Neogotycki eklektyzm w architekturze ruchu Arts & Crafts

Tołłoczko, Z.; Tołłoczko, T.

doi:10.17425/WK51NEOGOTHIC

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Neogotycki eklektyzm w architekturze ruchu Arts & Crafts

Autorzy

Tołłoczko Z. , Tołłoczko T.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://www.wiadomoscikonserwatorskie.pl/

Identyfikatory

DOI

10.17425/WK51NEOGOTHIC

Warianty tytułu

Neogothic eclecticism in the Arts & Crafts movement architecture

Języki publikacji

PL EN

Abstrakty

W przypadku kontynentalnej secesji (Art Nouveau) w teorii i częściowo w praktyce ta nowa architektura miała za zadanie i cel separację, nierzadko radykalną, oddzielenie się od tradycji klasycystycznej i historyzującej mającej naśladować kierunki dawne. Natomiast brytyjska odmiana Art Nouveau poszukując nowych rozwiązań częściowo kontynuowała dziedzictwo przeszłości, a szczególnie tej wywodzącej się z mediewalnych korzeni, które ożywione zostały kolejno przez styl wiktoriański. Kiedy ten ostatni przeżywał czas wyczerpania twórczych i artystycznych mocy, osobliwie za sprawą industrializacji i masowego powielania wzorców estetycznych, pojawił się ruch Arts & Crafts. Esej niniejszy poświęcony został wyłącznie architekturze stworzonej w łonie tego ruchu. Jednakże architektura Arts & Crafts nie była konsekwentną opozycją wobec Art Nouveau. Starano się zachować fundamenty brytyjskiego patrymonium kultury architektonicznej implantując weń nowoczesne rozwiązania, antycypując nieraz osiągnięcia architektów pierwszej połowy XX wieku. Pozostając wiernymi duchowi, szczególnie angielskiego gotycyzmu, współtwórcy budownictwa w manierze Arts & Crafts zmodernizowali niejako dawny angielski rewiwalizm gotycki, tworzyli zupełnie nowe wartości artystyczne i estetyczne, nowe rozwiązania techniczne i urbanistyczne.

In the case of continental Secession (Art Nouveau) in theory and partially in practice the new architecture was meant to separate itself, often radically, from the classicist and historicist tradition which was to imitate previous currents. However, the British version of Art Nouveau, searching for new solutions, partially continued the heritage of the past, particularly that with medieval roots which were subsequently revived by the Victorian style. When the latter suffered a period of depletion of its creative and artistic power, because of industrialisation and mass copying of aesthetic designs, there appeared the Arts & Crafts movement. This essay is devoted solely to architecture created within that movement. However, Arts & Crafts architecture was not in consistent opposition to Art Nouveau. They tried to preserve the foundations of the British patrimony of architectonic culture by implanting into it modern solutions, often anticipating achievements of architects from the fi rst half of the 20th century. While remaining faithful to the spirit of, especially, English Gothicism, co-creators of buildings in the Arts & Crafts manner modernised, so to speak, the former English Gothic revivalism, and created entirely new artistic and aesthetic values, new technological and urban-planning solutions.

Słowa kluczowe

Wielka Brytania historia architektury styl wiktoriański ruch Arts & Crafts historyzm eklektyzm symbolizm i neosymbolizm w architekturze rewiwalizm gotycki retrospekcja stylowa

Great Britain history of architecture Victorian style Arts & Crafts movement historicism eclecticism symbolism and neo-symbolism in architecture gothic revival stylistic retrospection

Wydawca

Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków

Czasopismo

Wiadomości Konserwatorskie

Rocznik

2017

Tom

Nr 51

Strony

53--71

Opis fizyczny

Bibliogr. 70 poz., il.

Twórcy

autor

Tołłoczko Z.

autor

Tołłoczko T.

