Dopasowanie człowiek-organizacja a poczucie stresu - prezentacja psychologicznego projektu badawczego dla kopalń węgla kamiennego

• Autorzy: Majer P. , Stasiła-Sieradzka M. , Dobrowolska M.

Warianty tytułu

EN

Person-organization relation and state of stress – presentation of psychological research project for coal mines

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Problematyka badań nad dopasowaniem na poziomie człowiek-organizcja wpisuje się w interakcyjny nurt psychologii pracy, w którym dobrostan człowieka rozpatrywany jest z perspektywy jego relacji z szeroko rozumianym środowiskiem pracy. Brak dopasowania, zarówno w odniesieniu do komplementarnego, jak i suplementarnego jego wymiaru, pociąga za sobą szereg negatywnych skutków dla funkcjonowania człowieka, których podłożem staje się odczuwany stres. Relacja o takim charakterze warunkuje straty zarówno po stronie organizacji, jak i pracownika. Rozpoznanie obszarów niedopasowania i ich związków z odczuwanym stresem przez pracowników staje się więc często punktem wyjścia dla wdrożeń w obszarze ZZL na rzecz poprawy warunków pracy w danej organizacji.

EN

The research on the person-organization relation corresponds to the interactive field of occupational psychology in which human well-being is viewed from the perspective of their relationship with the broadly understood work environment. Failure to match, both in terms of complementary and supplementary areas entails a number of negative effects for the functioning of a human being, with experienced state of stress as the result. A relationship of this nature determines the loss both for the organization and the employee. Recognizing the areas of mismatch and their relationships with the stress experienced by employees often becomes a starting point for implementations in HRM to improve working conditions in an organization.

Słowa kluczowe

PL

dopasowanie człowiek-organizacja; dopasowanie komplementarne; dopasowanie suplementarne; stres

EN

person-organization relation; supplementary match; complementary match; stress

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 73, nr 12
• Strony: 112--116
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., tab.

Twórcy

autor

Majer P.

• Uniwersytet Śląski, Katowice

autor

Stasiła-Sieradzka M.

• Uniwersytet Śląski, Katowice

autor

Dobrowolska M.

