Mikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza w otoczeniu oczyszczalni ścieków. Przegląd literaturowy (w ujęciu historycznym)

Kulig, A.; Ossowska-Cypryk, K.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Mikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza w otoczeniu oczyszczalni ścieków. Przegląd literaturowy (w ujęciu historycznym)

Autorzy

Kulig A. , Ossowska-Cypryk K.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Microbiological air contamination in the vicinity of the wastewater treatment plants. Review of related publications (from a historical perspective)

Języki publikacji

Abstrakty

Oczyszczalnie ścieków należą do znaczących potencjalnych źródeł emisji bioaerozolu. Ich oddziaływanie na mikrobiologiczną jakość powietrza jest procesem złożonym, zależnym od rozwiązań technologicznych (np. napowietrzania ścieków) i technicznych (m.in. obudowy, ekrany wokół otwartych obiektów i urządzeń) oraz warunków meteorologicznych. W drugiej połowie XX w. prowadzono liczne badania rodzajów i ilości bakterii emitowanych z procesów oczyszczania ścieków i zagospodarowania unieszkodliwiania osadów ściekowych. Określano stopień i zasięg mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza na terenie i wokół oczyszczalni ścieków. W opracowaniu przedstawiono obszerny przegląd wyników badań, które reprezentują okres intensywnego rozwoju technologii mechaniczno-biologicznego oczyszczania ścieków. Został on wykorzystany do oceny zagrożenia zdrowia ludzi, wynikającego z emisji mikroorganizmów chorobotwórczych i potencjalnych patogenów. Na podstawie licznych doniesień literaturowych (160 pozycji z okresu od 1894 do 2012 r.) oraz badań własnych autorów przeprowadzono analizę i sformułowano wnioski. Współcześnie projektowane oczyszczalnie charakteryzują się mniejszą emisją bioaerozolu, m. in. z uwagi na większy stopień hermetyzacji obiektów technologicznych.

Wastewater treatment plants can be numbered among significant potential sources of bioaerosol emissions. Their impact on microbiological air quality is a complex process depending on technological (e.g. wastewater aeration) and technical solutions applied (i.a. housings and shields placed around open facilities and equipment units), and weather conditions. In the second half of the 20th century, numerous research efforts were taken to identify types and quantities of bacteria emitted during wastewater treatment and sludge management/neutralisation processes, as well as the extent and range of microbiological air contamination on the premises of and around wastewater treatment plants. This paper presents an extensive review of research results representative for a period of intensive development of mechanical/biological wastewater treatment technology. The review has been used for assessing the hazard posed to human health by emission of morbific microorganisms and potential pathogens. On the basis of numerous reports found in related publications (160 items covering the period of 1894 to 2012) and the authors' own research, an analysis was carried out and conclusions were drawn. Wastewater treatment plants designed nowadays are characterised by lower bioaerosol emissions thanks to, among other things, better air-tight sealing of technological facilities.

Słowa kluczowe

bakterie bioaerozol grzyby pleśnie jednostka tworząca kolonię mikroorganizmy oczyszczalnia ścieków przeżywalność zasięg oddziaływania

bacteria bioaerosol fungi mildews colony-forming unit microorganisms wastewater treatment plant survivability impact range

Wydawca

Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej

Czasopismo

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Środowiska

Rocznik

2013

Tom

z. 66

Strony

56--95

Opis fizyczny

Bibliogr. 160 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kulig A.

Andrzej.Kulig@is.pw.edu.pl

Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska

autor

Ossowska-Cypryk K.

