The contemporary concepts of development in terms of the diversifying criteria

• Autorzy: Piontek Franciszek , Piontek Barbara

Warianty tytułu

PL

Współczesne koncepcje rozwoju w aspekcie kryteriów dywersyfikujących

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

In the 20th century, in the late 1990s and through the turn of the century, a lot of attention was paid to the so-called contemporary concepts of development. Simply speaking, it should be noted that those who discuss the concepts present their advantages and disadvantages, their common features, such as globality and a promise of happiness of the future generations, undefined in terms of time. The purpose of this paper is to analyze the so-called contemporary concept of development, in terms of the criteria that diversify them. We accept the following hypothesis for such a purpose: there are two subsets of the criteria diversifying the contemporary concepts of development: - the criteria of the philosophical nature, which diversify the development concepts ex ante: the relationship to existence and action, the relationship to axioms and natural law and to paradigms and the relationship to individual types of capital (economic, human and natural); - the criteria of the practical nature diversifying the contemporary concepts of development ex post, i.e. from the point of view of results in the real dimension: the relationship to consciousness, the relationship to the market, state and money, the relationship to technology, and the method of transforming contemporary global concepts into models of the local development. The paper gives the opportunity for further research, it presents issues, which should be a subject of multi-faceted analysis, and which include the basic issue: does the subject scope of a properly defined category of development include and can it accept the multitude of so-called concepts of development?

PL

W XX i na przełomie XXI wieku tak zwanym współczesnym koncepcjom rozwoju poświęca się wiele coraz więcej uwagi. Efektem tego są liczne opracowania poświęcone ich prezentacji. Zakres przedmiotowy tych opracowań obejmuje przede wszystkim przedmiot materialny głoszonych koncepcji: zagadnienie wzrostu gospodarczego, postępu technologicznego i cywilizacyjnego, przedstawienie zalet i wad, pozytywów i negatywów poszczególnych koncepcji rozwoju, ich wspólnych cech, jakimi są globalność i obiecywanie szczęścia przyszłych – bliżej w czasie nieokreślonych – pokoleń. Celem artykułu jest analiza tzw. współczesnych koncepcji rozwoju w aspekcie kryteriów, które je dywersyfikują. Tak sformułowany cel stanowi przedmiot niematerialny (formalny, zadany) dla podjętych w niniejszym artykule rozważań. Dla tak sformułowanego celu przyjmujemy następującą hipotezę: istnieją dwa podzbiory kryteriów dywersyfikujących współczesne koncepcje rozwoju: - kryteria o charakterze filozoficznym, które dywersyfikują koncepcje rozwoju ex ante: stosunek do istnienia i działania, stosunek do aksjomatów i prawa naturalnego a do paradygmatów i stosunek do poszczególnych kapitałów (ekonomiczny, ludzki i przyrodniczy); - kryteria o charakterze praktycznym dywersyfikujące współczesne koncepcje rozwoju ex post, czyli z punktu widzenia efektów w wymiarze realnym: stosunek do świadomości, stosunek do rynku, państwa i do pieniądza, stosunek do technologii, stosunek do efektywności oraz sposób transmisji współczesnych koncepcji globalnych do modeli rozwoju lokalnego. Artykuł prezentuje zagadnienia, które mogą i powinny stanowić wyzwanie do podejmowania dalszych badań i uwzględniać fundamentalną kwestię czy w zakresie przedmiotowym poprawnie zdefiniowanej kategorii rozwój mieści się i może być akceptowana wielość tak zwanych koncepcji rozwoju?

Słowa kluczowe

EN

development; axioms; concept of development; neoliberalism; sustainable development

PL

rozwój; aksjomat; koncepcja rozwoju; neoliberalizm; rozwój zrównoważony

• Wydawca: Lublin University of Technology
• Czasopismo: Problemy Ekorozwoju
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 9, nr 1
• Strony: 47--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 50 poz., fig.

