Król Wacław II - budowniczy zamków na pograniczu polsko-węgierskim

• Autorzy: Kołodziejski S.

Warianty tytułu

EN

King Wenceslaus II Premyslid – builder of castles in the borderlands between Poland and Hungary

• Konferencja: Forum Architecturae Poloniae Medievalis (2 ; 2009 ; Kraków)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule autor przeprowadził analizę historycznych przekazów i wyników dotychczasowych badań archeologicznych, które dowodzą, iż istotny postęp w dziedzinie budownictwa obronnego w południowej Polsce nastąpił w okresie rządów Wacława II, budowniczego wielu zamków na pograniczu polsko-węgierskim. Analiza ta prowadzi do stworzenia podstaw dowodowych dla hipotez sugerujących, iż polski władca z rodu Przemyślidów był fundatorem nowej organizacji administracyjno-terytorialnej w południowej części państwa polskiego, której punkty węzłowe tworzyła grupa zamków zlokalizowanych nad Dunajcem, Popradem i Rabą.

EN

The author of the article provides an analysis of historical sources and outcomes of previous archaeological research, which prove that there was a significant progress in fortifications in southern Poland, at the beginning of the 14th c., during the reign of king Wenceslaus II Premyslid, who was known for building numerous castles in the borderlands between Poland and Hungary. The analysis leads to establishing evidence for the hypotheses suggesting that the Polish king from the Premyslid family was the founder of a new administrative and territorial organization in the southern part of Poland, with the castles located on the banks of Dunajec, Poprad, and Raba rivers as its focal points.

Słowa kluczowe

PL

fortyfikacje; zamki; pogranicze polsko-węgierskie

EN

fortifications; castles; borderlands between Poland and Hungary

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 108, z. 7-A
• Strony: 315--328
• Opis fizyczny: Bibliogr. 46 poz.

Twórcy

autor

Kołodziejski S.