Zakład Biologii, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska

Bibliografia

1.Adams P.A., Splendowe J.C. (1970): Coliform aerosols emitted by sewage treatment plants. Science, vol. 169, s. 1218-1220.
2. Aerosol Handbook Measurement. Dosimetry and Health Effects (2003): Ed. Ruzer Naomi H. Hartley. CRS Press, London.
3. Aerosol measurement. Principles, Techniques and Applications (2001): Ed. Baron P.A., Willeke K. Sec. ed. Wiley - Interscience. New York.
4. Albrecht C.R. (1958): Bacterial air Pollution associated with sewage treatment process. M.Sc. Thesis Univ. Florida, wg Hickey i Reist, 1975.
5. Alexander M. (1961): Introduction to soil microbiology. J. Wiley, London.
6. Allen L.A. (1944): The bacteriology of activated sludge. J. Hyg. Camb., vol. 43. s. 424-431.
7. Barabasz W., Jaśkowska M. (2001): Aspekty zdrowotno-toksykologiczne występowania grzybów pleśniowych w budynkach mieszkalnych i inwentarskich. Konferencja "Rozkład i korozja mikrobiologiczna materiałów technicznych". Łódź.
8. Barabasz W. i in. (2003): Mikrobiologiczne i zdrowotne zagrożenie ludzi wokół składowisk odpadów i oczyszczalni ścieków. IX Konferencja Naukowo-Techniczna. Kołobrzeg-Kopenhaga-Oslo. Materiały. s. 155-168.
9. Bausum H.T. i in.: (1983): Microbiological aerosols from a field source wastewater irrigation system. J. Wat. Pollut. Control Fed., vol. 55, 1, s. 65-75.
10. Berg G. i in. (1978): Validity of fecal coliforms, total coliforms and fecal streptococci as indicators of viruses in chlorinated primary sewage effluents. Appl. Environ. Microbiol., vol. 36, No. 6, s. 880-884.
11. Bergey's Manual of Determinative Bacteriology (1975): Coeditors R.E. Buchanan & N.E. Gibsons, Williams & Wilkins Company, Baltimore.
12. Bernacka J., Pawłowska L. (1994): Zagospodarowanie i wykorzystanie osadów z miejskich oczyszczalni ścieków. Instytut Ochrony Środowiska. Warszawa.
13. Bień J.B. (2002): Osady ściekowe. Teoria i praktyka. Wyd. Politechniki Częstochowskiej. Częstochowa.
14. Blanchard D.C., Syzdek L.D. (1982): Water to air transfer and enrichment of bacteria in drops from bursting bubbles. Appl. Environ. Microbiol., vol. 43, 5, s. 1001-1005.
15. Błaszczyk T., Pawuła A. (1973): Zasady ochrony ujęć wód podziemnych. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Komunalnej nr 38.
16. Börker E. i in. (1966): Mycotoxins in Feeds and Foods Advances in Appl. Microbiology, vol. 8, s. 315-351.
17. Buchan R.M. i in. (1973): Atmospheric dispersion of particulate air pollutants emitted from an activated sludge units. J. Environ. Health, vol. 35, 4, s. 342.
18. Budzińska K., Michalska M. (2001): Zanieczyszczenie mikrobiologiczne powietrza na terenie oczyszczalni ścieków z zakładów mięsnych. Konferencja: Kompleksowe i szczegółowe problemy inżynierii środowiska. t. 3, s. 581-593, Ustronie Morskie.
19. Bujwid O.F.K. (1894): Bakterie w powietrzu: sposoby badania, znaczenie i opis pospolicie znajdowanych bakterii. Towarzystwo Lekarskie Warszawskie. Warszawa.
20. Burges A. (1958): Microorganisms in the soil. Hutchinson. University Library. London.
21. Burzyńska H., Maciejska K. (1975): Zastosowanie metod biologicznych do badania mykotoksyn. Roczn. P.Z.H. 26, 5, 581-587.
22. Cannon R.E. (1983): Aerosol of cyanophages and coliforms from activated sludge basins. J. Wat. Pollut. Control Fed. 55, 8, s. 1070-1074.
23. Clark C.S. i in. (1984): Biological health risks associated with the composting of wastewater treatment plant sludge. J. Wat. Pollut. Control. Fed., vol. 12, s. 1269-1276.
24. Clark N.A., Kabler P.W. (1964): Human enteric viruses in sewaage. Health Lab. Sci. J, 1, 44.
25. Cooke W.B., Pipes W.O. (1968): The occurrence of fungi in activated sludge. Proc. 23 Industr. Wastes Conf., Part One, 170.
