The history of spatial coherence

• Autorzy: Zierke Piotr

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2023.17.25

Warianty tytułu

PL

Historia spójności przestrzennej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The term spatial coherence is often used in academic articles related to architecture and urban planning, as well as literature of these branches. After all, in the spatial approach, this term has a very broad meaning that goes far beyond the mentioned fields. It can be found, among others in works on interior architecture, exhibition and design. The term coherence used in publications is often associated with the perception of high-quality space, or even spatial order, where it is usually described as one of the features distinguishing this phenomenon. Even so, there are no publications that would pay more attention to it. This article explores the history of the term spatial coherence, beginning with ancient works to contemporary books and articles. The key purpose here is to answer questions such as: What has been the perception of coherence in architectural treatises and academic articles related to this topic over the centuries, and how is it understood today? In this article the author also poses the question whether the concept of coherence has remained unchanged over time, or if it has evolved by following changes in the "trends", preferences of designers and recipients, or as a consequence of technological development giving new design opportunities. With this, the article offers a new perspective on the fascinating process of the development of design arts, especially architecture and urban planning.

PL

Spójność przestrzenna jest pojęciem często używanym w artykułach naukowych z dziedziny architektura i urbanistyka, a także w literaturze branżowej. W ujęciu przestrzennym ten termin ma zresztą bardzo szerokie znaczenie, wychodzące daleko poza wymienione dziedziny sztuki. Jest stosowany m.in. w pracach dotyczących architektury wnętrz, wystawiennictwa i designu. Używanie w publikacjach pojęcia koherencji jest często związane z odczuwaniem wysokiej jakości przestrzeni czy wręcz ładu przestrzennego i wtedy opisuje się ją zwykle jako jedną z cech wyróżniających ten fenomen. Mimo to brakuje publikacji, które poświęcałyby większą uwagę temu zjawisku. Niniejszy artykuł bada historię pojęcia spójności przestrzennej, począwszy od dzieł starożytnych, a skończywszy na współczesnych książkach i artykułach. Jego głównym celem jest odpowiedź na pytania, jak postrzegana była spójność w traktatach architektonicznych i artykułach naukowych związanych z tą tematyką na przestrzeni wieków, a także jak jest pojmowana współcześnie. Autor stawia także pytanie, czy pojęcie spójności było niezmienne w czasie, czy ewoluowało, podążając za zmianami mód, preferencji projektantów i odbiorców albo jako konsekwencja rozwoju technologicznego dającego nowe możliwości projektowe? Dzięki temu artykuł pokazuje z nowej perspektywy fascynujący proces, jakim jest rozwój sztuk projektowych, a w szczególności architektury i urbanistyki.

Słowa kluczowe

EN

architecture; building design; urban design; design history; spatial coherence; spatial order

PL

architektura; projektowanie budynków; historia projektowania; spójność przestrzenna; ład przestrzenny

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2023
• Tom: Z. 17
• Strony: 395--409
• Opis fizyczny: Bibliogr. 55 poz., rys.

Twórcy

autor

Zierke Piotr

• Poznan University of Technology, Faculty of Architecture, Institute of Architecture and Spatial Planning

