Roślinność wieloletniego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej w latach 2005–2017

Dyguś, K. H.

doi:10.12912/23920629/94371

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Roślinność wieloletniego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej w latach 2005–2017

Autorzy

Dyguś K. H.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

dygus_roslinnosc_wieloletniego_5_2018.pdf

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/94371

Warianty tytułu

Vegetation of a multivariant model experiment on coal combustion waste deposits in the years 2005–2017

Języki publikacji

Abstrakty

W latach 2005–2017 prowadzono doświadczalnie ocenę udziału roślin w rekultywacji złoża odpadów paleniskowych energetyki węglowej użyźnionego czteroma rodzajami kompostów i osadem ściekowym. Złoże odpadów paleniskowych założono w pojemnikach cylindrycznych o średnicy 80 cm (0,5 m² powierzchni) i 100 cm wysokości. Celem eksperymentu była ocena rekultywacyjnej efektywności kompostów i osadu ściekowego na złożu odpadów paleniskowych na podstawie wybranych wskaźników roślinnych (różnorodności, właściwości ekologicznych, plonowania). Corocznie w okresie wegetacyjnym oceniano ilościowo-jakościowy stan i plonowanie roślin zasilanych substancjami użyźniającymi. Wykazano wysokie bogactwo gatunkowe roślin o znacznej biomasie. Stwierdzono wysoką efektywność rekultywacyjną złoża odpadów paleniskowych w większości wariantów nawożenia. Podczas wieloletniego eksperymentu wykazano, że oprócz roślin wysianych do pojemników doświadczalnych, duży udział w kształtowaniu pokrywy roślinnej ma flora samosiewna. Wyniki badań dowodzą, że stosowanie kompostów i osadów ściekowych tworzy korzystne warunki dla rozwoju spontanicznej roślinności na złożach odpadów paleniskowych. Podkreślono duże znaczenie roślin w procesie biologicznej rekultywacji złoża odpadów paleniskowych, co w konsekwencji może przyczynić się do zwiększenia powierzchni biologicznie czynnych i poprawy stanu środowiska naturalnego.

In the years 2005–2017, an experiment was carried out to assess the share of plants in the reclamation of the furnace waste deposit of coal power plants, fertilized with four types of compost and sewage sludge. The furnace waste deposit was installed in cylindrical containers with a diameter of 80 cm (0.5 sq m) and 100 cm height. The aim of the experiment was to assess the reclamation effectiveness of composts and sewage sludge on the furnace waste deposit based on selected plant indices (diversity, ecological properties, yield). Every year during the growing season, the quantity and quality status and yield of plants fed with fertilizers were evaluated. There was demonstrated a high species richness of plants with significant biomass. High reclamation efficiency of the furnace waste deposit was found in the majority of fertilization variants. During a long-term experiment it was demonstrated that in addition to plants sown in experimental containers, self-seed flora has a large share in shaping the plant cover. The research results prove that the use of composts and sewage sludge creates favourable conditions for the development of spontaneous vegetation on furnace waste deposits. The importance of plants in the process of biological reclamation of furnace waste deposits has been emphasized, which in consequence may contribute to increasing the biologically active area and improving the condition of the natural environment.

Słowa kluczowe

rekultywacja biologiczna roślinność odpad paleniskowy kompost osad ściekowy

biological reclamation vegetation combustion waste compost sewage sludge

Wydawca

Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej

Czasopismo

Inżynieria Ekologiczna

Rocznik

2018

Tom

Vol. 19, nr 5

Strony

26--35

Opis fizyczny

Bibliogr. 28 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Dyguś K. H.

k_dygus@wp.pl

Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania, Wydział Inżynierii i Zarządzania, ul. Olszewska 12, 00-792 Warszawa