26. Cronholm L.S. (1980): Potential health hazards from microbial aerosols in densely populated urban region. Appl. Environm. Microbiol., vol. 39. No 1, s 6-12.
27. Cvetnic Z., Pepeljniak S. (1997): Distribution and mycotoxin-producing ability of some fungal isolates from the air. Atmospheric Environnent, vol. 31. No 3, 491-495.
28. Dart R.M., Stretton R.J. (1977): Microbiological aspects of pollution control. Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam.
29. Dimnick R.L. Akers A.B. (1969): On introduction to experimental aerobiology. Wiley Interscience. John Wiley & Sons, New York.
30. Dias F.F., Bhat. J.V. (1964): Microbial ecology of activated sludge. I. Dominant bacteria. AppI. Microbial., vol. 12, s. 412-417.
31. Dixon F.R., Mc Cabe L.J. (1964): Health aspects of wastewater treatment. J. Wat. Pollut. Control Fed., vol. 36, s. 984-998.
32. Dowling H.S. (1966): Airborne infection - the past and the future. Bacteriol. Rev., vol. 30, 3, 485.
33. Dudley D. i in. (1980): Enumeration of potentially pathogenic bacteria from sewage sludges. AppI. Environ. Microbiol., vol. 1, 39, s. 118-126.
34. Dutka B.J., Bell J.B. (1973): Isolation of Salmonella from moderately polluted waters. J. Wat. Pollut. Control Fed., vol. 45, s. 316-344.
35. Dutkiewicz J. (1997). Bacteria and fungi in organic dust as potential health hazard. Ann. Agric. Environ. Med. 4, 11-16.
36. Dutkiewicz J., Górny R.L. (2002): Biologiczne czynniki szkodliwe dla zdrowia - klasyfikacja i kryteria oceny narażenia. Medycyna Pracy 53(1), 29-39.
37. Edmonds R.L. (1976): Survival of coliform bacteria in sewage sludge applied to a forest clear-cut and potential movement into groundwater. Appl. Environ. Microbiol., vol. 31, s. 537-546.
38. Fannin K.F. i in. (1976): Airborne coliphages from wastewater treatment facilities. Appl. Environ. Microbiol., vol. 31, 5, s. 705-710.
39. Fannin K.F. i in. (1977): Field studies on coliphages and coliforms as indicators of airborne animal viral contamination from wastewater treatment facilities. Water Research, vol. 111, s. 181-188.
40. Farrah S.R. i in. (1981): Survival of enteroviruses and coliform bacteria in a sludge lagoon. Appl. Environ. Microbiol., vol. 41, 2, s. 459-465.
41. Fattal B., Nishmi M. (1977): Enterovirus types in Israel sewage. Water Research, vol. 11, s. 393-396.
42. Fedorak P.M., Westlake D.W.S. (1980): Airborne bacterial densities at an activated sludge treatment plant. J. Wat. Pollut. Control. Fed., vol. 52, s. 2185-2192.
43. Gańczarczyk J. (1966): Oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego. Arkady, Warszawa.
44. Georgescu D. (1965): Contribution au calcul zones de protection sanitaire des captages dans les nappes aquiferes. La Tribune de Cebedeau, nr 260-261, s. 347-354.
45. Van Gils H.W. (1964): Bacteriology of activated sludge. W.D. Meinema N.V Delft.
46. Goff G.D. (1973): Emission of microbial aerosols from sewage treatment plant that use trickling filters. Health Serv. Rep. 88, 7, s. 640-652.
47. Górny R. (2004): Biologiczne czynniki szkodliwe: normy, zalecenia i propozycje wartości dopuszczalnych. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, nr 3(41), s. 17-39.
48. Griffiths W.D., DeCosemo G.A.L. (1994): The assessment of bioaerosols: a critical review. J. Aerosol Sci., 23, 8, s. 1425-1458.
49. Gutarowska B. (2002): Przegląd metod oceny zanieczyszczenia mikrobiologicznego powietrza. Problemy jakości powietrza wewnętrznego w Polsce. Instytut Ogrzewnictwa i Wentylacji Politechniki Warszawskiej. Warszawa.
50. Handley B.A., Webster A.J. (1995): Some factors affecting the airborne survival of bacteria outdoors. J. Appl. Bacteriol. 79, s. 368-378.
