Kumulacja Pb, Cd, Ni, Cr i Zn w roślinach leczniczych rosnących na terenach semirekreacyjnych

• Autorzy: Kwapuliński J. , Kowol J. , Librowska G. , Będkowska K. , Brewczyński P. , Kwiecień K. , Oleśków U. , Swoboda M.

Warianty tytułu

EN

The accumulation Pb, Cd, Ni, Cr, Zn in medical plants growing in rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Istotnym aspektem w ziołolecznictwie jest stopień kumulacji metali, tj. Pb, Cd, Ni, Cr, Zn w roślinach leczniczych. Dystrybucja pierwiastków w roślinie warunkowana jest zjawiskiem dyskryminacji i tolerancji na określony metal, które zależy od gatunku rośliny oraz mechanizmów warunkujących jego przebieg. Ponadto zjawisko dystrybucji metali jest zróżnicowane w odniesieniu do wybranych narządów lub tkanek, stąd istotne jaka jest jakość surowca roślinnego wykorzystywanego do produkcji preparatów leczniczych. Do oceny zawartości metali obecnych w roślinach ważna jest nie tylko informacja o ich zawartości w poszczególnych częściach rośliny lecz także, która biodostępna forma obecna w glebie preferowana jest przez roślinę w procesie kumulacji. Celem badań była ocena skuteczności procesu kumulacji w roślinach leczniczych obu form biodostępnych pierwiastków (forma wymienna l adsorbowalna). Badaniom poddano gatunki roślin, które reprezentowały podobne siedliska terenu semlrekreacyjnego. Metodą Rudd'a ekstrahowano wybrane biodostępne formy Pb, Cd, Ni, Zn, Cu, Cr. Zawartość metali w ekstraktach gleby oraz w częściach morfologicznych roślin oznaczono metodą atomowej spektrofotometrii absorpcyjnej. Udział form biodostępnych metali oceniono za pomocą współczynników podziału K1 i K2.

EN

An important aspect of phytotherapy is the rate of metals accumulation, i.e.: Pb, Cd, Ni, Cr, Zn in medicinal plants. The elements distribution in plants is conditioned phenomenom of discrimination and tolerance on the specifled metal, which depends on the plants species and mechanisms influencing its course. Besides phenomenom of distribution of metals is varied anatomically so it is important which plant material is used to production of medicinal preparation. To evaluate the contents of metals in plants it is important the Information about their content in indiyidual parts of plants and which bioavailable form in soil is preffered by the plant. The purpose of research was the evaluation of the accumulation each bioavailable metals forms (exchangeable and adsorbed) in medicinal plants. The plants species have been tested which were presented at simillar habitat rural areas. Rudd's method was determined Pb, Cd, Zn, Cu, Cr. The content of metals in extracts of soil and in morphological parts of plants were determined method of atomie absorption spectrophotometry. The participation of metals bioavailable form was rated by factors of divisions K1 and K2.

Słowa kluczowe

PL

kumulacja; metale; roślina; współczynnik podziału; ziołolecznictwo

EN

accumulation; heavy metals; plant; factor of division; phytotherapy

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 23, nr 5
• Strony: 238--243
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kwapuliński J.

• Śląski Uniwersytet Medyczny, Katedra i Zakład Toksykologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Jagiellońska 4

autor

Kowol J.

• Śląski Uniwersytet Medyczny, Katedra i Zakład Toksykologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Jagiellońska 4

autor

Librowska G.

• Apteka „Centrum", 43-450 Ustroń, ul. Daszyńskiego 8

autor

Będkowska K.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

autor

Brewczyński P.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

autor

Kwiecień K.

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Kościelna 13

autor

Oleśków U.

• Apteka „Pod Skrzycznem", 43-370 Szczyrk, ul. Myśliwska 11

autor

Swoboda M.

• Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. Janusza Daaba w Piekarach Śląskich, Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej, 41-940 Piekary Śląskie, ul. Bytomska 62

