-history (dostęp: 22.05.2018).
• 8. ASRT Code of ethics, http://www.southeasterntech.edu/pdf/ASRTcodeofethics.pdf (dostęp: 2.06.2018).
• 9. ISRRT Code of ethics, [online] https://www.isrrt.org/code-ethics (dostęp: 22.05.2018).
• 10. Code of ethics for radiographers in Denmark, [online] https://www.radiograf.dk/fileadmin/user_upload/dokumenter/Etik_mm/Engelsk_etik_brochure_09062009.pdf (dostęp: 18.04.2018).
• 11. The Code of conduct and ethics for radiographer, [online] http://www.eacc.go.ke/ DOCS/codeSORK.pdf (dostęp: 10.05.2018).
• 12. The Society of Radiography in Kenya (SORK), [online] https://radiography.or.ke/ (dostęp: 2.06.2018).
• 13. Code of ethics for members of the College of Medical Radiation Technologists of Ontario, [online] https://www.cmrto.org/resources/publications/code-of-ethics (dostęp: 14.05.2018).
• 14. College of Medical Radiation Technologists of Ontario: About medical radiation technologists, [online] https://www.cmrto.org/who-we-are/about-cmrto-mrts/about-mrts/ (dostęp: 2.06.2018).
• 15. J.R. Reed: A Review of ethics for the radiologic technologist, Radiologic Technology, 82 (6), 2011, 519-536.
• 16. American Society of Radiologic Technologists Commission Report 2016, [online] https://www.asrt.org/docs/default-source/governance/hodcommissionreport2016.pdf?sfvrsn=6 (dostęp: 22.05.2018).
• 17. O.G. Ochonma, C.U. Eze, S.B. Eze, A.O. Okaro: Patients’ reaction to the ethical conduct of radiographers and staff services as predictors of radiological experience satisfaction: a cross-sectional study, BMC Med Ethics., 16(68), 2015, [online] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4599397/ (dostęp: 2.06.2018).
• 18. B.O. Botwe, S. Anim-Sampong, J. Obeng-Nkansah, O.R. Ampofo: Ethical commitments of radiographers in a teaching hospital in West Africa: patients’ perspective, The South African Radiographer, 54 (1), 2016, 24-27.
• 19. L. Bartkowiak, T. Maksymiuk: Budowa i funkcje kodeksu etyki zawodowejna przykładzie Kodeksu etyki lekarskiej, doi: 10.32055/mw.2018.11.3
• 20. G. Zafiropoulose: Professionalism: an attempt to measure definition and understanding, International Journal of Medicine and Medical Sciences, 8(5), 51-61, 2016, doi: 10.5897/IJMMS2015.1214.
• 21. Radiologic Technology – vision, mission and values, [online] https://www.cnm.edu/programs-of-study/health-wellness-publicsafety/documents/radt-student-handbook.pdf (dostęp: 22.05.2018).
• 22. S. Biko: An opinion on radiography, ethics and the law in South Africa, The South African Radiographer, 4 (1), 2011, 9-12.
• 23. T.L. Beauchamp, J.F. Childress: Principles of biomedical ethics, Oxford University Press, Oxford 2012.
• 24. S. Sia, R.K. Chhem, R. Czarwinski: Radiation protection: some philosophical and ethical issues, Radiology, 76(1), 2010, 3-5, [online] https://www.ejradiology.com/article/S0720-048X(10)00305-0/fulltext (dostęp: 2.06.2018).
• 25. J.B. Kruskal, B. Siewert, S.W. Anderson, R.L. Eisenberg, J. Sosna: Quality initiatives managing an acute adverse event in a Radiology Department, RadioGraphics, 2(5), 2008, 1237-1250.
• 26. A. Klimczuk: Podejście umiarkowane w sporze o możliwość i użyteczność moralną kodyfikacji norm etycznych, Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym, 2 (5), 2014, 47-59.
• 27. T.L. Herrmann, T.L. Fauber, J. Gill, C. Hoffman, D.K. Orth, P.A. Peterson, R.R. Prouty, A.P. Woodward, T.G. Odle: Best practices in digital radiography, ASRT 2012.
• 28. A. Madhavan, S. Sudhakar, S. Balasubramani: Radiographic waste management – an overlooked necessity, World Journal of Pharmaceutical Research, 4(9), 2015, 2050-2058.
• 29. Worldwide implementation of digital imaging in radiology, IAEA Human Health Series, 28, IAEA, Wiedeń 2015.
• 30. L. Kołakowski: Etyka bez kodeksu, Twórczość, 7 (18), 1962, 73-83.
• 31. E. Jędrych, M. Sidor-Rządkowska: Kodeksy etyczne instrumentem good government w organizacjach, Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, 55(4) Ekonomia XIV, 2017, 11-88.
• 32. W. Gasparski, J. Dietl (red.): Etyka biznesu w działaniu. Doświadczenia i perspektywy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• 33. K. Toeplitz: O niedoskonałości kodeksów (wybrane zagadnienia) [w:] Etyka w medycynie – wczoraj i dziś. Wybrane zagadnienia, K. Basińska, J. Halasz (red.), Impuls, Kraków 2013.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).