51. Hayakawa I., Poon C.P. (1965): Short storage studies on the effect of temperature and relative humidity on the viability of airborne bacteria. Amer. Ind. Hyg. Assoc. J., vol. 26, nr 24, s. 150-160.
52. Heidrich Z. (2008): Efektywność mechanicznego odwadniania osadów ściekowych. Konferencja "Termiczna mineralizacja osadu ściekowego". 3-5 września 2008 r. Warszawa.
53. Heidrich Z., Nieścier A. (1999) Stabilizacja beztlenowa osadów ściekowych. Warszawa. PZIiTS. Wodociągi i Kanalizacja.
54. Henry M.C. i in. (1969): Effect of nitrogen dioxide on resistence of aquired monkeys to Klebsiella pneumoniae infection. Arch. Environm. Health 18.
55. Herzheimer H. i in. (1966): Alergic asthma caused by fungal spores. Lancet 3, s. 572-573.
56. Hejkal T.W. i in. (1980): Water to air fractionation of bacteria. Appi. Environ. Microbiol. Fed. 39, 2, s. 335-338.
57. Hickey J.L., Reist P.C. (1975): Health significance of airborne microorganisms from wastewater treatment processes. J. Wat. Pollut. Control Fed., vol. 47, 12, s. 2741-2774.
58. Higgins F.B. (1964): Bacterial aerosols from bursting bubbles. Ph. D. Thesis, Georgia Inst. of Technol., Atlanta.
59. Hirst J.M., Stedman O.J. (1967): Long distance spore transport. J. Gen. Microbiol., vol. 48, s. 329-355.
60. Hursth J., Goyke T. (1986): Stability of viruses in waste water sludge elevates. Can. J. Microbiol., vol. 32, 8, s. 649-653.
61. Iliaz M.K. i in. (1985): Effect of relative humidity, atmospheric temperature and suspending medium on the airborne survival of human rotavirus. Can. J. Microbiol., vol. 31, s. 681-685.
62. Irving L.G., Smith F.A. (1981): One year survey of enteroviruses, adenowiruses and reoviruses isolated from affluent at on activated sludge purification plant. Appl. Environ. Microbiol., vol. 41, 1, s. 51-59.
63. Jensen K.E. (1954): Presence and destruction of tubercle bacilli in sewage. Bull. World Health Org., vol. 10, 2, 171-179.
64. Jopkiewicz T. i in. (1968): Przegląd wirusologiczny ścieków z terenu miasta Bydgoszczy. Przegląd epidemiologiczny, vol. 32, 4, s. 521-527.
65. Kacprzak M., Neczaj E., Okoniewska E. (2005): The comparative mycological analysis of wastewater and sewage sludges from selected wastewater treatment plants. Desalination 185, 363-370.
66. Kalisz L. (1978): Mikroorganizmy nitkowate i puchnięcie osadu czynnego. Wydawnictwo akcydensowe IKŚ. Warszawa.
67. Kańska Z. (1973): Badania nad wpływem obciążenia osadu czynnego na kształtowanie się biocenoz w procesie oczyszczania ścieków przemysłowych. Prace naukowe Budownictwo, Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
68. Kańska Z., Ossowska-Cypryk K. (1995): Ocena zasięgu oddziaływania zanieczyszczeń emitowanych z obiektów przemysłowych na podstawie wskaźników mikrobiologicznych. Materiały polsko-brytyjskiej konferencji naukowo-technicznej ISIS PW. s. 212-222. 16-18 października 1995 r. Warszawa.
69. Katzenelson E. i in. (1976): Risk of communicable disease infection associated with wastewater irrigation in agricultural settlements. Science, vol. 194, s. 944-946.
70. Kaźmierczuk M., Kalisz L. (2010): Bakterie hemolizujące proponowanym wskaźnikiem skuteczności higienizacji wapnem komunalnych osadów ściekowych. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych. Nr 42, s. 183-191.
71. Kaźmierczuk M., Kalisz L., Sałbut J. (2004): Mikrobiologiczne zanieczyszczenia powietrza w otoczeniu obiektów gospodarki komunalnej. Monografia. Instytut Ochrony Środowiska. Warszawa 2004 r.
72. Katzenelson E., Teltsch B. (1976): Dispersion of enteric bacteria by spray irrigation. J. Wat. Pollut. Control Fed., 48, s. 710-716.
