Oleje odpadowe jako źródło zagrożeń środowiskowych i zdrowotnych

• Autorzy: Chmielewski Jarosław , Walosik Alicja , Żeber-Dzikowska Ilona , Wójtowicz Bożena , Florek-Łuszczki Magdalena , Czarny-Działak Małgorzata , Gworek Barbara , Szpringer Monika

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2019.8.24

Warianty tytułu

EN

Waste oils as a source of environmental and health risks

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Scharakteryzowano zużyte oleje, przedstawiono ich klasyfikację i podział. Omówiono akty prawne regulujące postępowanie z nimi. Wykazano istotne zagrożenia środowiskowe wynikające z przedostawania się ich do środowiska, jak również zagrożenia zdrowotne wynikające z narażenia na ich działanie.

EN

Review, with 68 refs., of used oils, their chem. characteristics and methods for their management as well as of the legal acts regulating the handling of them.

Słowa kluczowe

PL

oleje odpadowe; ochrona środowiska; gospodarka odpadami; recykling

EN

waste oils; environmental; waste management; recycling

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 98, nr 8
• Strony: 1323--1329
• Opis fizyczny: Bibliogr. 68 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Chmielewski Jarosław

• Instytut Ochrony Środowiska, Państwowy Instytut Badawczy, ul. Krucza 5/11D, 00-548 Warszawa

autor

Walosik Alicja

• Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków

autor

Żeber-Dzikowska Ilona

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

autor

Wójtowicz Bożena

• Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków

autor

Florek-Łuszczki Magdalena

• Instytut Medycyny Wsi, Lublin

autor

Czarny-Działak Małgorzata

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

autor

Gworek Barbara

• Instytut Ochrony Środowiska, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Szpringer Monika

