Beryl i jego związki nieorganiczne – w przeliczeniu na Be

Jakubowski, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Beryl i jego związki nieorganiczne – w przeliczeniu na Be

Autorzy

Jakubowski M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Beryllium

Języki publikacji

Abstrakty

Beryl (Be) jest strategicznym surowcem dla wielu rodzajów przemysłu. Jest powszechnie stosowany mimo stosunkowo wysokiej ceny, ze względu na znacznie lepsze parametry niż wykazywane przez alternatywne materiały. Zastosowanie przemysłowe mają trzy podstawowe postaci berylu. Najważniejszą stanowi stop berylu z miedzią, a następnie forma metaliczna i tlenek berylu. Liczba osób narażonych na beryl w warunkach przemysłowych ulega zwiększeniu w wyniku wzrostu zastosowania berylu, przy jednoczesnym zmniejszaniu stężeń metalu w powietrzu w miarę uzyskiwania informacji na temat jego toksycznego działania. Średnie stężenia ważone w powietrzu dla 8-godzinnego czasu narażenia wynosiły > 50 ug/m3 w połowie lat sześćdziesiątych i > 30 ug/m3 w połowie lat siedemdziesiątych. Obecnie wartości stężeń berylu w warunkach przemysłowych są poniżej 0,002 mg/m3 (2 ug/m3). Narażenie drogą inhalacyjną na beryl stwarza większe zagrożenie dla zdrowia ludzi niż narażenie drogą pokarmową. Wydajność wchłaniania berylu i jego związków z przewodu pokarmowego jest mała. Narażenie inhalacyjne powoduje kumulację berylu i jego związków w płucach, szczególnie w węzłach chłonnych płuc, jak również w kościach, stanowiących docelowe miejsce kumulacji berylu w organizmie. Stężenia berylu w moczu u osób nienarażonych zawodowo na działanie związku wynosiły poniżej granicy wykrywalności metody, tj. 0,03 ÷ 0,06 ug/l. W wyniku narażenia zawodowego na związki berylu u ludzi stwierdzano występowanie zapalenia skóry, pylicę płuc i przewlekłą chorobę berylową (beryloza, CBD). Kontakt ze skórą rozpuszczalnych związków berylu może być przyczyną obrzęku, rumienia czy grudkowo-pęcherzykowego zapalenia skóry. Zmiany te zwykle ustępują po przerwaniu narażenia. Obserwowano również ziarniniakowate zmiany martwicze skóry i owrzodzenia powodowane penetracją nierozpuszczalnych związków berylu. Zmiany te były wynikiem opóźnionej nadwrażliwości na działanie związku. Ostre działanie toksyczne berylu występujące w wyniku narażenia na związek o stężeniach powyżej 25 ug/m3 objawia się podrażnieniem skóry, oczu, nosa i gardła, które może prowadzić do zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych, obrzęku płuc, a narażenie na związek powyżej 100 ug/m3 – do zapalenia płuc. Przewlekła choroba berylowa (CBD) jest najbardziej charakterystycznym skutkiem narażenia zawodowego na beryl. Beryl działający jako hapten wchodzi w reakcję z antygenem zgodności tkankowej MHC II. W tej postaci jest rozpoznawany przez swoiste limfocyty pomocnicze T CD4. Dochodzi do aktywacji kaskady zapalnej zależnej od limfocytów T i produkcji prozapalnych cytokin. Rezultatem tego procesu jest tworzenie nieserowaciejących ziarniniaków w tkance płucnej. Objawy kliniczne przewlekłej choroby berylowej mogą wystąpić po 3 miesiącach, ale również po 30 latach od rozpoczęcia pracy w narażeniu. W celu wczesnej diagnostyki berylozy stosuje się test proliferacji limfocytów krwi obwodowej i płynu pęcherzykowo-oskrzelowego w obecności berylu (BeLPT). Wartość LOAEL dla działania uczulającego berylu i rozwoju CBD określono na poziomie 0,55 ug Be/m3. Ostatnie doniesienia wskazują, że wartość ta może wynosić powyżej 0,2 ug/m3. Ustalono na podstawie wyników badań, że w celu zapobiegania powstaniu CBD dopuszczalne średnie stężenie ważone berylu w powietrzu powinno wynosić poniżej 0,0002 mg/m3 (0,2 ug/m3). Zawodowe narażenie na beryl i jego związki powodowało zwiększenie u ludzi ryzyka wystąpienia raka płuc. Ryzyko to było większe u osób z objawami ostrej berylozy płucnej niż u osób z CBD. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC 1993) uznała, że istnieją wystarczające dowody rakotwórczego działania berylu i jego związków u ludzi (Grupa 1). Według US EPA ryzyko jednostkowe wynosi 2,4 • 10-3 ug/m3. Wydaje się, że występowanie raka płuc u ludzi przed 1950 r. było wynikiem narażenia zawodowego na beryl o dużym stężeniu powodującym występowanie ostrej berylozy.