73. Kenline P.A., Scarpino P.V. (1972): Bacterial air pollution from sewage treatment plants. Amer. Ind. Hyg. Assoc. J., vol. 33, nr 5, s. 346-352.
74. Kennett M.L. i in. (1972): An epidemic associated with echovirus type 18. J. Hyg., vol. 70, s. 325-334.
75. King E.D. i in. (1973): Airborne bacteria from activated sludge plant. J. Environ. Health, vol. 36, s. 50-54.
76. Kingston D. (1971): Selective media in air sampling. A review J. Appl. Bac., vol. 34, 1, s. 221-232.
77. Kocwa-Haluch R. (1987): Ocena mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza atmosfe rycznego oczyszczalni ścieków komunalnych. Materiały konferencyjne, s. 96-107. Sielpia.
78. Krikelis V. i in. (1985): Seasonal distribution of enteroviruses and adenoviruses in domestic sewage. J. Can. Microbiol., Serie CH, 31, 1, s. 24-25.
79. Krzysztofik B. i in. (1984): Ocena stanu higieniczno-sanitarnego osadów ściekowych stabilizowanych tlenowo oraz zasięgu oddziaływania poletek osadowych na otoczenie. PTH, Warszawa.
80. Krzysztofik B. (1982): Mikroflora powietrza. Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej.
81. Kulig A. (1986): Metoda określania wartości emisji zanieczyszczeń chemicznych i mikrobiologicznych powietrza z wybranych obiektów gospodarki komunalnej. Rozprawa doktorska PW – ISIW, Warszawa.
82. Kulig A. (1989): The emission indicators of microbiological pollutants from sewage treatment plants. Proceedings of the Vth international conference "Bioindicatores deteriorisationis regionis", vol. II, s. 218-225. Ed. J. Boháč, V. Růžička, České Budějovice.
83. Kulig A. (1993): Emisja zanieczyszczeń mikrobiologicznych w obiektach gospodarki komunalnej. Seminaria IIŚ PW, s. 83-107, Warszawa.
84. Kulig A. (2004): Metody pomiarowo-obliczeniowe w ocenach oddziaływania na środowisko obiektów gospodarki komunalnej. Wydanie II (zaktualizowane). Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa.
85. Kulig A., Ossowska-Cypryk K., Skorupski W. (1990): Rodzaje i zasięg niekorzystnych oddziaływań obiektów związanych z oczyszczaniem ścieków. Fundacja "Warta". Poznań-Warszawa.
86. Kulig A., Ossowska-Cypryk K. (1999): Problematyka badań mikrobiologicznych w ocenach oddziaływania na środowisko obiektów komunalnych - zagadnienia metodyczne. Kwartalnik "Problemy ocen środowiskowych". Nr 1(4), s. 51-58.
87. Kulig A., Ossowska-Cypryk K. (2009): Analiza porównawcza wyników badania stopnia mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza przy pobieraniu proóbek metodą sedymentacyjną oraz zderzeniową lub filtracyjną. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej z. 56, s. 45-101.
88. Lacey J., Dutkiewicz J. (1994): Bioaerosols and occupational lung disease. J. Aerosol Sci., vol. 25, 1371-1404.
89. Ladd F.C. (1966): Airborne bacteria from liquid waste treatment units. M.Sc. Thesis, Oklahoma State Univ. Stillwater, wg Hickey i Reist, 1975.
90. Laitinen S. i in. (1992): Relationship between bacterial counts and endotoxin in the air of wastewater treatment plants. Appl. Environ. Microbiol., vol. 58, s. 3774-3776.
91. Ledbetter J.O., Randall C.W. (1965): Bacterial emission from activated sludge units. Ind. Medicine Surgery 34, 130.
92. Ledbetter J.O. i in. (1973): Health hazards from wastewater treatment practices. Environm. Lett. 4, 225.
93. Lembke L.L., Kinseley R.N. (1980): Coliforms in aerosols generated by a municipal solid waste recovery system. Appl. Environ. Microbiol., vol. 40, 5, s. 888-891.
94. Lighthart B., Frisch A.S. (1976): Estimation of viable airborne microbes downwind from a point source. Appl. Environ. Microbiol., vol. 31, nr 5, s. 700-704.
95. Lighthart B., Hiatt V.E., Rossano A.T. (1971): The survival of airborne Serratia marcescens in urban concentrations of sulfur dioxide. J. Air. Pollut. Control Ass., vol. 21, nr 10, s. 639-642.