Bibliografia

1. K. Estreicher, Historia sztuki w zarysie, Warszawa–Kraków 1977, s. 370.
2. J. Gympel, Historia architektury od antyku do czasów współczesnych, Kolonia 2000, s. 70.
3. Z. Tołłoczko, Z relacji pomiędzy gotykiem i jego odwiecznymi filiacjami a stylem elżbietańskim w architekturze angielskiej / On relations between Gothic, its eternal affiliations, and the Elizabethan style in English architecture, Wiadomości Konserwatorskie / Journal of Heritage Conservation, 45/2016, s. 7–21
4. D. Mountfield, Everyday Life in Elizabethan England, Genève 1978.
5. The High Middle Ages in Germany, R. Toman (ed.), Köln 1990.
6. Z. Tołłoczko, „Sen architekta” czyli o historii i historyzmie architektury XIX i XX wieku, Studia i materiały. Wydanie drugie poszerzone, Kraków 2015, s. 16 i n., 19 i n.
7. M. Trachtenberg, I. Hyman, Architecture from Prehistory to post-Modern / The Western Tradition, London 1986, s. 455–495;
8. Z. Tołłoczko, Główne nurty historyzmu i eklektyzmu w sztuce XIX wieku, Tom I. Architektura. Podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych, Wydanie drugie uzupełnione i poprawione, Kraków 2011, s. 83–157.
9. Z. i T. Tołłoczko, Z dziejów rozbudowy i restauracji katedry w Kolonii. Przyczynek do romantyzmu i historyzmu w europejskiej kulturze architektonicznej XIX wieku, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie, T. XXXIII, 2001, s. 81–108;
10. D. Dolgner, Historismus. Deutsche Baukunst 1815–1900 Leipzig 1995, s. 20–21.
11. F. Claudon et al., Encyklopedia romantyzmu. Malarstwo, rzeźba, architektura, literatura, muzyka, Warszawa 1992;
12. H. Honour, J. Fleming, Historia sztuki świata, Warszawa 2006, s. 646 i n.;
13. H.W. Janson, D.J. Janson, Historia sztuki od czasów najdawniejszych po dzień dzisiejszy, Warszawa 1993, s. 557–565.
14. R.D. Grimalt, J.S. Viguer, XIX stulecie [w:] Historia sztuki świata Tom 6, Rococo, neoklasycyzm, romantyzm, realizm, modernizm, Warszawa 2000, s. 215–217; Dzieje cywilizacji. Absolutyzm i rewolucje, E. Bovo (red.), Warszawa 2001, s. 280–281.
15. R.D. Grimalt, J.S. Viguer, ibidem, s. 206.
16. R. Bartlett, Panorama średniowiecza, Warszawa 2002, s. 9.
17. N. Pevsner, Historia architektury europejskiej, Warszawa 2013, s. 219 i n.;
18. J. Pile, Historia wnętrz, Warszawa 2004, s. 244 i n.;
19. J. Glancey, Historia architektury, Warszawa 2002, s. 146–147;
20. M. Trappes-Lomax, Pugin, a Medieval Victorian, London 1932.
21. W. Baraniewski, Historyzm w architekturze XIX wieku, [w:] Sztuka świata, A. Lewicka- Morawska (red.), tom 8, Warszawa 1994, s. 164–169;
22. M. Hollingsworth, Sztuka w dziejach człowieka, Wrocław 1992, s. 410–413;
23. J. Pijoan, Architektura gotycka we Włoszech, [w:] Sztuka świata, J. Mrozek et al., (red.) tom 4, Warszawa 1990, s. 103–120.
24. A. Barry, Memoir of the Life and Works of Sir Charles Barry, London 1867 (reprint 1970); M. Trappes-Lomax, Pugin, a Medieval Victorian, London 1932;
25. K. Clark, Gothic Revival, London 1928;
26. H. Cason, An Introduction to Victorian Architecture, London 1948;
27. C. Mignot, Architektur des 19. Jahrhunderts, Köln 1994, s. 68 i n.,264;
28. A.M. Drexlerowa, A.K. Olszewski, Polska i Polacy na Powszechnych Wystawach Światowych 1851–2000, Warszawa 2005, s. 15–30;