Beryllium is a strategic and critical material for many industries. It is widely used because for certain critical applications it performs better than alternatives. The beryllium industry produces three primary forms of beryllium. Copper beryllium alloy is the largest, followed by pure beryllium metal and beryllium oxide ceramics. As result of the increasing industrial use of beryllium, occupational exposure to the metal is an important issue. The estimated daily weighted average beryllium exposure levels in plant that extracted and produced beryllium metal were > 50 μg/m3 during the mid-1960s, In mid-1970s, the exposure levels were > 30 μg/m3. At present, beryllium concentrations during different industrial processes tend to be below 2 μg/m3. Exposures to beryllium are much more hazardous by the inhalation route than by the ingestion route. Beryllium and its compounds are poorly absorbed from the gastrointestinal tract. In general, inhalation exposure to beryllium results in long-term storage of beryllium in lung tissue and in the skeleton, which is the ultimate site of beryllium storage. Urinary beryllium concentrations are below the detection limits of 0,03 ÷ 0,06 μg/l. Exposure to beryllium compounds has caused dermatitis, acute pulmonary inflammation, and chronic beryllium disease (CBD). Exposure to soluble beryllium salts may cause skin reactions such as edematous, erythematous, and papulovesicular dermatitis. Those changes usually disappear after cessation of exposure. Granulomatous necrotic changes and ulcerations caused by skin penetration by insoluble beryllium salts were also observed. These changes are based on delayed allergic hypersensitivity. Acute toxicity of beryllium at concentrations usually > 25 μg/m3 is manifested by skin, eye, nose, and throat irritation, followed by upper and lower airway inflammation, pulmonary edema, and (> 100 μg/m3 ) chemical pneumonitis.

Słowa kluczowe

beryl normatywy higieniczne przewlekła choroba berylowa działanie rakotwórcze

baryllium occupational exposure limits chronic beryllium disease carcinigenicity

Wydawca

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

Rocznik

2008

Tom

Nr 2 (56)

Strony

5--34

Opis fizyczny

Bibliogr. 116 poz., tab.

Twórcy

autor

Jakubowski M.

Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

Bibliografia

1.ACGIH (2002) Beryllium and compounds. Documentation of the TLVs and BEIs with other worldwide occupational exposure values. CD-ROM-2002. ACGIH Worldwide.
2.ACGIH (2005) Guide to occupational exposure values. Compiled by ACGIH. Cincinnati, OH.
3.ACGIH (2005) TLVs and BEIs Based on the Documentation of the threshold limit values for chemical substances and physical agents & Biological Exposure Indices. Cincinnati, OH.
4.Alekseeva O.G. (1965) Study of the ability of beryllium compounds to produce delayed type allergy. Gig. Tr. Prof. Zabol. 11, 20-25.
5.Anderson O. (1983) Effects of coal combustion products and metal compounds on sister chromatid exchange (SCE) in a macrophagelike cell line. Environ. Heath. Persp. 47,239-253.
6.Arlauskas A. i in. (1985) Mutagenicity of metal ions in bacteria. Environ Res. 36, 379-388.
7.Ashby J. i in. (1990) Studies on the genotoxicity of beryllium sulphate in vitro and in vivo. Mutat Res. 240, 217-225.
8.Bencko V. i in. (1979) Penetration of beryllium through the placenta and its distribution in the mouse. J. Hyg. Epidemiol. Microbiol. Immunol. 23, 361-367.
9.Benson J.M. i in. (2000) Particle clearance and histopathology in lungs of C3H/HeJ mice administered beryllium/copper alloy by intratracheal instillation. Inhal. Toxicol. 12, 733-749.
10.Brooks A.L., Griffith W.C., Johnson N.F. (1989) The induction of chromosome damage in CHO cells by beryllium and radiation given alone and in combination. Radiat. Res. 120, 494-507.
11.Brush Wellman Inc. Statement of Current Knowledge, June 2004.
12.Cheng K.K. (1956) Experimental studies on the mechanism of the zonal distribution of beryllium liver necrosis. J. Pathol. Bacteriol. 71, 265-276.
13.Cikrt M., Bencko V. (1975) Biliary excretion of 7Be and its distribution after intravenous administration of 7BeCl2 in rats. Arch. Toxicol. 34, 53-60.
14.Cotes J.E. i in. (1983) A long-term follow-up of workers exposed to beryllium. Br. J. Ind. Med. 40, 13-21.
15.Crowley J.F., Hamilton J.G., Scott K.G. (1949) The metabolism of carrier-free radioberyllium in the rat. J. Biol. Chem. 177, 975-0987.
16.Cullen M.R. i in. (1987) Chronic beryllium disease in a precious metal refinery. Clinical epidemiologic and immunologic evidence for continuing risk from exposure to low level beryllium fume. Am. Rev. Respir. Dis. 135, 201-208.
17.Curtis G.H. (1951) Cutaneous hypersensitivity due to beryllium; a study of thirteen cases. Arch. Dermatol. Syphilol. 64, 470-482.
18.Deubner D.C., Goodman M., Iannuzzi J. (2001) Variability, predictive value, and uses of the beryllium blood lymphocyte proliferation test (BLPT): preliminary analysis of the ongoing workforce survey. Apel. Occup. Environ. Hyg. 16, 521-526.
19.Dudek W., Walusiak J., Wittczak T. (2001) Beryl – niedocenione zagrożenie zdrowia pracujących w Polsce. Med. Pracy 52, 471-478.
20.Dunkel V.C. i in. (1984) Reproducibility of microbial mutagenicity assays: I. Tests with Salmonella typhimurium and Escherichia coli using a standardized protocol. Environ. Mutagen. 6 (suppl. 2), 1-251.
21.Eisenbud M., Brghout C.F., Steadman L.T. (1948) Environmental studies in plants and laboratories using beryllium: the acute disease. J. Ind. Hyg. Toxicol. 30, 281-285.
22.EPA(1987) Health assessment document for beryllium. EPA/600/8-84/026F.
23.EPA (1998) Toxicological review of beryllium and compounds. US.EPA, Washington, DC.
24.Finch G.L. i in. (1996) Animal models of beryllium-induced lung disease. Environ Health Prospect. 104 (Suppl. 5), 973-979.