96. Lighthart B., Mohr A.J. (1987): Estimating downwind concentrations of viable airborne microorganisms in dynamic atmospheric conditions. Appl. Environ. Microbiol., vol. 53, 7, s. 1580-1583.
97. Luetting G. i in. (1982): Environmental impact of the microbial aerosols emission from waste water treatment plants. Wat. Sci. Tech., vol. 14.
98. Lundholm I.M. (1982): Comparison of methods for quantitative determinations of airborne bacteria and evaluation of total viable counts. Appl. Environ. Microbiol., vol. 44, s. 179-183.
99. Mallmann W.L., Litsky W. (1951): Survival of selected enteric organism in various types of soil. Amer. J. Public Health, vol. 41, s. 38-44.
100. Matthews P.J. (1976): Air pollution in sewerage and sewage treatment. Wat. Pollut. Control, vol. 75, nr 3, s. 377-389.
101. Mc Kinney R.E., Langley H.E., Tmlison H.D. (1958): Survival of Salmonella typhosa during anaerobic digestion. Experimental methods and high-rate digester studies. Sewage Ind. Wastes, vol. 30, s. 1467-1477.
102. Miszustin E.N., Percowskaja M.I. (1954): Mikroorganizmy i samoocziszczenie poczwy. Izd. Akad. Nauk SSSR. Moskwa.
103. Muskat M. (1946): The flow of homogeneous fluids trough porous media. Michigan, wg Wieczysty, 1982.
104. Muszyński Z. (1993): Aerozole biologiczne - bakteryjne i grzybicze. Postępy aerozoloterapii I, 5. 3-4.
105. Napolitano P.J., Rowe D.R. (1966): Microbial content of air near sewage treatment plants. Water Sew. Works. 113, 12, 480.
106. Olańczuk-Neyman K., Oleszkiewicz-Goździelewska A. (1982): Zastosowanie wskaników bakteriologicznych do badania zanieczyszczenia gruntów wyciekami z wysypiska. Gospodarka Wodna, 7, s. 113-116.
107. Ossowska-Cypryk K. (1982): Wpływ oczyszczalni ścieków Bioblok na stopień mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza. Materiały seminaryjne PZITS nr 361 "Stan obecny i perspektywy ochrony środowiska w regionach Polski Południowej". t. III, s. 31-53. Warszawa-Nowy Targ.
108. Ossowska-Cypryk K. (1984): Mikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza w otoczeniu oczyszczalni ścieków. Wybór mikroorganizmów wskaźnikowych do ustalenia stref ochronnych. Problemy Uzdrowiskowe 1/2, 195, s. 238-258.
109. Ossowska-Cypryk K. (1987a): Rola wybranych grup mikroorganizmów w ocenie oddziaływania obiektów komunalnych na otoczenie. XI Konferencja naukowo-techniczna z cyklu "Ochrona czystości środowiska" nt. "Strefy ochronne". Materiały naukowe PZITS, s. 82-100. Warszawa.
110. Ossowska-Cypryk K. (1987b): Zanieczyszczenie mikrobiologiczne powietrza jako jedno z kryteriów oddziaływania obiektów komunalnych na otoczenie. Materiały Kieleckiej Konferencji nt. "Strefy ochronne", s. 63-95. Sielpia.
111. Ossowska-Cypryk K. (1991): Zastosowanie mikroorganizmów wskaźnikowych do oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza w otoczeniu oczyszczalni ścieków przemysłowych. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 5, s. 105-110.
112. Ossowska-Cypryk K. (2004): Problem bioaerozolu. Mikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza aerozolem pochodzącym z terenu oczyszczalni ścieków. Ochrona Środowiska nr 3, s. 53-58.
113. Percowskaja M.I. (1951): Poczwa kak sreda dla suszczestwowanija dizenterijnych mikrobow. Gigiena i Sanitaria, 6, 15-19.
114. Pereira M.R., Benjaminson M.A. (1975): Broadcaset of microbial aerosols by stacks of sewage treatment plants and effects of ozonation on bacteria in the gaseous effluent. Publ. Health Rep. 90, 3, 208-212.
115. Piontek M. (2001): Pleśnie występujące w obiektach budowlanych w województwie lubuskim. Rozkład i korozja mikrobiologiczna materiałów technicznych. s. 86-94.