• https://orcid.org/0000-0002-9460-2920

Bibliografia

• 1. Alberti L.B., 1452, De Re Aedificatoria Libri Decem, M. Iacobus Cammerlander, Moguntinus.
• 2. Alberti L.B., 1986, The Ten Books of Architecture, Dover Publications, Inc. (The 1755 Leoni Edition), New York.
• 3. Alberti L.B., 2011, On Painting, Cambridge University Press, New York.
• 4. Alexander Ch. et al., 1977, A Pattern Language. Towns. Buildings, Construction, Oxford University Press, New York.
• 5. Arnheim R., 1954, Art and Visual Perception. Psychology of Creative Eye, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London.
• 6. Arnheim R., 1977, The dynamics of architectural form, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London.
• 7. Arnheim R., 1982, The Power of the Center. A Study of Composition in the Visual Arts, University of California Press, London.
• 8. Botton de A., 2008, The Architecture of Happiness. The Secret Art. of Furnishing Your Life, Vintage International, New York.
• 9. Averlino A., 1965, Filarete’s Treatise on Architecture, Yale University Press, New Haven.
• 10. Bardzińska-Bonenberg T., 2011, Kontynuacja i nowatorstwo w architekturze europejskiej – historia zmian, “Czasopismo Techniczne. Architektura”, r. 108, z. 4-A/1, pp. 33-38.
• 11. Blondel J.F., 1738, De la distribution des maisons de plaisance et de la decoration des edifices en general, C. A. Jombert, Paris.
• 12. Blondel J.F., 1752-1756, Architecture françoise, ou Recueil des plans, élévations, coupes et profils des églises, maisons royales, palais, hôtels & édifices les plus considérables de Paris..., T. 1-4, C. A. Jombert, Paris.
• 13. Blondel J.F., 1754, Discours sur la nécessité de l'étude de l'architecture: prononcé à l'ouverture du cinquième cours public / donné, C.A. Jombert, Paris.
• 14. Blondel J.F., 1771, De l'utilité de joindre à l'étude de l'architecture, celle des sciences et des arts qui lui sont relatifs. Extrait du troisieme volume du cours d'architecture de Jacques-François Blondel, Veuve Desaint, Paris.
• 15. Blondel J.F., 1771-1777, Cours d'architecture, ou Traité de la décoration, distribution et construction des bâtiments: contenant les leçons données en 1750 et les années suivantes. T. 1-6, Desaint, Paris.
• 16. Blondel J.F., 1774, L'homme du monde éclairé par les arts. T. 2, Monory, Paris.
• 17. Çalışkan O., Mashhoodi B., 2017, Urban coherence: a morphological definition, “Urban Morphology”, vol. 21(2), pp. 123-141.
• 18. Chambers W., 1825, A Treatise on the Decorative Part of Civil Architecture, etc. vol. I, Priestley and Weale, London.
• 19. Crooks G.R., Schem A.J., 1861, A New Latin-English School-lexicon, J.B. Lippincott & Co., Philadelphia.
• 20. Douliot M., 1838, Stabilite des constructions et masonries, in: L'Architecte: notions sur l'art de bâtir et de décorer les édifices, T. 2. Juillet.
• 21. Filipova M., 2021, The Theatre of Exhibitions: Czechoslovakia at the International Exhibition in Paris, 1937, “Journal of Design History”, vol. 35, no. 2, pp. 132-150.
• 22. Greig H., Riello G., 2007, Eighteenth-Century Interiors, “Journal of Design History”, vol. 20, no. 4, pp. 273-289.
• 23. Gropius W., 1965, The New Architecture and the Bauhaus, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
• 24. Herzog T.R., Kaplan S., Kaplan R., 1982, The Prediction of Preference for Unfamiliar Urban Places, “Population and Environment”, vol. 5(1), pp. 43-59.
• 25. Kaplan R., Kaplan S., 1989, The Experience of Nature: A Psychological Perspective, Cambridge University Press, New York.
• 26. Koolhaas R., 1994, Delirious New York. A Retroactive Manifesto for Manhattan, Monacelli Press, Inc., New York.
• 27. Kozłowski L. et al., 2017, Kształtowanie ładu przestrzennego w województwie kujawsko-pomorskim. Diagnoza i działania, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• 28. Krier L., The Architecture of Community, Island Press, Washington–Covelo–London 2009.
• 29. Le Corbusier, 1923, Vers une Architecture, G. Cres, Paris.
• 30. Le Corbusier, 1986, Towards the New Architecture, Dover Publications, Inc., New York.
• 31. Ledoux N., 1804, L'architecture considérée sous le rapport de l'art, des moeurs et de la législation, H.L. Perronneau, Paris.
• 32. Lynch K., 1960, The Image of the City, The M.I.T. Press, Cambridge, Massachusetts, London.
• 33. Maffei N., Fisher T., 2013, Historicizing Shininess in Design: Finding Meaning in an Unstable Phenomenon, “Journal of Design History”, vol. 26, no. 3, pp. 231-240.
• 34. Marchand M., 2018, Parisian Boudoir in London: The South Kensington Museum Sérilly Room, “Journal of Design History”, vol. 31, no. 2, pp. 167-183.
• 35. Martini F., 1841, Trattato di Architettura Civile e Militare, Tipografia Chirio E Mina, Torino.
• 36. Opdam P., Verboom J., Pouwels R., 2003, Landscape cohesion: An index for the conservation potential of landscapes for biodiversity, “Landscape Ecology’, vol. 18, pp. 113-126.
• 37. Palladio A., 1581, I quattro libri dell’architettura, Apresso Bartolomeo Carampello, Venetia.
• 38. Pallasmaa J., 2005, The Eyes of the Skin. Architekture and the Sences, John Wiley & Sons Ltd., Chichester–Hoboken.
• 39. Radford A., 2009, Responsive cohesion as the foundational value in architecture, “The Journal of Architecture”, 14:4, pp. 511-532.
• 40. Steen Eiler Rasmussen S.E., 1964, Experiencing Architecture, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
• 41. Salingaros N., 2000, Complexity and Urban Coherence, “Journal of Urban Design”, vol. 5, pp. 291-316.
• 42. Salingaros N., 2018, Space is experienced positively only when it is coherent: Campus design, part 8, https://www.cnu.org/publicsquare/2018/08/06/space-experienced-positively-only-when-it-coherent-campus-design-part-8 (accessed 6 September 2022).
• 43. Stern R.A.M., Foreword, In: Krier L., The Architecture of Community, Island Press, Washington, Covelo, London.
• 44. Stuart J., Revett N., 1794, The Antiquities Of Athens, J. Haberkorn, London.
• 45. Scott G., 1914, The Architecture of Humanism. A Study in the History of Taste, University Paperbacks, Methuen, London.
• 46. The Venice Charter 1964, https://www.icomos.org/charters/venice_e.pdf (access: 5 September 2022).
• 47. Venturi R., Scott Brown D., Izenour S., 1977, Learning from Las Vegas, The MIT Press, Cambridge–London.
• 48. Viollet-Le-Duc E.E., 1863, Description du Chateau de Perrrefonds, A. Morel, Paris.
• 49. Viollet-Le-Duc E.E., 1873, Histoire d'une maison / texte et dessins par Viollet-Le-Duc, J. Hetzel & Cie, Paris.
• 50. Viollet-Le-Duc E.E., 1893, De la décoration appliquée aux édifices, G. Pierson, Paris.
• 51. Vignola J.B., 1635, Regola delli cinque ordini darchitettura, Bernardino Oppi, Siena.
• 52. Vitruvii, 1912, De Architectura Libri Decem, B.G. Teubneri, Lipsiae.
• 53. Wolff J.H., 1845, Remarks on the Architectural Questions, in: In what Style should we build? The German Debate on Architectural Style, ed. H.F. MallgraveGetty Center for the History of Art and the Humanities, Santa Monica, pp. 125-146.
• 54. Zumthor P., 1999, Thinking Architecture, Birkhauser, Basel–Boston–Berlin.
• 55. Żórawski J., 1962, O budowie formy architektonicznej, Wydawnictwo Arkady, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).