25.Furchner J.E., Richmond C.R., London J.E. (1973) Comparative metabolism of radionuclides in mammals. 8. Retention of beryllium in the mouse, rat, monkey and dog. Health Phys. 24, 293- 300.
26.Gawęda E., Madej M. (2000) Ocena narażenia zawodowego na beryl i jego związki. Med. Pracy 51, 221-228.
27.Gardner L.U., Heslington H.F. (1946) Oseosarcoma from intravenous beryllium compounds in Rabbits. Fed. Proc. 5, 222-227.
28.Gordon T., Bowser D. (2003) Beryllium: enotoxicity and carcinogenicity. Mutat. Res. 533, 99-105.
29.Groth D.H., Kommineni C., McKay G.R. (1980) Carcinogenicity of beryllium hydroxide and alloys. Environ. Res. 21, 63-84.
30.Haberman A. L., Pratt M., Storrs F.J. (1993) Contact dermatitis from beryllium in dental alloys. Contact Dermatitis 28, 157-162.
31.Haley P.J. i in. (1990) The acute toxicity of inhaled beryllium metal in rats. Fundam. Apel. Toxicol. 15, 767-778.
32.Hall R.H. i in. (1950) Acute toxicity of inhaled beryllium: observations correlating toxicity with the physicochemical properties of beryllium oxide dust. Arch. Ind. Hyg. Occup. Med. 2, 25-48.
33.Hanifin J.M., Epstein W.M., Cline M.J. (1970) In vitro studies on granulomatous hypersensitivity to beryllium. J. Invest. Dermatol. 55, 284-288.
34.Hardy H.L., Tabershaw I.R. (1946) Delayed chemical pneumonitis occurring in workers exposed to beryllium compounds. J. Ind. Hyg. Toxicol. 28, 197-211.
35.Henneberger P.K. i in. (2001) Beryllium sensitization and disease among long-term and shortterm workers in a beryllium ceramics plant. Int. Arch. Occup. Health. 74, 167-176.
36.Hsie A.W. i in. (1979) Quantitative mammalian cell genetic mutagenicity of seventy individual environmental agents related to energy technology and three subfractions of crude synthetric oil in CHO/HGPRT system. Environ. Sci. Res. 15, 291-315.
37.Huang H. i in. (1992) An immune model of beryllium-induced pulmonary granulomata in mice. Histopathology, immune reactivity, and flow-cytometric analysis of bronchoalveolar lavagederived cells. Lab. Invest. 67, 138-146.
38.IARC (1993) IARC monographs of the evaluation of the carcinogenic risk of chemicals to humans. World Health Organization, Lyon, France.
39.IARC (2001) Overall evaluations of carcnogenicity in humans. International Agency for the Research on Cancer. http://193.51.164.11/monoeval/crthgr01.html. December18, 2001.
40.Infante P.F., Newman L.S. (2004) Beryllium exposure and chronic beryllium disease. The Lancet 363, 415-416.
41.Ivannikov A.T., Popov B.A., Parfenova I.M. (1982) Resorption of soluble beryllium compounds through the injured skin. Gig. Tr. Prof . Zabol. 9, 50-52.
42.Johnson J.S. i in. (2001) Beryllium exposure control Program at the Cardiff Atomic Weapons Establishment in the United Kingdom. Appl. Occup. Environ. Hyg. 16, 619-630.
43.Kanematsu N., Hara M., Kada T. (1980) Rec assay and mutagenicity studies on metal compounds. Mutat. Res. 77, 109-116.
44.Kolanz M.E. (2001) Introduction to beryllium: uses, regulatory history, and disease. Appl. Occup. Environ. Hyg. 16, 559-567.
45.Kreiss K. i in. (1997) Risks of beryllium disease related to work processes at a metal, alloy, and oxide production plant. Occup. Environ. Med. 54, 605-612.
46.Kreiss K. i in. (1996) Machining risk of beryllium disease and sensitization with median exposures below 2 micrograms/m3. Am. J. Ind. Med. 30, 16-25.
47.Kreiss K. i in. (1993) Epidemiology of beryllium sensitization and disease in nuclear workers. Am. Rev. Respir. Dis. 148, 985-991.
48.Kriebel D. i in. (1988) Beryllium exposure and pulmonary function: a cross sectional study of beryllium workers. Br. J. Ind . Med. 45, 167-173.