116. Polska Norma PN-EN 13098:2007: Powietrze na stanowiskach pracy - Wytyczne dotyczące pomiaru mikroorganizmów i endotoksyn zawieszonych w powietrzu.
117. Polska Norma PN 89/Z-04008/08 Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek powietrza atmosferycznego (imisja) do badań mikrobiologicznych metodą, aspiracyjną i sedymentacyjną.
118. Polska Norma PN 89/Z-04111/ 01; 02; 03; Ochrona czystości powietrza - badania mikrobiologiczne. Arkusz 01 Postanowienia ogólne i zakres normy; Arkusz 02 Oznaczanie liczby bakterii w powietrzu atmosferycznym (imisja) przy pobieraniu próbek metodą aspiracyjną i sedymentacyjną Arkusz 03 Oznaczanie liczby grzybów mikroskopowych w powietrzu atmosferycznym (imisja) przy pobieraniu próbek metodą aspiracyjną i sedymentacyjną.
119. Polska Norma PrPN-031Z-04111/02 (wersja robocza, 2003) Ochrona czystości powietrza. Badania mikrobiologiczne. Oznaczanie liczby bakterii w powietrzu przy pobieraniu próbek metodą aspiracyjną, zderzeniową i sedymentacyjną.
120. Prażmo Z. i in. (2001): Mikroflora bioaerozoli powstających na wysypisku odpadów komunalnych. Rozkład i Korozja Mikrobiologiczna Materiałów Technicznych. Łódź, s. 133-137.
121. Randall C.W., Ledbetter J.O. (1966): Bacterial air pollution from activated sludge units. Amer. Ind. Hyg. Assoc. J., vol. 27, s. 506-519.
122. Raygor S.C., Mackay K.P. (1975): Bacterial air pollution from activated sludge tank. Water Air Soil Poll., vol. 5, nr 1, s. 47-52.
123. Rheinheimer G. (1987): Mikrobiologia wód. Wyd. II popr. i uzup. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa.
124. Rhodes A.J., Van Rooyen C.E. (1962): Text book of virology. The Williams & Vilkins Company, Baltimore.
125. Riley R.L., O'Grady F. (1961): Airborne infection transmission and control. Macmillan Publishing Co, New York.
126. Robeck G.G., Bryant A.R., Woodward R.L. (1962): Influence of A.B.S. on coliform movement throut water saturated sandy soils. JAWA, vol. 54, nr 1.
127. Rogowskaja G.J., Łazariewa M.F., Kostina L.M. (1959): Biochemiczeskaja oczistka stocznych wod sodieraszczych rozlicznyje stocznyje wody. Mikrobiologija 28, s. 530-538.
128. Romański B. (1963): Przypadki dychawicy oskrzelowej wywołane uczuleniem na zarodniki grzybów. Polski Tygodnik Lekarski. nr 18, s. 625-627.
129. Ruszak W., Perkowski S. (1975): Oczyszczanie ścieków garbarskich. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, s. 136.
130. Rylander R., Lundholm M., Clark C.S. (1982): Exposure to aerosols of microorganisms and toxins during handling of sewage sludge. International Conference on Biohazards of Sludge Disposal in Cold Climates. Calgary. Canada, 4-6 November 1982, s. 69-78, Calgary.
131. Sadovski A.Y. i in. (1978): High levels of microbial contamination of vegetables with wastewater by the drip method. Appl. Environ. Microbiol., vol. 36, 6, s. 824-830.
132. Samson A. i in. (1996): Introduction to food-borne fungi. Fifth ed. Centalbureau voor Schimmelcultures. Baarn and Delft. The Netherlands.
133. Sawyer B. i in. (1993): Bacterial aerosol emission rates from municipal wastewater aeration tanks. Appl. Environ. Microbiol., vol. 59, 10, s. 3183-3186.
134. Scheff P.A. i in. (1981): Characterization of air pollutants from an activated sludge process. J. Water Pollut. Control. Fed., vol. 53, 2, s. 223-231.
135. Schröder E.D. (1977): Water and wastewater treatment. Mc Graw-Hill Inc.
136. Sepp E. (1971): The use sewage for irrigation: a literature review. Calif Dept. of Publ. Health Burreau of San Eng. Berkeley.
137. Shertzer R.H. (1986): Wastewater desinfection - time for a change. J. Wat. Pollut. Control Fed., vol. 58, No. 3, s. 174-180.
138. Smith W. i in. (1963): Mechanisms of Virus Infection. Academic Press, New York.
