Z dziejów odlewni Braci Evans w Warszawie (cz. 3)

• Autorzy: Skowron Marek

Warianty tytułu

EN

From the history of Evans Brothers casting house in Warsaw (part 3)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niekorzystne zawirowania historii na ziemiach polskich na przełomie XVIII i XIX w. nie sprzyjały rozwojowi przemysłu. Dopiero utworzenie Królestwa Polskiego zapoczątkowało zmiany tej sytuacji. Sprzyjało temu sprowadzanie zagranicznych rzemieślników różnych specjalności i udzielanie im licznych ułatwień w osiedlaniu się i zakładaniu warsztatów. W miarę upływu czasu niektóre z nich rozwijały się w prężnie działające zakłady przemysłowe. Artykuł, składający się z trzech części, przedstawia dzieje jednego z takich warsztatów - odlewni braci Evans. Ta pierwsza na ziemiach polskich odlewnia handlowa przekształcona została w późniejszym okresie w fabrykę maszyn, a jeszcze później w jedno z największych przedsiębiorstw przemysłu maszynowego - Zakłady Mechaniczne „Lilpop, Rau i Loewenstein". W prezentowanej trzeciej części omówiony został dalszy rozwój fabryki oraz nowy asortyment wyrobów, w tym m.in. uzbrojenie. Opisane zostały zmiany w kierownictwie fabryki, a także wypadki polityczne, które doprowadziły do sprzedaży fabryki przedsiębiorcom polskim.

EN

Unfavourable historical turbulences on Polish lands at the turn of the nineteenth century were not supporting the industry development. It was only when the Polish Kingdom was formed that the situation started to change. It was favoured by bringing-in foreign craftsmen of various specialty and granting them different facilitations in settling and opening workshops. As time goes by, some of them were dynamically developing into industrial plants. The article, consisting of three parts, presents history of one of such workshops, casting house of Evans Brothers. This, first in the Polish lands, commercial casting house was later on transformed into the machine factory and still further into one of the largest enterprises of machine industry - Mechanical Plants „Lilpop, Rau and Loewenstein". In the presented third part the further development of the factory as well as new assortment of products, including among others armament, is discussed. Changes in the factory management and also political circumstances, which led to the factory selling to Polish businessmen, are presented.

Słowa kluczowe

PL

odlewnictwo; odlewnictwo artystyczne; odlewnia Braci Evans

EN

founding; art foundry; Evans Brothers Casting House

• Wydawca: Stowarzyszenie Techniczne Odlewników Polskich
• Czasopismo: Przegląd Odlewnictwa
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 72, nr 5-6
• Strony: 264--267
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Skowron Marek

Bibliografia

• 1. Akt założenia spółki celem produkcji lanego żelaza i budowy machin w Warszawie przez Tomasza Moore Evansa, Józefa Morrisa i Andrzeja Birch Evansa z 1823 roku. Rocznik Warszawski 1961, t. 2, s. 334-338
• 2. Dziennik Wileński. Nauki stosowane do Rękodzieł, Sztuk, Rzemiosła, Gospodarstwa i Handlu 1828, t. 6, s. 284-288
• 3. RADZISZEWSKI H.: Bank Polski. Poznań 1919, s. 146-148
• 4. P.K.: O robieniu armat w Warszawie. Orzeł Biały i Pogoń 1831, nr 32, s. 128; Orzeł Biały i Pogoń 1831, nr 36, s. 143
• 5. Gazeta Warszawska 1834, nr 65, s. 637
• 6. Wieści znad Drzewiczki 2001, nr 1, s. 11
• 7. ŁABĘCKI H.: Górnictwo w Polsce, 1.1. Warszawa 1841, s. 394 i 413
• 8. KIENIEWICZ S.: W oczach Zachodu. Konsulowie brytyjscy o paskiewiczowskiej Warszawie. Przegląd Historyczny 1990, z. 3-4, s. 627
• 9. SOBIESZCZAŃSKI F. M.: Rys historyczno-statystyczny wzrostu i stanu miasta Warszawy, od najdawniejszych czasów, aż do 1847 r. Biblio¬teka Warszawska 1848, t. 4, s. 554-555
• 10. Kurier Warszawski 1851, nr 184, s. 973
• 11. Roczniki Gospodarstwa Krajowego 1852, t. 21, nr 2 oraz 1853, t. 22, nr 1
• 12. PUSTUŁA Z.: Kapitały obce w przemyśle ciężkim Królestwa Polskiego (1876-1900). Kwartalnik Historyczny 1964, z. 4, s. 933
• 13. Wystawa Wyrobów Rękodzielniczych i Płodów Rolniczych w Warszawie. Gazeta Warszawska 1857, nr 176, s. 2-4

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).