Przenikanie azotu do środowiska wodnego wskutek nawożenia gleby lekkiej

• Autorzy: Czyżyk F , Rajmund A

Warianty tytułu

Penetration of nitrogen into water as a result of fertilization of light soil

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki sześcioletnich badań przenikania azotu przez glebę piaszczystą (piasek gliniasty), nawożoną corocznie kompostem wytworzonym z osadu ściekowego oraz równorzędnymi dawkami azotu w nawozach mineralnych. Badania obejmowały dwa warianty nawożenia kompostem (K1 – 10 i K2 – 15 g N•m^-2) oraz dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej, z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Mierzono systematycznie objętość wszystkich odcieków oraz badano ich skład chemiczny. Stężenia azotu ogólnego i azotanowego w odciekach zwiększały się wraz ze zwiększaniem dawek nawozów. Stężenie azotu w odciekach z gleby nawożonej saletrą było znacznie większe niż w przypadku nawożenia równorzędnymi dawkami azotu w kompoście. Z gleby wymywane były nie tylko azotany, ale także azot zawarty w rozpuszczalnych związkach organicznych. Udział azotu azotanowego w ogólnej zawartości azotu w odciekach z wariantów nawożenia kompostem wyniósł 41–77%, natomiast w przypadku nawożenia saletrą był znacznie większy i stanowił od około 60 do 95%. Coroczne nawożenie gleby zarówno kompostem jak i nawozami mineralnymi powodowało systematyczne zwiększanie się stężenia azotu w odciekach wraz z upływem lat nawożenia, a tym samym ogólnej jego ilości wymywanej z gleby. Świadczy to o tworzeniu się coraz większych nadmiarów azotu w glebie.

EN

In this article there are present the results of six-year study of infiltration of nitrogen through the sand soil (loamy sand). Every year the soil was fertilized by compost (from sewage sludge) and equivalent doses of nitrogen in mineral fertilizers. Two variants of compost fertilization (K1-10 and K2-15 g N•m^-2) were used. Additionally two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen as an ammonium nitrate supplemented with PK as a superphosphate and potassium salt were applied. Systematically there were investigated the volume of all leachates and their chemical composition. With increasing doses of fertilizers the concentrations of total nitrogen and nitrate nitrogen in the leachate were increased. The concentration of nitrogen in the leachate from the soil fertilized by nitrate was much greater than in compost with equivalent dose of nitrogen. Not only nitrates but also nitrogen from soluble organic compounds were rinsed from the soil. In the case of soil fertilized by compost the participation of nitrates in the total value of nitorgen in the leachate was 41-77%. However in the case of fertilization by ammonium sulphate this proportion was significantly higher and was in the range 60-95%. Over the years, a systematic soil fertilization by both ways increased the nitrogen concentrations in leachate. It shows that in the soil there is surplus of nitrogen, increasing during the time.

Słowa kluczowe

PL

nawożenie; wymywanie azotu; zanieczyszczenie wód

EN

utilization; leaching of nitrogen; water pollution

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 33
• Strony: 29--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Czyżyk F

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Dolnośląski Ośrodek Badawczy we Wrocławiu, ul. Berlinga 7, 51-109 Wrocław

autor

Rajmund A

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Dolnośląski Ośrodek Badawczy we Wrocławiu, ul. Berlinga 7, 51-109 Wrocław

Bibliografia

• 1. Czuba R. (red.) 1986. Nawożenie. Wyd. II. Warszawa PWRiL 564.
• 2. Czyżyk F. 2011. Ocena zużycia nawozów mineralnych w gospodarstwach rolnych w aspekcie ochrony środowiska. Problemy Inżynierii Rolniczej 3(73): 69-76.
• 3. Duer J., Fotyma M. Madej A 2004 Kodeks dobrej praktyki rolniczej. Wyd. 3. Warszawa. MRiRW, MŚ. 93.
• 4. Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego Dz. U. UE L 375.
• 5. Fotyma E. 1996. Zastosowanie metody Nmin. Do oceny środowiskowych skutków nawożenia azotem. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 440: 121-129.
• 6. Gotkiewicz J. 1996. Uwalnianie i przemiany azotu mineralnego w glebach hydrogenicznych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 440: 121-129
• 7. Hermanowicz W., Dożańska W., Dojlido J., Kosiorowski B., Zerze J. 1999. Fizyczno - chemiczne badania wody i ścieków. Arkady, Warszawa: 540ss.
• 8. Herse J. (red.) 1980. Szczegółowa uprawa roślin. PWRiL. Warszawa. 622.
• 9. Pulikowski K, Czyżyk F. Pawęska K., Strzelczyk M. 2012. Udział azotu azotanowego w ogólnej zawartości azotu w wodach odpływowych ze zlewni użytkowanych rolniczo. PAN O/Kraków, Nr. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich.
• 10.Sapek B. 1996. Potencjalne wymycie azotanów na tle dynamiki mineralizacji azotu w glebach użytków zielonych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 440: 331-341.
• 11. Scholefield D., Lockyer D. R., Whithead D. C., Tyson K. C. 1991. A model to predict transformations and losses of nitrogen in UK pastures grazed by beaf cattle. Plant and Solid. Vol. 132, no. 2: 165-171.
• 12.Ustawa o nawozach i nawożeniu z 10 lipca 2007 r. Dz.U. 2007 Nr 147. poz. 1033.
• 13.Zestaw Norm 1999. Woda i ścieki. Wyd. Normalizacyjne Alfa – Wero. Warszawa.