139. Sorber C.A. i in. (1976): A study of bacterial aerosols at a wastewater irrigation site. Journal WPCF, 48, 10, s. 2367-2379.
140. Sorber C.A. i in. (1984): Microbial aerosols from the application of liquid sludge to land J. Wat. Pollut. Control Fed., 56, 7, s. 830-836.
141. Stachowska Z., Krzemińska K. (1968): Reowirusy wyizolowane w ciekach miasta Bydgoszczy w okresie 6.11.65 - 28.1. 1966 r. Przegląd Epidemiologiczny 22, 4, 322.
142. Szczygieł J. i in. (2008): Ewolucja technologii suszenia osadów ściekowych z wykorzystaniem, energii promieniowania słonecznego. Konferencja "Termiczna mineralizacja osadu ściekowego". 3-5 września 2008 r., Warszawa.
143. Szponar B. (2003): Grzyby, bakterie, endotoksyny - ocena analityczna i kształtowanie bioklimatu wnętrza. [w:] Problemy jakości powietrza wewnętrznego w Polsce. s. 343-348.
144. Teltsch B., Katzenelson E. (1978): Airborne enteric bacteria and viruses from spray irrigatiol with wastewater. Appl. Environ. Microbiol., vol. 35, 2, s. 290-296.
145. Teltsch B. i in. (1980a): Isolation and identification of pathogenic microorganisms at waste water-irrigated fields; ratios in air and wastewater. Appl. Environ. Microbiol., vol. 39, nr 6, s. 1183-1190.
146. Teltsch B. i in. (1980b): Die-away kinetics of aerosolized bacteria from sprinkler application of wastewater. Appl. Environ. Microbiol., vol. 39, nr 6, s. 1191-1197.
147. Vassiliadis P. i in. (1978): Isolation of Salmonellae from sewage with a new procedure of enrichment. J. Appl. Bacteriol., vol. 44, s. 233-239.
148. VDI 4252, Part 2. Measurement of airborne microorganisms and viruses in ambient air. Active sampling of bioaerosols. Separation of airborne moulds on gelatine/polycarbonate filters. Verein Deutscher Ingenieure. June 2004.
149. VDI 4253, Part 2. Measurement of airborne microorganisms and viruses in ambient air. Culture based method for the determination of the concentrations of moulds in air. Indirect method after sampling with gelatine/polycarbonate filters. Verein Deutscher Ingenieure. June 2001.
150. VDI 4255, Part 1. Bioaerosols and biological agents. Sources of emissions and control measures. Overview. Verein Deutscher Ingenieure. October 2005.
151. Walters M. i in. (1994): Airborne environmental Endotoxin: a cross validation of sampling an analysis technique. Appl. Environ. Microbiol. s. 996-1005.
152. Wanner H.U. (1979): Air pollution from treatment plants. Prog. Wat. Tech., vol. 11, 3, s. 217-222.
153. Wang W.L. i in. (1966): Factors influencing the survival of Shigella in wastewater and irrigation water. J. Wat. Pollut. Control. Fed., vol. 38, s. 1775-1781.
154. Ward B.K., Irwing L.G. (1987): Virus survival on vegetables spray-irrigated with wastewater. Water Res., vol. 21, 1, s. 57-63.
155. Webb S.J. (1959): Factors affecting the viability of airborne bacteria. Can. J. Microbiol., vol 5, s. 649-669.
156. Wieczysty A. (1982): Hydrogeologia inżynierska. Rozdz. 20. Strefy ochronne ujścia wody podziemnej. PWN, Warszawa-Kraków.
157. Willeke K., Grinshpun S.A. (1996): Current methods and advances in bioaerosol sampling. Industrial metalworking environment assessment and control. Metalworking Fluids Symposium 13.09.1995, 218-223.
158. Wiza J. i in. (1968): Badania ścieków, wody rzecznej i wody wodociągowej miasta Poznania na obecność wirusów cytopatogennych. Przegląd Epidemiologiczny 4, 533-537.
159. Woratz H. (1963): The danger of infection to workers in activated sludge plants. Geruch West Desinfect 55, 145.
160. Zdzienicki S. (1969) Aerosole biologiczne w zarysie. PZWL, Warszawa.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-66916e8f-a61a-40a4-9d16-233189ffd01a