Wykorzystanie promieniowania rentgenowskiego w medycynie czasu wojny – janusowe oblicze

Pasieka, Ewa

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wykorzystanie promieniowania rentgenowskiego w medycynie czasu wojny – janusowe oblicze

Autorzy

Pasieka Ewa

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Wykorzystanie_promieniowania_rentgenowskiego_w_medycynie.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

The use of X-rays in medicine in the World Wars – the Janus faced

Języki publikacji

Abstrakty

W marcu 1896 roku, czyli po czterech miesiącach od odkrycia Wilhelma Konrada Roentgena, promieniowanie X zostało wykorzystane pierwszy raz podczas działań wojennych. Radiogram przedramienia żołnierza rannego w Abisynii (współczesna Etiopia) wykonał Giuseppe Alvaro, podpułkownik włoskiej armii. W zasadzie nie można wskazać żadnego konfliktu zbrojnego XX wieku, gdzie nie byłaby wykorzystywana rentgenodiagnostyka. Celem pracy jest charakterystyka dwóch kontrastujących aspektów wykorzystania promieniowania rentgenowskiego – humanitarnej postawy Marii Skłodowskiej-Curie oraz zbrodniczych eksperymentów Carla Clauberga i Horsta Schumanna.

In March 1896, four months after the discovery of Wilhelm Konrad Roentgen, X-rays were used for the first time during the war. The radiography of the forearm of a soldier wounded in Abyssinia (Ethiopia) was taken by Giuseppe Alvaro. In principle, it is impossible to point out any armed conflict of the 20th century where radiography would not be used. The aim of the study is to characterize two contrasting aspects of the use of X-rays – the humanitarian of Marie Sklodowska-Curie and the criminal experiments of Carl Clauberg and Horst Schumann.

Słowa kluczowe

promieniowanie rentgenowskie wojna Skłodowska-Curie Maria Claberg Carl Schumann Horst

X-ray war Skłodowska-Curie Maria Clauberg Carl Schumann Horst

Wydawca

Indygo Zahir Media

Czasopismo

Inżynier i Fizyk Medyczny

Rocznik

2020

Tom

Vol. 9, nr 5

Strony

321--324

Opis fizyczny

Bibliogr. 38 poz.