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

Bibliografia

• [1] Uchwała nr 219 Rady Ministrów z dnia 29 października 2002 r. w sprawie krajowego planu gospodarki odpadami, M. P. 03.11.159; https:// www.prawo.pl/akty/m-p-2003-11-159,17010502.html, dostęp 7 kwietnia 2019 r.
• [2] S. Juściński, Przem. Chem. 2018, 97, nr 1, 80.
• [3] A. Mitura, Górnictwo Geoinżynieria 2010, 34, nr 4/1, 185.
• [4] W. Zwierzycki, Oleje, paliwa i smary dla motoryzacji i przemysłu, Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2001.
• [5] A. Podniadło, Paliwa, oleje i smary w ekologicznej eksploatacji, WNT, Warszawa 2002.
• [6] J. Magiera, Rerafinacja olejów przepracowanych, WNT, Warszawa 2006.
• [7] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, Dz. U. 2001, nr 62, poz. 628 ze zm.
• [8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów, Dz. U. 2014, poz. 1923.
• [9] PN-C-96050:1999, Przetwory naftowe. Oleje przepracowane.
• [10] PN-C-96050:2017-06, Przetwory naftowe. Oleje odpadowe do regeneracji.
• [11] M. Babiak, T. Błaszczyński, Przegl. Budowlany 2017, 10, 122.
• [12] S. Rose-Ackerman, P.L. Lindseth, Comparative administrative law, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham 2010.
• [13] Dyrektywa Rady 78/319/EWG z dnia 20 marca 1978 r. w sprawie odpadów toksycznych i niebezpiecznych; https://www.google.com/search?q=Dyrektywa+Rady+ 78/319/EWG+z+dnia+20+marca+1978+r.+ w+sprawie+odpad%C3%B3w+toksycznych+i+ni ebezpiecznych&ei 1Q4qXemoBs3ykwXYkKL4Bg& start=0&sa=N&ved=0ahUKEwip58yGsLLjAhVNaQKHViICG84ChDy0wMIeA& biw=1920&bih=1089, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [14] Dyrektywa Rady 84/631/EWG z dnia 6 grudnia 1984 r. w sprawie nadzoru i kontroli transgranicznego przesyłania odpadów niebezpiecznych w ramach Wspólnoty Europejskiej; https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ TXT/?uri=CELEX%3A31991L0689, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [15] Dyrektywa Rady 75/442/EWG z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów, Dz. U. L 194 z 25.7.1975, 39; https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/ LexUriServ.do?uri=CONSLEG:1975L0442:20031120:PL:PDF, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [16] Dyrektywa Rady 91/156/EWG z dnia 18 marca 1991 r. zmieniająca dyrektywę 75/442/EWG w sprawie odpadów; https://www.cire.pl/ prawo/pliki/Dyrektywa91_156_EWG.pdf, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [17] Decyzja Komisji 96/350/WE z dnia 24 maja 1996 r. dostosowująca załączniki IIA i IIB do dyrektywy Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów; https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/PL/TXT/ HTML/?uri=CELEX:31996D0350&from=PL, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [18] Dyrektywa Rady 91/689/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych; https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/PL/TXT/ HTML/?uri=CELEX:31991L0689&from=PL, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [19] Dyrektywa Rady 94/31/WE z dnia 27 czerwca 1994 r. zmieniająca dyrektywę 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych; https:// eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:31994L0031, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [20] Decyzja Komisji 2014/955/UE z dnia 18 grudnia 2014 r. zmieniająca decyzję 2000/532/WE w sprawie wykazu odpadów zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE. Tekst mający znaczenie dla EOG; https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ TXT/?uri=CELEX:32014D0955, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [21] Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów, Dz. U. L 182 z 16.7.1999, 1; https://eur- -lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:01999L0031- 20180704&from=DA, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [22] Dyrektywa Rady 94/67/WE z 16 grudnia 1994 r. w sprawie spalania odpadów niebezpiecznych; https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ ALL/?uri=CELEX%3A31994L0067, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [23] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów; https://eur-lex.europa.eu/ legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:32000L0076, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [24] Dyrektywa Rady z dnia 23 grudnia 1991 r. normalizująca i racjonalizująca sprawozdania w sprawie wykonywania niektórych dyrektyw odnoszących się do środowiska; https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ ALL/?uri=CELEX%3A31991L0692, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [25] Dyrektywa Rady 86/278/EWG z 12 czerwca 1986 r. w sprawie ochrony środowiska, a szczególnie gleb, przy stosowaniu osadów ściekowych w rolnictwie; https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ ALL/?uri=LEGISSUM:l28088, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [26] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE z 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji; https://eur-lex.europa. eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32000L0053&from=PL, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [27] Dyrektywa Rady Nr 75/439/EWG z dnia 16 czerwca 1975 r. w sprawie unieszkodliwiania olejów odpadowych; https://eur-lex.europa.eu/legal- -content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:01975L0439-20081212&from=EN, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [28] Dyrektywa Rady Nr 87/101/EWG z dnia 22 grudnia 1986 r. zmieniająca dyrektywę 75/439/EWG w sprawie unieszkodliwiania olejów odpadowych; https://www.cire.pl/prawo/pliki/Dyrektywa87_101_EWG.pdf, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [29] Dyrektywa Rady Nr 94/31/EC z dnia 27 czerwca 1994 r. zmieniająca dyrektywę 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych; https:// eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A31994L0031, dostęp 12 kwietnia 2019 r.