29. G.F. Chadwick, The Works of Sir Joseph Paxton, London 1961;
30. A. Osęka, A. Piotrowska, Styl „Expo”, Warszawa 1970.
31. G. Fahr-Becker, Secesja, Königswinter 2004, s. 7;
32. J.M. Woodham, Twentieth – Century Ornament, New York 1990, s. 15.
33. T. Benton, 1. Great Britain. Arts and Crafts and Art Nouveau, [w:] Art Nouveau Architecture, F. Russell (ed.), New York 1983.
34. P. Thompson, The Work of William Morris, London 1967.
35. Ruskin Today, K. Clark (ed.), London 1964;
36. Q. Bell, Ruskin, London 1978;
37. E. D’Alfonso, D. Samss, Historia architektury. Formy i style od starożytności do współczesności, Warszawa 1997, s. 224–225;
38. J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, Warszawa 2001, s. 650–651.
39. Przewodnik po sztuce, S. Sproccati (red.), Warszawa 1994, s. 135;
40. Introduction to the Decorative Arts 1890 to the Present Day, A. O’Neill (ed.), London 1990, s. 8–9, 12 i n.
41. J. Posener, Hermann Muthesius 1861–1927, Berlin 1977;
42. D. Sharp (ed.), Hermann Muthesius 1861–1927, London 1979.
43. P. Nuttgens, Dzieje architektury, Warszawa 1998, s. 258.
44. W.R. Lethaby, Philip Webb and His Work, London 1979;
45. E. Burke, Dociekania fi lozoficzne o pochodzeniu naszych idei wartości i piękna, Warszawa 1968; A. Quiney, The Traditional Buildings of England, London–New York 1990.
46. The Anti-Rationalists, N. Pevsner, M. Richards (eds.), London 1973;
47. Edwardian Architecture and its Origins, A. Service (ed.), London 1975;
48. G. Hoare, G. Pyne, Prior’s Barn and Gimson’s Coxen, Seattle 1978;
49. A. Saint, Richard Norman Shaw, New Haven–London 1977.
50. K. Clark, The Gothic Revival, London 1950;
51. J.M. Woodham, Dictionery of modern design, London 2004.
52. G. David, Charles F. A. Voysey, Los Angeles 1975;
53. S. Duncan, C.F.A. Voysey. An Architect of Individuality, London 1981;
54. W. Hitchmough, CFA Voysey, London 1997;
55. A.S. Schofi eld, A Century of Voysey’s Building at Whitwood, Whitwood 2007.
56. P. Oliver, Dwelings: The vernacular house worldwilde, London 2003;
57. A. Quincy, The Traditional Buildings of England London 1990.
58. N. B. L. Pevsner, Pionierzy współczesności: od Williama Morrisa do Waltera Gropiusa, Warszawa 1978, s. 155.
59. A. Saint, Richard Norman Shaw, New Haven–London 1977.
60. E. Cumming, W. Kaplan, Arts & Crafts Movement, London 1991;
61. P. Todd, The Arts and Crafts Companion, London 2004;
62. G. Naylor, The Arts and Crafts Movement. A Srudy of its Sources, Ideals and Infl uence on Design Theory, London 1971.
63. T. Howarth, Charles Rennie Mackintosh and the Modern Movement, London 1978;
64. R. Macleod, Charles Rennie Mackintosh, Architect and Artist London 1983;
65. G. Fahr-Becker, Wiener Werkstaette 1903–1932 Köln 1995.
66. A.S.G. Butler, C. Hussey, The Architecture of Edwin Lutyens, London 1950;
67. C. Hussey, The Life of Edwin Lutyens, London 1953.
68. A.W. Ikonnikow, Architiektura XX wieka. Utopii i realnost, Tom I, Moskwa 2001, s. 90–147;
69. J. Posener, William Morris und die Folgen – Vorlesung zur Geschichte der Neuen Architektur, Aachen 1981;
70. A. Windsor, Peter Behrens Architect and Designer 1868–1940, London 1981.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-672c8a3f-b759-4cdc-9561-e728a74721c4