Zróżnicowanie i zmiany rzeźby terenu historycznego pola górniczego na Osicowej Górze k. Stąporkowa (NW obrzeżenie Gór Świętokrzyskich)

• Autorzy: Kusztal Piotr , Pabian Grzegorz , Kalicki Tomasz , Nowak Ewa , Przepióra Paweł

Identyfikatory

DOI

10.7306/2020.5

Warianty tytułu

EN

Differentiation and changes of the relief of historical mining field of the Osicowa Góra hill near Stąporków (NW margin of the Holy Cross Mountains)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

As a result of historical human interference in the natural environment (iron ore mining) of the Osicowa Góra hill area, there are very clear relief transformations, whose location reflects the occurrence of minerals (the geological structure). Geomorphological forms, co-creating the post-industrial relief, are of various sizes, concentrations, arrangements and ages. They are susceptible to the impact of exogenous processes. Their secondary transformations are highly dynamic.

Słowa kluczowe

PL

geomorfologia; historyczne wydobycie rudy żelaza; Wzgórze Osicowa Góra

EN

geomorphology; historical iron ore mining; Osicowa Góra hill

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: vol. 68, nr 2
• Strony: 127--134
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kusztal Piotr

• Instytut Geografii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Uniwersytecka 7, 25-406 Kielce

autor

Pabian Grzegorz

• Instytut Geografii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Uniwersytecka 7, 25-406 Kielce

autor

Kalicki Tomasz

• Instytut Geografii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Uniwersytecka 7, 25-406 Kielce

autor

Nowak Ewa

• Instytut Geografii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Uniwersytecka 7, 25-406 Kielce

autor

Przepióra Paweł

• Instytut Geografii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Uniwersytecka 7, 25-406 Kielce