Bibliografia

1. Antonkiewicz J, Radkowski A. 2006. Przydatność wybranych gatunków traw i roślin motylkowych do biologicznej rekultywacji składowisk popiołów paleniskowych. Annales UMCS, Sec. E, 2006, 61: 413-421.
2. Braun-Blanquet J. 1964. Pflanzensoziologie, Grundzüge der Vegetationskunde 3. Aufl. Springer, Vienna-Nev York: 865.
3. Dyguś K. H. 2015. The role of plants in experimental biological reclamation in a bed of furnace waste from coal-based energy. Journal of Ecological Engineering. Vol. 16, 1: 8-22. DOI: 10.12911/22998993/581.
4. Dyguś K. H. 2016. Roślinność wieloletniego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Część III. Polish Journal for Sustainable Development. 20, 2016: 45-58.
5. Dyguś K. H., Madej M. 2012. Roślinność wielowariantowego doświadczenia modelowego na złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Inżynieria Ekologiczna, 30: 227-240.
6. Dyguś K. H., Siuta J., Wasiak G., Madej M. 2012. Roślinność składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych. Wyd. Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania, Warszawa: ss. 134.
7. Dyguś K. H., Wasiak G., Madej M. 2014. Dynamika zmian roślinności w doświadczeniu modelowym ze złożem odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Inżynieria Ekologiczna, 40: 100-121.
8. Gilewska M. 1999. Utilization of sewage sludge in the reclamation of post-mining soil and ash disposal sites. Roczniki AR Poznań, 310. Melioracje i Inżynieria Środowiska, 20/II: 273-281.
9. Gilewska M., Przybyła Cz. 2011. Wykorzystanie osadów ściekowych w rekultywacji składowisk popiołowych. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. PAN, 477: 217-222.
10. Góral S. 2001. Roślinność zielna w ochronie i rekultywacji gruntów. Inżynieria Ekologiczna, 3: 161-178.
11. Gutkowska A., Pawluśkiewicz B. 2006. Kształtowanie zadarnienia i składu florystycznego zbiorowisk trawiastych pod wpływem zabiegów pratotechnicznych na składowisku popiołu EC Siekierki. Annales UMCS, Sec. E, 61:249-255.
12. Klimont K. 2011. Rekultywacyjna efektywność osadów ściekowych na bezglebowym podłożu wapna poflotacyjnego i popiołów paleniskowych. Problemy Inżynierii Rolniczej, 2/2011: 165-176.
13. Madej M. 2007. Zieleń miejska źródłem surowca do produkcji kompostu. Praca doktorska, WSEiZ, Warszawa; 140 s.
14. Madej M., Siuta J., Wasiak G. 2010. Zieleń Warszawy źródłem surowca do produkcji kompostu. Cz. II. Skład chemiczny masy roślinnej z różnych powierzchni zieleni warszawskiej. Inżynieria Ekologiczna, 23: 22-36.
15. Majtkowski W., Głażewski M., Schmidt J. 1999. Roślinność trawiasta składowiska fosfogipsów w Wiślince koło Gdańska. Fol. Uniw. Agric. Stein. 197, Agricultura 75: 207-210.
16. Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
17. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M., 2002. Flowering Plants and pteridophytes of Poland a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Wyd. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków.
18. Nowak W. 2006. Rekultywacja biologiczna hałdy fosfogipsu w zakładach chemicznych „Wizów” S. A. Zesz. Nauk. Uniw. Przyr. we Wrocławiu. Ser. Rolnictwo, nr 88, 545: 195-203.
19. Opaliński R. 2007. Rekultywacyjna efektywność kompostu Complex na odpadach paleniskowych w doświadczeniu lizymetrycznym. Praca magisterska. WSEiZ, Warszawa, ss. 78.
20. Polkowski M, Sułek St. 1999. Kompostowanie masy roślinnej ze strefy bezleśnej przy Zakładach Azotowych Puławy. Kompostowanie i użytkowanie kompostu. IOŚ, IUNG, PTIEkol. Warszawa: 71-74.
21. Rostański A. 2006. Spontaniczne kształtowanie się pokrywy roślinnej na zwałowiskach po górnictwie węgla kamiennego na Górnym Śląsku. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
22. Rutkowski L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa.
23. Siuta J. 2005. Rekultywacyjna efektywność osadów ściekowych na składowiskach odpadów przemysłowych. Acta Agrophysica, 2005, 5(2): 417-425.
24. Siuta J. 2007. System uprawy i kompostowania roślin na składowisku odpadów posodowych w Janikowie z zastosowaniem osadów ściekowych. Inżynieria Ekologiczna, 19: 38-58 + 6 fot.
25. Siuta J., Dyguś K. H. 2013. Plony i chemizm roślin wielowariantowego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Inżynieria Ekologiczna, 35: 7-31.
26. Siuta J., Wasiak G., Madej M. 2008. Rekultywacja efektywności kompostów i osadów ściekowych na złożu odpadów paleniskowych w doświadczeniu modelowym. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 34: 145-172 + 26 fot.
27. Westhoff V., van der Maarel E. 1978. The Braun- Blanquet approach. In: R.H. Whittaker (ed.) Classification of plant communities. Junk, The Hague, pp. 287-297.
28. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J. & Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-67203134-f3a6-4ea6-a29e-e98f8e61fd13