Twórcy

autor

Piontek Franciszek

• Academy of Business in Dąbrowa Górnicza, ul. Zygmunta Cieplaka 1c, 41-300 Dąbrowa Górnicza, Poland

autor

Piontek Barbara

• Academy of Business in Dąbrowa Górnicza, ul. Zygmunta Cieplaka 1c, 41-300 Dąbrowa Górnicza, Poland

Bibliografia

• 1. BARBOUR J. G., Mity, modele, paradygmaty, Znak, Kraków 1984, p. 191.
• 2. BAUMAN Z., Globalizacja, PiW, Warszawa 2000, p. 123.
• 3. BLAUG M., Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, PWN, Warszawa 2000.
• 4. BLIHR A., Nowomowa neoliberalna, Książka i Prasa, Warszawa 2008, p. 8.
• 5. DE MATEI R., Dyktatura relatywizmu, PROHIBITA, Warszawa, p. 44.
• 6. ENCYKLOPEDIA powszechna PWN, vol. 1, PWN, Warszawa 1987, p. 752.
• 7. FIEDOR B. (ed.), Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych, CH. Beck, Warszawa 2002, p. 146.
• 8. FRIEDMAN T. L., The Lexus and the Olive Tree, REBIS Publishing House, Poznań 1991, p. 57.
• 9. GÓRSKI J., SIERPIŃSKI W., Historia powszechnej myśli ekonomicznej 1870-1950, PWN, Warszawa 1979.
• 10. GRUPA Lizbońska, Granice konkurencji, 2nd edition, Poltext, Warszawa 1996.
• 11. HARVEY D., A Brief History of Neoliberal-ism, Oxford University Press 2005.
• 12. KELLY K., Nowe reguły nowej gospodarki, Dziesięć przełomowych strategii dla świata po-łączonego siecią, WIG Press, Warszawa 2001, p. 73-84; 99-103.
• 13. KOŁODKO G., Prof. Kołodko about Neoliber-alism and the World Economic Crisis lecture, http://www.youtube.com (03.05.2010).
• 14. KOŁODKO G., Wędrujacy świat, Prószyński i Sk-a, Warszawa 2008.
• 15. KORNAI J., Niedobór w gospodarce, PWE, Warszawa 1985.
• 16. KUDEROWICZ Z., Nietzsche, Wiedza Powszechna, Warszawa 2004.
• 17. KUNZMANN T., BURKARD F. P., WIED-MANN F., Atlas filozofii, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999.
• 18. LANGE O., Ekonomia polityczna, vol 1, PWN, Warszawa 1963, p. 24-27, 41-49.
• 19. LUCE H., The American Century, Time, New York, 1941, p. 14-15.
• 20. MARTIN H. P., SCHUMAN H., Pułapka globalizacji. Atak na demokrację i dobrobyt, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1999, p. 8.
• 21. MATUSZAK M., 2012, O moralności, etyce i prawie, in: Nowe Państwo no 11 (81).
• 22. MĄCZYŃSKA E., 2009, Czy to starość, Czy to starość?, in: Gazeta Bankowa, 07.04.
• 23. PAWŁOWSKI L., 2012, Do Liberal Capitalism and Globalisation Enable Implementation of the Sustainable Development Strategy? in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, vol. 7, no. 2.
• 24. PIONTEK B., Alternatywne koncepcje urzeczywistniania powszechności w procesie rozwoju, in: Kapitał ludzki w procesie globalizacji a w zrównoważonym rozwoju, ed. Piontek F., ATH Publishing House in Bielsko-Biała, WSEiA in Bytom, Wisła 2002, p. 63-92.
• 25. PIONTEK B., Demand as an instrument of the economic independence in: Sociálna práca, manažment a ekonómia – s aplikáciou na podmienky trvalo udržateľného rozvoja sociálnych služieb, eds. Pekarčík L., Emília Janigová Katolícka univerzita v Ružomberku Pedagogická fakulta Inštitút Andreja Radlinského v Dolnom Kubíne & Uniwersytet Opolski Wydział Historyczno-Pedagogiczny, VER-BUM – vydavateľstvo KU, Ružomberok 2012, p. 9-16