49.Kuroda K. i in. (1991) Genotoxicity of beryllium, gallium and antimony in short-term assays. Mutat Res. 264, 163-170.
50.Larramedy M.L., Popescu N.C., Di Paolo J.A. (1981) Induction by inorganic metal salts of sister chromatid exchanges and chromosome aberrations in human and Syrian hamster cell strains. Environ. Mutagen. 3, 597-606.
51.Levy P.S. i in. (2002) Beryllium and lung cancer: a reanalysis of a NIOSH cohort mortality study. Inhalation. Toxicol. 14, 1003-1015.
52.Lindenschmidt R.C. i in. (1986) Ferritin and in vivo beryllium toxicity. Toxicol. Appl. Pharmacol. 82, 344-350.
53.Maier L., Newman L.S. (1998) Beryllium disease [W:] Environmental and occupational medicine. 3rd ed. Philadelphia, Lippincott-Raven 1017-1031.
54.Martyny J.M. i in. (2000) Aerosols generated during beryllium machining. J. Occup. Environ. Med. 42, 8-18.
55.McCawley M.A., Kent M.S., Berakis M.T. (2001) Ultrafine beryllium number concentration as a possible metric for chronic beryllium disease risk. Apel. Occup. Environ. Hyg. 16, 631-638.
56.Miyaki M. i in. (1979) Mutagenicity of metal cations in cultured cells from Chinese hamster. Mutat. Res. 68, 259-263.
57.Morgareidge K., Cox G.E., Gallo M.A. (1976) Chronic feeding studies with beryllium sulfate in rats: Evaluatiuon of carcinogenic potential. Pittsburg, PA, Food and Drug Research Laboratories, Inc. Final Report to Aluminium Company of America (cyt. za Toxicological Profile 2002).
58.Morgarege K., Cox G.E., Gallo M.A. (1976) Chronic feeding studies with beryllium in dogs. Food and Drug Research Laboratories, Inc. Submittet to the Aluminium Company of America. Alcan Research and Development, Ltd., Kawecki-Berylco Industries, Inc., and Brush-Wellman, Inc. (cyt. za Toxicological Profile 2002).
59.Mroz M.M., Balkisson R., Newman L.S. (2001) Beryllium [W:] Patty’s Toxicology. 5th ed., New York, John Wiley & Sons, Inc. 177-220.
60.Mullen A.L. i in. (1972) Radioberyllium metabolism by the dairy cow. Health Phys. 22, 17-22.
61.Newman L.S., Mroz M.M., Schumacher B. (1992) Am. Rev. Respir. Dis. Suppl. 145, A324.
62.Newman L.S. i in. (1989) Pathologic and immunologic alterations in early stages of beryllium disease. Re-examination of disease definition and natural history. Am Rev Respir Dis. 139, 1479-1486.
63.Nickell-Brady C. i in. (1994) Analysis of K-ras, p53 and c-raf-1 mutations in beryllium-induced rat lung tumors. Carcinogenesis 15, 257-262.
64.Nikula K.J. i in. (1997) Chronic granulomatous pneumonia and lymphocytic responses induced by inhaled beryllium metal in A/J and C3H/HeJ mice. Toxicol. Pathol. 25, 2-12.
65.Ogawa H.I., Tsuruta S., Niyitani Y.(1987) Mutagenicity of metal salts In combination with 9-aminoacridine in Salmonella typhimurium. Jpn J. Genet 62,159-162.
66.Opracowanie w ujęciu tabelarycznym danych o narażeniu zawodowym w nadzorowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną zakładach pracy w 2000 r. (2001) Łódź, IMP.
67.Pappas G.P., Newman L.S. (1993) Early pulmonary physiologic abnormalities in beryllium disease. Am. Rev. Respir. Dis. 148, 661-666.
68.Paustenbach D.J., Madl A.K., Greene J.F. (2001) Identifying an apppropriate occupational exposure limit (OEL) for beryllium: data gaps and current research initiatives. Apel. Occup. Environ. Hyg. 16, 527-538.
69.Piotrowski J.K., Szymańska J.A. (1976) Influence of certain metals on the level of metallothionein- like proteins in the liver and kidneys of rats. J. Toxicol. Environ. Health. 1, 991-1002.
70.Price D.J., Joshi J.G.J. (1983) Ferritin. Binding of beryllium and other divalent metal ions. Biol. Chem. 10873-10880.