Bibliografia

• 1. BEDNARSKI M. 1955 - Górnictwo ogólne, część II. PWN, Łódź-Kraków.
• 2. BORZĘCKI R., MAREK A. 2016 - Pozostałości górnictwa rud uranu w Masywie Śnieżnika. Hereditas Minariorum, 3: 109-133.
• 3. BROWN A.G., TOOTH S., BULLARD J.E., THOMAS D.S.G., CHIVERRELL R.C., PLATER A.J., MURTON J., THORNDYCRAFT V.R., TAROLLI P., ROSE J., WAINWRIGHT J., DOWNS P., AALTO R. 2017 - The geomorphology of the Anthropocene: emergence, status and implications. Earth Surf. Proc. Landforms, 42: 71-90.
• 4. CHŁOPEK M. 2017 - Dolina Czarnej: Zapomniane Dziedzictwo. Stow. W Dolinie Czarnej. Zabytk. Zak. Hut. w Maleńcu, Maleniec.
• 5. FIJAŁKOWSKA-MADER A., ZŁONKIEWICZ Z. 2019 - Stanowiska 2.3-2.6. Litostratygrafia dolnego triasu oraz dolnej jury. [W:] Urban J. (red.), Rzeźba strukturalna Gór Świętokrzyskich i Ponidzia - stan badań i perspektywy badawcze. Streszczenia referatów i posterów, przewodnik sesji terenowych VII Warszt. Geomor. Strukt., 26-28 września 2019 r. Wyd. UJK, Kielce: 86-89.
• 6. FILONOWICZ P. 1981 - Mapa geologiczna Polski. B - mapa bez utworów czwartorzędowych w skali 1: 200 000. Ark. Kielce. Inst. Geol., Wyd. Geol., Warszawa.
• 7. GILEWSKA S. 1972 - Wyżyna Śląsko-Małopolska. [W:] Klimaszewski M. (red.), Geomorfologia Polski, tom 1. PWN, Warszawa: 305-326. https://mapy.geoportal.gov.pl
• 8. KALICKI T., PRZEPIÓRA P., FRĄCZEK M., KUSZTAL P. 2018 - The geoarchaeological potential of the Suchedniów-Oblęgorek Landscape Park and its buffer zone (Świętokrzyskie Voivodeship, south-eastern Poland). [W:] Karczewska M., Karczewski M., Pluskowski A., Sobieraj J. (red.), The Archaeology of Woodlands. Book of abstracts of Inter. Conf., 19-21 april 2018, Białystok: 64.
• 9. KAPTUR K. 2014 - Podziemne górnictwo rud żelaza w rejonie Ostrowca Świętokrzyskiego i inwentaryzacja reliktów dawnych robót górniczych. Hereditas Minariorum, 1: 131-144.
• 10. KASZOWSKA O. 2007 - Wpływ podziemnej eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu. Probl. Ekol., 11 (1): 52-57.
• 11. KOHONEN T. 1997 - Self-Organizing Maps. Springer, Berlin-Heidelberg-New York.
• 12. KRAJEWSKI R. 1955 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000. Ark. Odrowąż. Wyd. Geol. (druk w 1962).
• 13. KRÓL P., URBAN J. 2003 - Kopalnie w Miedzianej Górze i w Ławęcznej oraz ochrona ich pozostałości. Rocz. Św., Ser. B - Nauki Przyrodnicze, 29: 1-44.
• 14. KUBICKI R., SALETRA W. 2013 - Hutnictwo i górnictwo w regionie świętokrzyskim - do Księstwa Warszawskiego. Stud. i Mater. Misc. Oecon., 17 (2): 29-40.
• 15. KULIŃSKI I. 2014 - O górnikach rud żelaza, kuźnicach i kowalichach w Staropolskim Okręgu Przemysłowym. Muz. im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej, Skarżysko-Kamienna.
• 16. MACIEJAK K., KOWALSKI A., MACIEJAK M. 2017 - Górnictwo miedzi w rejonie Kondratowa (Pogórze Kaczawskie). Hereditas Minariorum, 4: 65-80.
• 17. MIZERJA W. 1947 - Przyczynki do znajomości budowy geologicznej kopalni Stanisław pod Stąporkowem. Biul. Państw. Inst. Geol., 39: 29-59.
• 18. MŁODAWSKI M. 2017 - Górnicze dziedzictwo gminy Stąporków. [W:] Nowak S. (red.), Almanach Świętokrzyski, Stąporków i okolice z historią industrialną w tle, tom 2. Oficyna Wyd. Edward Mitek, Warszawa-Bydgoszcz-Kielce: 135-144.
• 19. MYGA-PIĄTEK U. 2012 - Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne. Wyd. UŚ.
• 20. NOWAK E. 2004 - Metody klasyfikacji w badaniach geograficznych (analiza porównawcza). Wyd. Nauk. Bogucki, Kielce-Poznań.
• 21. NOWAK S. 2017 - Kopalnictwo rud żelaza okolic Stąporkowa (od średniowiecza do drugiej połowy XX wieku). [W:] Nowak S. (red.), Almanach Świętokrzyski, Stąporków i okolice z historią industrialną w tle, tom 2. Oficyna Wyd. Edward Mitek, Warszawa-Bydgoszcz-Kielce: 229-253.