• [30] Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorcy w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, Dz. U. 2001, nr 63, poz. 639.
• [31] Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. 2005, nr 113, poz. 954.
• [32] Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów, Dz. U. 2007, nr 124, poz. 859.
• [33] Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, Dz. U. 2008, nr 199, poz. 1227.
• [34] Ustawa z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. 2010, nr 28, poz. 145.
• [35] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów, Dz. U. 2001, nr 112, poz. 1206.
• [36] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych, Dz. U. 2010, nr 259, poz. 1774.
• [37] Ecological and energetic assessment of re-refining used oils to base oils. Substitution of primarily pase oils including semi-synthetic and synthetic compounds, GEIR - Groupement Européen de l’Industrie de la Régénération, Heidelberg, February 2005.
• [38] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/12/WE z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie odpadów; https://eur-lex.europa.eu/ LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:114:0009:0021:pl:PDF, dostęp 13 kwietnia 2019 r.
• [39] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy; https://www.prawo.pl/akty/dz-u-ue-l-2008-312-3,67831942. html, dostęp 13 kwietnia 2019 r.
• [40] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 października 2015 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi, Dz. U. 2015, poz. 1694, załącznik nr 1.
• [41] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie szczegółowych warunków, jakie powinien spełnić przedsiębiorca produkujący w kraju oleje smarowe z udziałem wytworzonych w kraju olejów bazowych pochodzących z regeneracji, w celu włączenia ich do faktycznie uzyskanego poziomu recyklingu, Dz. U. 2001, nr 131, poz. 1475.
• [42] E. Beran, M. Rutkowski, Paliwa, Oleje Smary Eksploat. 1993, 5, 9.
• [43] W.J. Tic, R. Junga, Przem. Chem. 2017, 96, nr 8, 1738.
• [44] K. Biernat, Paliwa, Oleje Smary Eksploat. 1998, 54, 29.
• [45] A. Wachal, A. Majoch, Paliwa, Oleje Smary Eksploat. 2000, 78, 31.
• [46] W. Haluch, K. Kiciński, J. Romanek, Recykling 2004, 7-8, 14.
• [47] M. Mazur, M. Rutkowski, Ochrona Powietrza Problemy Odpadów 1999, 33, nr 2, 69.
• [48] H. Syrek, Recykling 2005, 2, 13.
• [49] J. Jakóbiec, G. Wysopal, J. Jaskólski, Inż. Ochr. Środ. 1999, 2, nr 3-4, 403.
• [50] E. Beran, Wpływ budowy chemicznej bazowych olejów smarowych na ich biodegradowalność i wybrane właściwości eksploatacyjne, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2008.
• [51] K. Sharma, S. P. Sharma, S. C. Lahiri, Petrol. Sci. Technol. 2009, 27, 1209.
• [52] I. Łuksa, A. Łuksa, Paliwa, Oleje Smary Eksploat. 1997, 35, 11.
• [53] A. Ball, A. Truskewycz, Environ. Sci. Pollut. Res. 2013, 20, 4311.
• [54] N. Gmitrzuk, Inż. Ochr. Środ. 2013, 16, nr 4, 477.
• [55] B. Żółkowski, Diagnostyka 2004, 31, 51.
• [56] O. Czechowski, A. Badyda, G. Majewski, Arch. Environ. Prot. 2013, 39, nr 4, 123.
• [57] A. Pavlenko, A. Szarowski, S. Janta-Lipińska, Ann. Set Environ. Prot. 2014, 16, 376.
• [58] A. Grochowalski, Badania nad oznaczeniem polichlorowanych dibenzodioksyn, dibenzofuranów i bifenyli, Politechnika Krakowska, Monografia 272, Kraków 2000.
• [59] P.C. Nagajyoti, K.D. Lee, T.V. M. Sreekanth, Environ. Chem. Lett. 2010, 8, 199.
• [60] V.L. Pavel, D.L. Sobariu, I.D.T. Fertu, F. Stătescu, M. Gavrilescu, Eur. J. Sci. Theol. 2013, 9, nr 4, 211.
• [61] S.J. Flora, M. Mittal, A. Metha, Ind. J. Med. Res. 2008, 4, 501.
• [62] Q. Wang, Y. Cui, X. Liu, Y. Dong, J. Environ. Sci. Health, Part A 2003, 38, 823.
• [63] M. Pueyo, J.F. Lopez-Sanchez, G. Rauret, Anal. Chim. Acta 2004, 504, 217.
• [64] J. Brandys, Toksykologia. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999.
• [65] J. Zwoździak, Człowiek, środowisko, zagrożenie, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2002.
• [66] Praca zbiorowa Reviews of environmental contamination and toxicology (red. G.W. Ware), Springer-Verlag, Heidelberg 2001.
• [67] C.H. Walker, S.P. Hopkin, R.M. Sibly, D.B. Peakall, Podstawy ekotoksykologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• [68] J. Albińska, J. Góralski, M. Szynkowska, E. Leśniewska, Roczn. Ochr. Środ. 2011, 13, 525.

Uwagi

1. Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).

2. Projekt finansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "Regionalna Inicjatywa Doskonałości" w latach 2019-2022 nr projektu 024/RID/2018/19.