71.Reeves A.L., Deith D., Vorwald A.J. (1967) Beryllium carcinogenesis. I. Inhalation exposure of rats to beryllium sulfate aerosol. Cancer. Res. 27, 439-445.
72.Reeves A.L., Vorwald A.J. (1967) Beryllium carcinogenesis. II. Pulmonary deposition and clearance of inhaled beryllium sulfate in the rat. Cancer Res. 27, 446-451.
73.Reeves A.L. (1986) Beryllium [W:] Handbook on the toxicology of metals. 2nd ed. Vol. II. New York, Elsevier Science Publishers.
74.Rhoads K., Sanders C.L. (1985) Lung clearance, translocation, and acute toxicity of arsenic, beryllium, cadmium, cobalt, lead, selenium, vanadium, and ytterbium oxides following deposition in rat lung. Environ. Res. 36, 359-378.
75.Richeldi L. i in. (1997) Interaction of genetic and exposure factors in the prevalence of berylliosis. Am. J. Ind. Med. 32, 337-340.
77.Richeldi L., Sorrentino R., Saltini C. (1993) HLA-DPB1 glutamate 69: a genetic marker of beryllium disease. Science 262, 242-244.
78.Rom W.N. i in. (1983) Reversible beryllium sensitization in a prospective study of beryllium workers. Arch. Environ. Health. 38, 302-307.
79.Rosenkranz H.S., Poirer L.A. (1979) Evaluation of the mutagenicity and DNA-modifying activity of carcinogens and noncarcinogens in microbial systems. J. Natl. Cancer. Inst. 62, 873-892.
80.Rossman T.G., Molina M., Mmeyer L.W. ( 1968) The genetic toxicology of metal compounds: II. Enhancement by ultraviolet light – induced mutagenesis in Escherichia coli WP2. Environ. Mutagen. 6, 59-69.
81.Rossman M.D. i in. (1988) Proliferative response of bronchoalveolar lymphocytes to beryllium. A test for chronic beryllium disease. Ann. Intern. Med. 108, 687-693.
82.Saltini C. i in. (1989) Maintenance of alveolitis in patients with chronic beryllium disease by beryllium-specific helper T cells. N. Engl. J. Med. 320, 1103-1109.
83.Sanders C.L. i in. (1975) Toxicology of high-fired beryllium oxide inhaled by rodents. II. Metabolism and early effects. Arch. Environ. Health. 30, 546-551.
84.Sanderson W.T. i in. ( 2001) Lung cancer case-control study of beryllium work-ers. Am. J. Ind. Med. 39, 133-144.
85.Savitz D.A., Whelan E.A., Kleckner R.V. (1989) Effects of parents occupational exposures on risk of stillbirths, preterm delivery, and small-for-gestational age infants. Arch. Ind. Heath. 129, 1202-1218.
86.Schepers G.W.H. (1964) Biological action of beryllium reaction of the monkey to inhaled aerosols. Ind. Med. Surg. 33, 1-16.
87.Schepers G.W.H., Durkan T.M., Delehant A.B. (1957) The biological action of inhaled beryllium sulfate; a preliminary chronic toxicity study on rats. Arch. Ind. Health. 15, 32-58.
88.Schuler C.R. i in. (2005) Process-related risk of beryllium sensitization and disease in a copperberyllium alloy facility. Am. J. Ind . Med. 47, 195-205.
89.Scott J.K., Neumann W.F., Allen R. (1950) The effect of added carrier on trhe distribution and excretion of soluble beryllium. J. Biol. Chem. 182, 291-298.
90.Sendelbach L.E., Witschi H.P. (1987) Protection by parenteral iron administration against the inhalation toxicity of beryllium sulfate. Toxicol. Lett. 35, 321-325.
91.Sendelbach L.E., Tryka A.F., Witschi H. (1989) Progressive lung injury over a one-year period after a single inhalation exposure to beryllium sulfate. Am. Rev. Respiro. Dis. 139, 1003-1009.
92.Sieradzki A., Andrzejak R., Sieradzka U. (2002) Beryloza w środowisku pracy. Etiologia i postępowanie lekarskie. Med. Pracy 53, 151-160.
93.Stange A.W., Furman F.J., Hilmas D.E. (1996) Rocky Flats Beryllium Health Surveillance. Environ Health Perspect. 104 (suppl. 5), 981-986.
94.Steenland K., Ward E. (1992) Lung cancer incidence among patients with beryllium disease: a cohort mortality study. J. Natl. Cancer. Inst. 83, 1380-1385.