Twórcy

autor

Pasieka Ewa

ewapass@poczta.onet.pl

Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok

Bibliografia

1. M.M. Manring, A. Hawk, J.H. Calhoun, R.C. Andersen: Treatment of war wounds: a historical review, Clin. Orthop. Relat. Res., 467 (8), 2009, 2168-2191.
2. E. Magiorkinis, L. Vladimiros, A. Diamantis: The early history of military radiology (1896-1916): from Wilhelm Conrad Röntgen to the first World War, BMMR, 13, 2010, 163-169.
3. I. Szumiel: Co dała światu uparta Polka, czyli od narodzin chemii radiacyjnej po współczesną biologię molekularną, Kosmos Ser A, 60, 1-3 (290-291), 2011, 1-3.
4. P.C. Grammaticos: Pioneers of nuclear medicine, Madame Curie. Hell. J. Nucl. Med., 7 (1), 2004, 30-31.
5. B. Skwarzec: Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) – her life and discoveries, Anal. Bioanal. Chem., 400 (6), 2011, 1547-1554.
6. M. Curie-Skłodowska: Autobiografia, PWN, Warszawa, 1959, 61.
7. A. Komosa: Niezwykła kobieta, Wiadomości Uniwersyteckie, 8, 2011, 26-28.
8. R. Jean-Claude, F. Nüsslin: Marie Curie’s contribution to medical physics, Phys Med, 29, 2013, 423-425.
9. Marie Curie and the science of radioactivity [online], https://www.aip.org/history/curie/curie.pdf (data pobrania 27.12.2015).
10. D. Ham: Marie Sklodowska Curie: The woman who opened the nuclear age [online], http://www.21stcenturysciencetech.com/articles/wint02-03/Marie_Curie.pdf (data pobrania 27.12.2015).
11. S. Rockwell: The life and legacy of Marie Curie, Yale J. Biol. Med., 76(4-6), 2003, 167-180.
12. R. van Tiggelen: Radiology in a trench coat. Military radiology on the western front during the Great War, Academia Press, Belgia 2013, 129-150.
13. P.J. Gilmer: Irene Joliot-Curie, a Nobel laureate in artificial radioactivity [w:] H.M. Chiu, P.J. Gilmer, D.F. Treagust (red.): Celebrating the 100th anniversary of Madame Marie Sklodowska Curie’s Nobel prize in chemistry, Sense Publishers, Rotterdam, 2011, 41-58.
14. N. Pasachoff: Marie Curie: and the science of radioactivity, Oxford University Press, Nowy Jork, 1996, 82-84.
15. U. Rybnicka: Skłodowska-Curie – życie i śmierć w cieniu radioaktywności [online], http://www.nuclear.pl/publikacje/pliki/sklodowska.pdf (data pobrania 18.12.2013).
16. A.R. Coppes-Zantinga, M.J. Coppes: The early years of radiation protection: a tribute to Madame Curie, 159(11), CMAJ, 1998, 1389-1391.
17. A.B. Skotnicki: Zbrodnicze eksperymenty lekarskie, ALMA MATER, 118, 2009, 121-123.
18. B. Mehler: Eliminating the inferior: American and Nazi sterilization programs, Sci People, 19(6), 1987, 14-18.
19. P. Heberer: The Nazis and medical ethics: the context, Isr. Med. Assoc. J., 9(3), 2007, 192-193.
20. S. Sterkowicz: Nieludzka medycyna, lekarze w służbie nazizmu, Medyk Sp. z o.o. Warszawa, 2007, 198-200.
21. V. Spitz: Doktorzy z piekła rodem. Przerażające świadectwo nazistowskich eksperymentów na ludziach, Replika, Łódź, 2009, 206-210.
22. J. Mikulski: Medycyna hitlerowska w służbie III Rzeszy, PWN, Warszawa, 1981, 56-78.
23. R.J. Lifton: The Nazi doctors: medical killing and the psychology of genocide, Basic Books, Nowy Jork, 2000.
24. S. Rubenfeld, S. Benedict (red.): Human subjects research after the Holocaust, Springer, Nowy Jork, 2014.
25. P. Weindling: Victims and survivors of Nazi human experiments: Science and suffering in the Holocaust, Bloomsbury, Londyn-Nowe Deli-Nowy Jork-Sydney, 2014.
26. G.J. Annas, M.A. Grodin: The Nazi doctors and Nuremberg Code. Human rights in human experimentation, Oxford University Press, Nowy Jork, 1992.
27. S. Benedict, M. Georges: Nurses and the sterilization experiments of Auschwitz: a postmodernist perspective, Nurs Inq, 13(4), 2007, 277-288.
28. S.A. Sorrows: Gypsy family remembers the Holocaust, Toby Sonneman, Bristol, 2002.
29. Y.G. Adam: Aide memoire – the role of the German medical establishment
in the Holocaust: a retrospective on the 60th anniversary of the liberation of Auschwitz, Isr. Med. Assoc. J., 7(3), 2005, 139-142.
30. F. Sweet, R.M. Csapó-Sweet: Clauberg’s eponym and crimes against humanity, Isr. Med. Assoc. J., 14(12), 2012, 719-723.
31. J.M. Georges, S. Benedict: An ethics of testimony prisoner nurses at Auschwitz, ANS Adv Nurs Sci, 29(2), 2006, 161-169.
32. Nazistowscy zbrodniarze, o których podręczniki zapomniały [online], http://www.historya.pl/nazistowscy-zbrodniarze-o-ktorych-podrecznikizapomnialy/ (data pobrania 27.12.2015).
33. Schumann Horst [online], http://www.tenhumbergreinhard.de/1933-1945-taeter-und-mitlaeufer/1933-1945-biografien-s/schumann-horst.html (data pobrania 8.10.2020).
34. R. Koselleck: Futures past: On the semantics of historical time, Columbia University Press, Nowy Jork, 2004, 28-31.
35. W. Galewicz: Etyczne aspekty badań z udziałem ludzi [w:] W. Galewicz (red.): Badania z udziałem ludzi, Universitas, Antologia Bioetyki, t. 3, Kraków, 2011, 9-50.
36. X. Sierra: Ethics in medical research in humans: a historical perspective, Actas Dermosifiliogr., 102(6), 2011, 395-401.
37. Dyrektywa Rady 2013/59/EURATOM z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego oraz uchylająca dyrektywy 89/618/ Euratom, 90/641/Euratom, 96/29/Euratom, 97/43/Euratom i 2003/122/Euratom (Dz.U.UE.L.2014.13.1).
38. Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (t. jedn. Dz. U. 2019.1792).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-6876d2ab-f8c8-42b0-b25b-a49ff6d5e54e