Bibliografia

• 1. Baranowska-Morek A. 2003. Roślinne mechani zmy tolerancji na toksyczne działanie metali ciężkich. Kosmos; 52(2-3): 283-298.
• 2. Clemens S. 2001. Molecular mechanisms of plant metal tolerance and homeostasls. Planta; 212(4): 475-486.
• 3. Kwapuliński J, Bogunla M, Bogunia M, Mirosław-ski J, Sarosiek J, Hanuś G, Kowalowski P, Stolarczyk A. 2001. Współwystępowanie wybranych metali w niektórych roślinach na terenie Ziemi Cieszyńskiej. Acta Univ Wratisl; Prace Bot; 79(2317): 94-107.
• 4. Michalewska A, Kwapuliński J, Rochel R, Kowol J. 2004. Rola transporterów metali ciężkich w intoksykacji roślinnych surowców leczniczych. Herba Polonica; 50(2): 111-119.
• 5. Kowol J, Kwapuliński J, Michalewska A, Jezierska R, Karpińska K, Otrębska B, Rabsztyn E, Linkarczyk G. 2005. Rośliny jako ewentualne, dodatkowe źródło obciążenia ludzi wybranymi metalami w profilaktyce leczniczej. Bromat Chem Toksykol; 38(supl.): 293-298.
• 6. Williams LE, Pittman JK, Hali JL. 2000. Emerging mechanisms for heavy metal transport in plants. Biochim Biophys Acta; 1465(1-2): 104-126.
• 7. Kwapuliński J, Królak E, Rochel R, Zielonka M, Kapusta D. 2009. Wyznaczanie udziału form bezpośrednio i potencjalnie biodostępnych niklu w glebie. Ekologia i Technika; 17(4): 146-150.
• 8. Kowol J, Paukszto A, Kwapuliński J, Brodziak-Dopierala B, Bogunia M, Ahnert B, Rochel R, Nogaj E, Kołodziejczyk M, Surma M. 2009. Medicinal plants and their sites by metals contamination łn the area of the "umbrella effect" as exemplified by Łagisza Power Station. Fresen Environ Buli; 18(7): 1094-1099.
• 9. Kowol J, Kwapuliński J, Fischer A, Królak E, Kosterska E, Suchocka S, Librowska J, Jabłecka D. 2010. Ekologiczne i fitochemiczne uwarunkowania wpływające na kumulację metali w roślinie. Ekologia i Technika; 18(2): 94-102.
• 10. Łaszewska A, Kowol J, Wiechuła D, Kwapuliński J. 2007. Kumulacja metali w wybranych gatunkach roślin leczniczych z terenu Beskidu Śląskiego i Żywieckiego. Problemy Ekologii; 11(6): 285-291.
• 11. Kwapuliński J, Nogaj E, Fischer A, Królak E, Dunat-Iżowska J, Suchocka D. 2010. Migracja metali i ich kumulacje przez rośliny w sąsiedztwie Cementowni Nowiny w Kielcach. Ekologia i Technika; 18(1): 32-42.
• 12. Musielińska R, Kowol J, Kwapuliński J. In print, 2015. Intoxication Pb of some plants in relation to exposure of Power Steel Częstochowa. Arch Environ Prot
• 13. Kozanecka T, Chojnicki J, Kwasowski W. 2002. Content of heayy metals in plant from pollution-freeregions. Pol J Environ Stud; 11(4): 395-399.
• 14. Barcelo J, Porschenrieder Ch: Structural and ultrastructural changes in heavy metal exposed plant, w: Heavy metal stress in plant. Springer Verlag Berlin, 1999; 183-205.
• 15. Hageneyer J: Ecophysiology of plant growth under heavy metal stress. w: Heavy metal stress in plant. Springer Verlag Berlin, 1999; 157-181.
• 16. Seregin I, Ivanow VB: Physiological aspects of Cd and Pb toxics effects on higher plants. Russ. J. Plant. Physiol., 2001; (48): 523-544.
• 17. Siedlecka A. 2001. Some aspects of interactions between heavy metals and plant minerał nutrients. Acta Soc Bot Pol; 64: 369-372.
• 18. Świetlik R, Trojanowska M. 2014. Specjacja fizyczna metali ciężkich w naparach kawy. Bromat ChemToksykol; XLVIia): 82-88.
• 19. Barałkiewicz D, Bulska E. 2009. Specjacja chemiczna - Problemy i możliwości. Malamut; Warszawa: 159-162.
• 20. Barałkiewicz D. 2001. Aspekty metodyczne i specjacyjne oznaczania pierwiastków śladowych w wodzie metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej. Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu; Poznań: 1-216.
• 21. Kwapuliński J, Fischer A, Nogaj E, Linkarczyk G, Rochel R. 2009. Analiza źródeł obciążenia grzybów Pb i Cd. Bromat ChemToksykol; 41(4): 992-998.
• 22. Rudd T, Lake D, Menrota J. 1988. Characteristion of metals form in sewage sludge by chemical extraction and progressive acidification. Sci Total Environ; (74): 149-170.