• politechnika Śląska, Gliwice

Bibliografia

• [1] Andysz A. 2011 - Dopasowanie człowiek – środowisko pracy z perspektywy zarządzania ryzykiem psychospołecznym w organizacji. W: Merecz D. (red.): Profilaktyka psychospołecznych zagrożeń w miejscu pracy - od teorii do praktyki. Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Łódź, s.117-143.
• [2] Bańka A. 2006 - Psychologiczne doradztwo karier. Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, Poznań.
• [3] Bocchino C.C., Hartman B.W., Foley P.F. 2003 - The relationship between person-organization congruence, perceived violations of the psychological contract, and occupational stress symptoms. Consulting Psychology Journal 2003, Nr 55(4), s. 203–214.
• [4] Brewer E., Mc Mahan -Landers . 2003 - The relationship between job stress and job satisfaction among industrial and technical teacher educators. Journal of Career and Technical Education, Nr 20(1), s. 37–50.
• [5] Briscoe J.P., Hall D.T., DeMuth R.L.F. 2006 - Protean and boundaryless careers: An empirical exploration. Journal of Vocational Behavior, Nr 69, s. 30-47.
• [6] Chatman J.A. 1998 - Improving interactional organizational research: A model of person-organization fit. Academy of management Review, Nr 14(3), s. 333-349.
• [7] Cooper C.L., Payne R. 1987 - Stres w pracy. PWN, Warszawa.
• [8] Czarnota -Bojarska J. 2010 - Dopasowanie człowiek – organizacja i tożsamość organizacyjna. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• [9] Dugiel G., Tustanowska B., Kęcka K., Jasińska M. 2012 - Przegląd teorii stresu. Acta Sci. Acad. Ostroviensis, nr 1, s. 47-70.
• [10] Edwards J.R. 2008 - Person-environment fit in organizations: An assessment of theoretical progress. Academy of Management. Annals, Nr 2(1), s. 167–230.
• [11] Fąfrowicz M., Marek T. 1999 - Verońska koncepcja źródeł stresu. W: Terelak J. (red.): Źródła stresu: teoria i badania. Wydawnictwo ATK, Warszawa, s. 13-22.
• [12] Heslop P., Smith G.D., Metcalfe C., Macleod J., Hart C. 2002 - Change in job satisfaction, and its association with self-reported stress, cardiovascular risk factors and mortality. Social Science and Medicine, Nr 54(10), s. 1589-1599.
• [13] Heszen -Niejodek I. 2000 - Stres i radzenie sobie - główne kontrowersje. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• [14] Kristof A. L. 1996 - Person-organization fit: An integrative review of its conceptualizations, measurement, and implications. Person. Psychol., Nr 49(1), s. 1-49.
• [15] Livingstone L.Pl, Nelson D.L., Barr S.H. 1997 - Person environment fit and creativity: An examination of supply –value and demand –ability version of fit. Jurnal of Management, Nr 23(2), s. 119-146.
• [16] Maslach C. 1998 - A multidimensional theory of burnout. W: Cooper C. L. (red.): Theories of organizational stress. New York, Oxford University Press, s. 68-85.
• [17] Merecz D. 2010 - Modelowanie związków między zmiennymi społeczno-demograficznymi i dopasowaniem do organizacji a zdrowiem – badania własne. W: Merecz D. (red.): Dopasowanie człowieka do środowiska pracy – uwarunkowania i skutki. Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, Łódź, s. 51-95.
• [18] Merecz D., Andysz A. 2010 - Część I. Zagadnienia teoretyczne. W: Merecz D. (red.): Dopasowanie człowieka do środowiska pracy – uwarunkowania i skutki. Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, Łódź, s. 9-36.
• [19] Mołek -Winiarska D. 2009 - Koszty stresu zawodowego. W: Banaszak S., Doktór K.(red.): Socjologiczne, pedagogiczne i psychologiczne problemy organizacji i zarządzania Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania, Poznań, s. 312-323.
• [20] Mołek -Winiarska D. 2015 - Źródła stresu zawodowego wśród pracowników sektora wydobywczego. „Nauki o Zarządzaniu” nr 2(23), s. 64-73.
• [21] Muchinsky P.M., Monahan C. 1987 - What is person-environment congruence? Supplementary versus complementary models of fit. Journal of Vocational Behavior, Nr 31(3), s. 268-277.
• [22] Ogińska -Bulik N. 2006 - Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Źródła-Konsekwencje-Zapobieganie. Difin, Warszawa.
• [23] Pithers R. T., Soden R. 1999 - Person-environment fit and teacher stress. Educational Research, Nr 41, s. 51-61.
• [24] Plopa M., Makarowski R. 2010 - Kwestionariusz poczucia stresu. VIZJA PRESS &IT. Warszawa.
• [25] Rikketta M. 2005 - Organizational identification: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, Nr 66(2), s. 358–384.
• [26] Ryan A., Kristof -Brown A. 2003 - Personality’s role in personorganization fit: Unresolved issues. W: Barrick M., Ryan A. (red.), Personality and work. San Francisco, CA: Jossey-Bass, s. 262-288.
• [27] Shaw J.D., Gupta N. 2004 - Job complexity, performance, and wellbeing: When does supplies-values fit matter? Personnel Psychology, Nr 57(4), s. 847-879.
• [28] Singh R., Greenhause J. H. 2004 - The relationship between career decision-making strategies and person-job fit: A study of job changers. Journal of Vacational Behavior, Nr 64, s. 198-221.
• [29] Stasiła -Sieradzka M. 2013 - Udział psychologii pracy i organizacji w kreowaniu bezpiecznego środowiska pracy. W: Lewandowski J., 30] Znajmiecka-Sikora M. (red.): Współczesne standardy w zakresie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Możliwości i zagrożenia. Wyd.1. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź, s. 137-160.
• [30] Stasiła -Sieradzka M., Dobrowolska M. 2015 - Kultura bezpieczeństwa pracy oraz jej związek z klimatem bezpieczeństwa i tożsamością organizacyjną – tło teoretyczne pojęć. W: Babicz W., Zadros K. Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy. Budujemy wspólnie kulturę bezpieczeństwa pracy. Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa.
• [31] Sztumski J. 2006 - Czy wiek XXI stanie się początkiem cywilizacji bezrobocia? W: Gerlach R. (red.): Praca człowieka w XXI wieku: konteksty–wyzwania–zagrożenia. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, s. 57-62.
• [32] Terelak J., Jankowska P. 2009 - Dopasowanie jednostka-organizacja a zadowolenie z pracy. Miscellanea Oeconomicae, Nr 13(1), s. 229-254.
• [33] Turska E., Stasiła -Sieradzka M. 2015 - Wstępna charakterystyka psychometryczna polskiej wersji skal do diagnozy postaw wobec kariery proteuszowej i kariery bez granic. Psychological Journal, Nr 21(2), s. 1-9.
• [34] Van Harrison R. 1987 - Indywidualno-środowiskowe dopasowanie a stres w pracy. W: Cooper C.L., Payne R. (red.): Stres w pracy. PWN, Warszawa, s 260-305.
• [35] Waszkowska M., Andysz A., Merecz D. 2014 - Dopasowanie pracownika do organizacji jako mediator relacji między oceną środowiska pracy a odczuwanym stresem wśród pracowników socjalnych. „Medycyna Pracy” nr 65(2), s. 219–228.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018)