95.Sterner J.H., Eisenbud M. (1951) Epidemiology of beryllium intoxication. Arch. Ind. Hyg. Occup. Med. 4, 123-151.
96.Stiefel Th., Schulze K., Zorn H. (1980) Toxicokinetic and toxicodynamic studies of beryllium. Arch. Toxicol. 45, 81-92.
97.Stoeckle J.D., Hardy H.L., Weber A.L. (1969) Chronic beryllium disease. Long-term follow-up of sixty cases and selective review of the literature. Am. J. Med. 46, 545-561.
98.Stokinger H.E. i in. (1950) Acute inhalation toxic ity of beryllium; four definitive studies of beryllium sulfate at exposure concentrations of 100, 50, 10, and 1 mg. per cubic meter. Arch. Ind. Hyg. Occup. Med. 1, 379-397.
99.Stokinger H.E. i in. (1950) Acute inhalation toxicity of beryllium; the enhancing effect of the inhalation of hydrogen fluoride vapor on beryllium sulfate poisoning in animals. Arch. Ind. Hyg. Occup. Med. 1, 398-410.
100.Stokinger H.E., Altman K.I., Solomon K. (1953) The effect of various pathological-conditions on in vivo hemoglobin synthesis. I. Hemoglobin synthesis in beryllium-induced anemia as studied with alpha-14C-acetate. Biochim. Biophys. Acta. 12, 439-444.
101.Stroud C.A., Root R.E. (1951) J. Lab. Clin. Med. 38, 173-185.
102.Taylor T.P. i in. (2003) Beryllium in the environment. A review. J. Environ. Sci. Health. A38, 439-469.
103.Tepper L.B. (1972). CRC Crit Rev Toxicol. 235-259.
104.Thorat D.D., Mahadevan T.N., Ghosh D.K. (2003) Particle size distribution and rewspirtatory deposition estinamtes of berllium aerosols in an extraction and processing plant. AIHA Journal 64, 522-572.
105.Toxicological profile for beryllium (2002) U.S. Department of Health & Human Services. Public Health Service, Agency for Toxic Substances and Disease Registry. September.
106.US EPA (2005) Beryllium and compounds. IRIS ( through 2005/03).
107.Vacher J., Stoner H.P. (1968) The removal of injected beryllium from the blood of the rat: the role of the reticulo-endothelial system. Brit. J. Exp. Pathol. 49, 315-323.
108.Van Cleave C.D., Kaylor C.T. (1955) Distribution, retention and elimination of Be in the rat after intratracheal injection. Arch. Ind. Health. 11, 375-392.
109.Vorwald A.J. (1968) Biological manifestations of toxic inhalants in monkeys. [W:] Use of nonhuman primates in drug evaluation. A symposium. Southwest Foundation for Research and Education. Austin, Teras. University of Texas Press.
110.Wagner W.D. i in. (1969) Comparative chronuc inhalation toxicity of beryllium ores, bertrandite, and beryl, with production of pulmonary tumors by beryl. Toxicol. Apel. Pharmacol. 15, 1029.
111.Wambach P.E., Tuggle R.M. (2000) Development of an eight-hour occupation al exposure limit for beryllium. Apel. Occup. Environ. Hyg. 15, 581-587.
112.Wang Z., White P.S., Petrovic M. (1999) Differential susceptibilities to chronic beryllium disease contributed by different Glu69 HLA-DBP1 and – DPA1 allels. J. Immunol. 163, 1647- 1653.
113.Ward E., Aachen A., Ruder A. (1992) A mortality study of workers at seven beryllium processing plants. Am. J. Ind. Med. 22, 885-904.
114.WHO-IPCS (1990) International Programme on Chemical Safety Environmental Health Criteria. 106. Beryllium, World Health Organization, Geneva.
15.1Willis H.H., Florig H.K. (2002) Potential exposures and risks from beryllium-containing products. Risk Analysis 22, 1019-1033.
116.Zorn H., Stiefel T., Diem H. (1977) The significance of beryllium, and ist compounds in industrial medicine. Zol. Arbeitsmed. 27, 83-88.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-662d7212-3658-4b10-931e-0662d95f03ef