• 26. PIONTEK B., Koncepcja rozwoju zrównowa-żonego i trwałego Polski, PWN, Warszawa 2002, p. 5-25.
• 27. PIONTEK B., Współczesne uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego, HYLA, Bytom 2006.
• 28. PIONTEK F., Aksjomat ‘Człowiek najwyższą wartością w świecie przyrody’ podstawą ładu strukturalnego i ładu w nauce, in: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy: uwarunkowa-nia instytucjonalne, ed. Woźniak M.G., University of Rzeszów, Rzeszów 2009, p. 9-14.
• 29. PIONTEK F., PIONTEK B., Aksjologia, niezrelatywizowane wartości i paradygmaty a kształtowanie nierówności społecznych i ładu strukturalnego in: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, University of Rzeszów, Rzeszów 2010, p. 23.
• 30. PIONTEK F., PIONTEK B., Ekonomia menedżerska. Globalizacja a rozwój zrównoważony i trwały, WSEiA, Bytom 2003, p. 33-46.
• 31. PIONTEK F., PIONTEK B., Global Education for realization of development in: Global education up to the future, eds. Akimjak A., Lub-cker D.H., OWP SIM, Warszawa-Marshall-Rużomberok 2007/2008, p. 33-40.
• 32. PIONTEK F., Znaczenie narzędzi ekonomiczno-prawnych i rozwiązań organizacyj-nych dla wdrażania rozwoju zrównoważonego in: Annual Set The Environmental Protection/ Rocznik Ochrony Środowiska, t 2, Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska, Koszalin 2000, p. 252.
• 33. POLAK E., Komercjalizacja szkolnictwa wyższego i jej wpływ na spójność społeczno-ekonomiczną, in: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, ed. Woźniak M.G., UR Rzeszów 2012, p. 214-247.
• 34. PYSZ P., Społeczna gospodarka rynkowa, Ordoliberalna koncepcja polityki gospodarczej, PWN, Warszawa 2008.
• 35. RITZER G., Mcdonalizacja społeczeństwa, MUZA SA., Warszawa 1999, p. 177-178.
• 36. RYBIŃSKI K., 2011, Jak amerykańska oligarchia finansowa niszczy demokrację in: Rzeczy wspólne no 6 (4).
• 37. SAAD-FILHO A. and JOHNSTON D. (eds.), Neoliberalism. A Critical Reader, Pluto Press, 2005, p. 1-28.
• 38. SEN A., Rozwój i wolność, Zysk i S-ka Wy-dawnictwo, Poznań 2002.
• 39. SOLOMONS., Gra o zaufanie. Jak szefowie banków centralnych rządzą gospodarką glo-balną, Philips Wilson, NBP, Warszawa 2000.
• 40. STIGLITZ J. E, 2004, Do it Yourself (interview) in: Politics, no 20.
• 41. STIGLITZ J. E., Ekonomia sektora publicznego, PWN, Warszawa 2004.
• 42. SŁOWNIK języka polskiego, vol. III, PWN, Warszawa 1985, p. 131-132.
• 43. STRZESZEWSKI C., Integralny rozwój gospodarczy, ODSS, Warszawa 1976.
• 44. SULMICKI P., Proporcje gospodarcze, PWN, Warszawa 1962, pp. 32, 36-37, 92, 98-154
• 45. TATARKIEWICZ W., The History of Philosophy, vol. III, PWN, Warszawa 1958.
• 46. TAYLOR E., Historia rozwoju ekonomiki, PWN, Poznań 1957.
• 47. TEILHARD P. de CHARDIN S. J., Człowiek, PAX Publishing Institute, Warszawa 1967, p. 107.
• 48. TOFFLER A. and H., Budowa nowej cywilizacji, 2nd edition, Zysk i S-ka, Poznań 1996, p. 38.
• 49. TOFFLER A., Trzecia fala, PIW, Warszawa 1997.
• 50. WEIZSäCKER E. U., LOVINS A. B., LOVINS L. H., Mnożnik Cztery. Podwójny dobrobyt – dwukrotnie mniejsze zużycie zasobów, Toruń 1999.