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

Bibliografia

• [1] Joannis Dlugosz senioris canonici Cracoviensis Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, ed. A. Przezdziecki, t. 3, Kraków 1864.
• [2] Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. 1-4, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1876-1905.
• [3] Codex diplomaticus Poloniae, t. 1-2, wyd. L. Rzyszczewski i A. Muczkowski, t. 3, wyd. J. Bartoszewicz, t. 4, wyd. M. Bobowski, Warszawa 1847-1887.
• [4] Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego, Codex diplomaticus monasterii Tynecensis, wyd. S. Kętrzyński i S. Smolka, Lwów 1875.
• [5] Monografia opactwa Cystersów we wsi Mogile, Cz. 2, Zbiór dyplomów klasztoru mogilskiego, oprac. E. Janota, Kraków 1867.
• [6] Monumenta Poloniae Historica, t. III, Lwów 1878.
• [7] Rachunki żupne bocheńskie z lat 1394-1421, wyd. J. Karwasińska, „Archiwum Komisji Historycznej”, nr 3, seria 2, Kraków 1939, 4-13.
• [8] Szelińska W., Tomaszewicz J., Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, cz. 1, Dokumenty z l. 1148-1506, Kraków 1975.
• [9] Beiersdorf Z., Krasnowolski B., Sztuka gotycka, [w:] Dzieje miasta Nowego Sącza, red. F. Kiryk, t. I, Warszawa 1992, 199-291.
• [10] Deptuła Cz., Czorsztyn, czyli Wronin. Studium z najstarszych dziejów osadnictwa na pograniczu polsko-węgierskim w rejonie Pienin, Lublin 1992.
• [11] Deptuła Cz., Nad rekonstrukcją dziejów regionu czorsztyńskiego w XIII i XIV wieku, „Pieniny – Przyroda i Człowiek”, t. 5, 1997, 21-35.
• [12] Glos P., Šimkovic M., Nové poznatky o stredovekej podobe pohraničných hradov L’ubovňa a Plaveč, „Archæologia historica”, t. 29/04, 2004, 309-329.
• [13] Homza M., Swätá Kunigunda a Spiš, [w:] Terra Scepusiensis. Stav bádania o dejinách Spiša, Levoča–Wrocław 2003, 381-407.
• [14] Kiryk F., Dzieje powiatu myślenickiego w okresie przedrozbiorowym, [w:] Monografia powiatu myślenickiego, red. R. Reinfuss, t. I, Kraków, 1970, 27-165.
• [15] Kiryk F., Rozwój urbanizacji Małopolski XIII-XVI w. Województwo krakowskie (powiaty południowe), „Prace Monograficzne Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie”, t. 70, Kraków 1985.
• [16] Kajzer L., Kołodziejski S., Salm J., Leksykon zamków w Polsce, Warszawa 2001.
• [17] Kaleta R., Zamek w Bieczu, [w:] Biecz. Studia historyczne, red. R. Kaleta, Wrocław 1963, 82-115.
• [18] Kołodziejski S., Rezultaty wstępnych badań weryfikacyjnych średniowiecznych założeń obronnych w Pieninach, „Rocznik Sądecki”, t. XIX, 1990, 257-264.
• [19] Kołodziejski S., Średniowieczne budowle warowne w dolinie Dunajca w świetle nowszych badań, „Rocznik Sądecki”, t. XX, 1992, 9-34.
• [20] Kołodziejski S., Wronin, czyli Czorsztyn, „Teki Krakowskie”, t. II, 1995, 178-180.
• [21] Kowalczyk E., Brona małopolska. Ze studiów nad obroną stałą ziem polskich we wczesnym średniowieczu, Warszawa 2000.
• [22] Kurtyka J., Starostwo spiskie (1412-1769/70), [w:] Terra Scepusiensis. Stav bádania o dejinách Spiša, Levoča–Wrocław 2003, 487-533.
• [23] Laberschek J., Zamek Czorsztyn i jego królewscy zarządcy w czasach jagiellońskich, [w:] Księga jubileuszowa Profesora Feliksa Kiryka, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis” 21, „Studia Historica” 3, Kraków 2004, 59-68.
• [24] Leńczyk G., Zabytki archeologiczne, [w:] Monografia powiatu Myślenickiego, t. I, Historia, Kraków 1970, 9-25.
• [25] Leńczyk G., Katalog grodzisk i zamczysk z terenu Małopolski, oprac. S. Kołodziejski, Kraków 1983.
• [26] Leszczyńska-Skrętowa Z., Czchów, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. I, z. 3, Wrocław 1985, 449-454.
• [27] Niewalda W., Rojkowska H., Historia i stan dzisiejszy zamku w Czorsztynie, „Pieniny – Przyroda i Człowiek”, t. 8, 2003, 107-110.
• [28] Plaček M., Bóna M., Encyklopédia slovenských hradov, Bratislava 2007.
• [29] Poleski J., Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca, Kraków 2004.
• [30] Roth P., Otázky k najstarším dejinám hradu L’ubowňa vo svetle archeologického výskumu, [w:] Z minulosti Spiša. Ročenka Spišského dejopisného spolku v Levoči, Levoča 1999/2000, 63-72.
• [31] Sikora F., Biecz – gród zamek i starostwo, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. I, z. 1, Wrocław 1980, s. 83.
• [32] Sikora F., Dobczyce, [w] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. I, z. 3, Wrocław 1985, s. 564.
• [33] Slivka M., Vallašek A., Hrady a hrádky na wýchodnom Slovensku, Košice 1991.
• [34] Stępień P.M., Zamek Czorsztyn. Zabytkowa ruina w parku narodowym, „Ochrona Zabytków”, nr 1:2005, 5-28.
• [35] Szpunar A., Zamek w Czchowie, pow. Brzeski, woj. małopolskie, [w:] Polonia Minor Medii Aevi. Studia ofiarowane Panu Profesorowi Andrzejowi Żakiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Z. Woźniak, J. Garncarski, Kraków–Krosno 2003, 497-515.
• [36] Szpunar A., Zamek w Czchowie pow. brzeski, woj. małopolskie, „Rocznik Tarnowski”, 2003/2004/9, 5-28.
• [37] Szpunar A., Zamek w Czchowie, stan badań i źródeł archeologicznych oraz próba odtworzenia wyglądu budowli, [w:] Późne średniowiecze w Karpatach polskich, Krosno 2007, 269-286.
• [38] Števík M., K dejinám hradu Ľubovňa a Starej Ľubovne, [w:] M. Števík, M Timková, Dejiny hradu Ľubovňa, Stará Ľubovňa 2005, 5-121.
• [39] Števík M., Zamek Lubownia w latach 1307(?)-1412, [w:] M. Števík a kol., L’ubovniansky hrad. Zamek Lubowniański, Stara Ľubovňa 2008, 4-13.
• [40] Števík M., Kiedy i od kogo Kinga uzyskała Podoliniec z okolicami?, „Zeszyty sądecko-spiskie”, t. 4, Nowy Sącz 2009, 50-54.
• [41] Widawski J., Miejskie mury obronne w państwie polskim do początku XV wieku, Warszawa 1973.
• [42] Załęski S., Św. Kinga i jej klasztor starosądecki. Szkic historyczny, Lwów 1882.
• [43] Żaki A., Karpacka Ekspedycja Archeologiczna w latach 1965-1966, „Acta Archaeologica Carpathica”, t. 9, z. 2, 1967, 147-149.
• [44] Żaki A., Badania archeologiczne w Karpatach polskich w r. 1967, „Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowych, Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie”, t. XI, 1968, 632-634.
• [45] Żaki A., Przyczynki do archeologii Karpat, „Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowych, Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie”, t. XI, 1967 [1968], 2-5.
• [46] Żaki A., Archeologia Czchowa nad Dunajcem, Cz. I, Zamczysko Baszta w świetle wstępnych badań, „Acta Archaeologica Carpathica”, t. IX/2, 1967, 59-67.