• 22. PABIAN G., KUSZTAL P. 2019 - Zmiany rzeźby na terenie Osicowej Góry w pobliżu Stąporkowa (NW obrzeżenie Gór Świętokrzyskich) spowodowane działalnością górniczą. [W:] Urban J. (red.), Rzeźba strukturalna Gór Świętokrzyskich i Ponidzia - stan badań i perspektywy badawcze. VII Warszt. Geomor. Strukt., 26-28 września 2019 r., Streszczenia referatów i posterów, Przewodnik sesji terenowych. Wyd. UJK, Kielce: 47-48.
• 23. PABIAN G., KUSZTAL P., KALICKI T., PRZEPIÓRA P. 2019 - Changes in relief caused by historical mining activities (case study from the area of Osicowa Góra hill in central Poland). [W:] Kleprlikova L., Plichta A., Turek T. (red.), Sbornik abstrakt - 25. Kvarter. Book of Abstracts of 25th Quaternary Conference, 29 november 2019. Wyd. Uniw. Masaryka, Brno: 53.
• 24. PIEŃKOWSKI G. 2004 - The epicontinental Lower Jurassic of Poland. Pol. Geol. Inst. Sp. Papers, 12: 1-154.
• 25. PRZEPIÓRA P., HOUBRECHTS G., KALICKI T., PEETERS A., PABIAN G., KUSZTAL P., NOWAK E., RUTKIEWICZ P. 2019 - Post-mining relief and its present-day changes in the European Hercinian Mountains - cases study from Ardennes and Holy Cross Mountains. [W:] Kleprlikova L., Plichta A., Turek T. (red.), Sbornik abstrakt - 25. Kvarter. Book of Abstracts of 25th Quaternary Conference, 29 November 2019. Wyd. Uniw. Masaryka, Brno: 55.
• 26. RADWANEK-BĄK B. 2001 - Trwałość i dynamika przekształceń wywołanych eksploatacją odkrywkową kopalin. Prz. Geol., 49 (3): 220-224.
• 27. RUTKIEWICZ P., GAWIOR D. 2015 - Górnictwo kruszcowe jako czynnik kształtujący krajobraz w rezerwacie Segiet (Wyżyna Śląska) na podstawie danych lidarowych. [W:] Machowski R., Rzętała M.A. (red.), Z badań nad wpływem antropopresji na środowisko, tom 16. Wyd. Wydz. Nauk o Ziemi UŚ, Sosnowiec: 80-86.
• 28. RUTKIEWICZ P. 2017 - Wykorzystanie danych LIDAR w badaniach zmiany rzeźby terenu, wynikających z działalności dawnych kopalń rud żelaza. [W:] Machowski R. (red.), Z badań nad wpływem antropopresji na środowisko, tom 18. Wyd. Wydz. Nauk o Ziemi UŚ, Sosnowiec: 40-47.
• 29. SOJA R. 2003 - Mapa Hydrograficzna w skali 1 : 50 000. Ark. Stąporków. GUGiK, Warszawa.
• 30. SOLON J., BORZYSZKOWSKI J., BIDŁASIK M., RICHLING A., BADORA K., BALON J., BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., CHABUDZIŃSKI Ł., DOBROWOLSKI R., GRZEGORCZYK I., JODŁOWSKI M., KISTOWSKI M., KOT R., KRĄŻ P., LECHNIO J., MACIAS A., MAJCHROWSKA A., MALINOWSKA E., MIGOŃ P., MYGA-PIĄTEK U., NITA J., PAPIŃSKA E., RODZIK J., STRZYŻ M., TERPIŁOWSKI S., ZIAJA W. 2018 - Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Pol., 91 (2): 143-170.
• 31. SZTAMPKE M. 2014 - Laserowi Odkrywcy. Nieinwazyjne badanie i dokumentowanie obiektów archeologicznych i historycznych województwa świętokrzyskiego. Fundacja Centrum GeoHistorii, Stare Babice.
• 32. WATERS C.N., ZALASIEWICZ J., SUMMERHAYES C., BARNOSKY A.D., POIRIER C., GAŁUSZKA A., CEARRETA A., EDGEWORTH M., ELLIS E.C., ELLIS M., JEANDEL C., LEINFELDER R., MCNEILL J.R., RICHTERD., STEFFEN W., SYVITSKI J., VIDAS D., WAGREICH M., WILLIAMS M., ZHISHENG A., GRINEVALD J., ODADA E., ORESKES N., WOLFE A.P. 2016 - The Anthropocene is functionally and stratigraphically distinct from the Holocene. Science, 351 (6269): aad2622.
• 33. WERENS A. 2005 - Czarniecka Góra. Historia uzdrowiska. Wyd. Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Końskie - ARSLIBRIS, Końskie.
• 34. WIELOMSKA W. 2000 - Mapa topograficzna w skali 1: 50 000. Ark. Końskie, wyd. I (akt. topogr. - 1974 r.), OPGK-Rzeszów S.A.
• 35. ZŁONKIEWICZ Z. 2019 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000. Ark. Odrowąż. Państw. Inst. Geol., Min. Środ., Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).