How should we analyse historical works of architecture, urban planning, garden design, etc. An original methodology proposal for planning conservation, adaptation and promotion, as well as academic teaching

• Autorzy: Kwaśniewski Artur

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc230110

Warianty tytułu

PL

Jak powinniśmy analizować historyczne obiekty architektury, urbanistyki, sztuki ogrodowej itp. Autorska propozycja metodyki na potrzeby planowania ochrony i adaptacji zabytków oraz dydaktyki akademickiej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper presents an original methodology of analysing the heritage value of historical buildings, which can be useful both for structures, as well as urban, garden and landscape layouts. The methodology is based on treating analysis as a study of cause-and-effect chains: direct dependencies between a heritage site’s matter, its values and their postulated conservation. The proposed method of heritage site value analysis covers three stages of reasoning: collecting resources and determinants – their assessment based on objectivised criteria – formulating conclusions that solely communicate the necessity, feasibility and potential procedures to be applied to the monument to conserve its values and expose its features. The author presents a method that allows for accounting for all environmental aspects that are essential in planning the conservation and adaptive reuse of heritage sites and presents the suitability of the method in the academic education of future architects, urbanists and planners.

PL

W artykule przedstawiono autorską metodykę sporządzania analizy wartości zabytkowych budowli historycznej, użyteczną zarówno w odniesieniu do obiektów architektury, jak i założeń urbanistycznych, ogrodowych, krajobrazowych. Istotą tej metodyki jest traktowanie analizy jako badania związków przyczynowo-skutkowych: bezpośrednich zależności między materią zabytku, jego wartościami i postulowaną ochroną tych wartości. Proponowany sposób analizowania zabytku pod kątem jego wartości obejmuje trzy etapy postępowania: zgromadzenie zasobów i uwarunkowań – ich ocenę w oparciu o przyjęte zobiektywizowane kryteria – formułowanie wniosków mówiących wyłącznie o konieczności, zasadności, możliwości postępowania z zabytkiem w celu chronienia jego wartości i eksponowania walorów. Autor zaprezentował sposób objęcia analizą wszystkich aspektów środowiskowych istotnych w planowaniu ochrony i adaptacji obiektów zabytkowych oraz omówił przydatność tej metody w edukacji akademickiej przyszłych architektów, urbanistów i planistów.

Słowa kluczowe

EN

methodology; historic architecture research; historic structure report; analysing heritage value; architecture education

PL

metodologia; raport; badania historyczno-architektoniczne; analiza wartości zabytkowych; edukacja architektoniczna

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 1 (73)
• Strony: 105--112
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Kwaśniewski Artur

• Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-5094-2050

Bibliografia

• [1] Kwaśniewski A., Zamki i dwory obronne polskich Górnych Łużyc od XIII do XVIII wieku w świetle źródeł historycznych i badań architektonicznych, raport z serii SPR Nr W1A/S-029/2016, Politechnika Wrocławska, Wrocław 2016 [manuscript in: CWiNT, PWr].
• [2] Kwaśniewski A., Why research – how to research. Comments on the methodology of contemporary historical and architectural studies and on their application in the adaptation of historic buildings, “Architectus” 2019, No. 1(57), 3–20, doi: 10.5277/arc190101.
• [3] Slaton D., The preparation and use of historic structure reports, “Preservation Briefs” 2004, 43, 1–16.
• [4] Schmitt M.C., The Evolution of the Historic Structure Report: A Review of Ist Past and a Look at Ist Future, MA thesis, University of Pennsylvania, Theses (Historic Preservation), 87 2007, https://repository.upenn.edu/hp_theses/87 [accessed: 21.11.2021].
• [5] ABC Standards der Baudenkmalpflege, B. Hoche-Donaubauer, H.A. Liebich (Hrsg.), Bundesdenkmalamt, Wien 2014.
• [6] Richtlinien für Bauhistorische Untersuchungen, B. Euler-Rolle, W. Hauser, A. Liebich, J. Moravi P. Schicht (Hrsg.), Bundesdenkmalamt Österreich, Wien 2018.
• [7] Praktische Denkmalpflege. Handreichung zur Bestandsuntersu chung und Dokumentation, A. Haseley, U. Steinecke (Hrsg.), Landesamt für Denkmalpflege und Archäologie Sachsen-Anhalt, Halle (Saale) 2010, https://archlsa.de/fileadmin/landesmuseum/alle/pdf/pdf_veroeffentlichungen/handreichung_bestandsuntersuchung_dokumentation.pdf [accessed: 12.02.2023].
• [8] Macek P., Standardní nedestruktivní stavebně-historický průzkum, Státní ústav památkové péče v Praze, Praha 2001.
• [9] Beránek J., Macek P., Pařízková-Čevonová J., Patrný M., Záhorka J., Zahradník P., Beránková L., Metodika stavebněhistorického průzkumu, Národní památkový ústav, generální ředitelství, Praha 2015.
• [10] Brykowska M., Metody pomiarów i badań zabytków architektury, Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 2003.
• [11] Krejčiřík P., Pejchal M., Architektonicko-historický průzkum památky krajinářské architektury, Zahradnická fakulta Mendelovy univerzity v Brně, [Lednice 2015], http://web2.mendelu.cz/zf_563_krarch/1.3.1_METODIKA-Architektonicko-historicky-pruzkum-pamatky-krajinarske-architektury/Certifikovana_Metodika_Architektonicko-historicky-pruzkum-pamatek-kraj-arch_komplet.pdf [accessed: 12.02.2023].
• [12] Kuča K., Kučová V., Principy památkového urbanismu, Státní ústav památkové péče, Praha 2000.
• [13] Welc-Jędrzejewska J., Kulesza-Szerniewicz E., Makowska B., Stieler E., Jagielska E., Problematyka ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Poradnik dla planistów oraz samorządów lokalnych, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2011, https://krajobrazmojegomiasta.pl/wp-content/uploads/2021/10/poradnik_dla_planistow_i_samorzadow_lokalnych.pdf [accessed: 12.02.2023].
• [14] Beaney M., Analysis, [in:] E.N. Zalta (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Stanford University, Stanford 2018, https://plato.stanford.edu/archives/sum2018/entries/analysis/ [accessed: 20.12.2021].
• [15] Krawczyk J., Dialog z tradycją w konserwatorstwie – koncepcja zabytkoznawczej analizy wartościującej, “Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 2013, 44, 507–529, doi: 10.12775/AUNC_ZiK.2013.021.
• [16] Barnet S., A Short Guide to Writing About Art, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River 2008.
• [17] Clark K., Understanding historic buildings and their landscapees for conservation, English Heritage, London 2001.
• [18] Bogdanowski J., Metoda jednostek i wnętrz architektoniczno-krajobrazowych (JARKWAK) w studiach i projektowaniu (podstawowe wiadomości), Wydawnictwo PK, Kraków 1994.
• [19] Kwaśniewski A., Architektura drewniana na peryferiach. Uwagi o wartości zabytkowej drewnianych elementów zagospodarowania historycznych parcel miejskich i możliwościach ich ochrony, [in:] M. Jaworska (red.), Zabytkowa architektura drewniana w ośrodkach miejskich – problematyka ochrony, Miasto Stołeczne Warszawa, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2022, 131–146.
• [20] How to Apply the National Register Criteria for Evaluation, R.H. Schrimpton (ed.), “National Register Bulletin” 1990, 15, 1–54, https://www.nps.gov/subjects/nationalregister/upload/NRB-15_web508.pdf [accessed: 5.12.2021].
• [21] ICCROM Working Group Heritage and Society, Definition of Cultural Heritage. References to Documents in History, J. Jokilehto (sel.), 2005, http://www.ycarhe.eu/uploads/media/rural-heritage/Cultural-Heritage-definitions_ICOMOS2005.pdf [accessed: 5.12.2021].
• [22] Szmygin B., Theory and criteria of heritage evaluation as the basis for its protection, “Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2015, Vol. 43, 44–52, doi: 10.17425/WK-44PROTECTION.
• [23] Stendebakken M.O.G., Grytli E.R., Olsson N.O.E., Proposed aspects for evaluation of the value of spaces in historic buildings, “Procedia Economics and Finance” 2015, Vol. 21, 23–31, doi: 10.1016/S2212-5671(15)00146-X.
• [24] Organization for Security and Co-operation in Europe Mission in Kosovo, Guidebook on Standards for Drafting Cultural Heritage Management Plans, OSCE, [Priština] 2020, https://www.osce.org/files/f/documents/2/d/461188.pdf [accessed: 1.03.2023].
• [25] Król K., Assessment of the Cultural Heritage Potential in Poland, “Sustainability“ 2021, Vol. 13, Iss. 12, 6637, doi: 10.3390/su13126637.
• [26] Neumann D., Teaching the History of Architecture in Germany, Austria, and Switzerland: “Architekturgeschichte” vs. “Bauforschung”, “Journal of the Society of Architectural Historians” 2002, Vol. 61, Iss. 3, 370–380, doi: 10.2307/991790.
• [27] Bennetts R., Reasserting tha architect’s position in pursuit of sustainability, [in:] S. Roaf, A. Bairstow (eds.), The Oxford Conference. A ReEvaluation of Education in Architecture, WIT Press, Southampton 2008, 11–15.
• [28] Standardy kształtowania zieleni w Łodzi. Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 8378/VIII/21 Prezydenta Miasta Łodzi z dnia 24 września 2021 r., Ł. Dworniczak, P. Reda (red.), https://uml.lodz.pl/files/bip/public/KS_2020/VIII_8378.pdf [accessed: 20.02.2023].
• [29] Dworniczak Ł., Kulon M., Standardy kształtowania zieleni powiatu pruszkowskiego. Załącznik do uchwały nr XXXIII.258.2021 Rady Powiatu Pruszkowskiego z dnia 11 maja 2021 r., https://bip.powiat.pruszkow.pl/dokument_druk.php?iddok=5940&idm-p=1398&r=o [accessed: 9.03.2023].
• [30] Zatoński K., Jak zadbać o zieleń i właściwie ją pielęgnować. Katowice przygotowały standardy kształtowania zieleni w mieście, “wKatowicach.eu”, 6.06.2022, https://www.wkatowicach.eu/informacje/w-katowicach/Jak-zadbac-o-zielen-i-wlasciwie-ja-pielegnowac.-Katowice-przygotowaly-standardy-ksztaltowania-zieleni-w-miescie/idn:1098 [accessed: 9.03.2023].
• [31] Niezabitowska E.D., Metody i techniki badawcze w architekturze, Wydawnictwo PŚ, Gliwice 2014.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).