Dostępność ekonomiczna miast wojewódzkich w świetle kosztów dojazdu samochodem osobowym

• Autorzy: Śleszyński P.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.17.001.6730

Warianty tytułu

EN

Economic accessibility of the capitals of voivodeships in the light of private car transport costs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowanie zawiera analizę kosztów finansowych dojazdów indywidualnym transportem samochodowym do Warszawy i miast wojewódzkich w 2012 r. Brano pod uwagę koszty spalania paliwa, koszt ekwiwalentu czasu oraz opłaty autostradowe na ich płatnych odcinkach. W przypadku oszacowania czasu i konstrukcji izochron posługiwano się własnym modelem prędkości ruchu. Zasięgi dojazdów pod względem kosztów ekonomicznych różnicowano poziomem wynagrodzeń w poszczególnych miastach. Wyniki zróżnicowania dostępności ekonomicznej przedstawiono za pomocą izodapan, czyli linii jednakowych kosztów w kilku wariantach. Badania wykazały duże zróżnicowanie dostępności ekonomicznej oraz negatywny wpływ opłat autostradowych, oszacowany na przykładzie trasy Warszawa-Poznań na 20% całości kosztów ponoszonych na jej pokonanie, a w wymiarze rocznym dla indywidualnego transportu samochodowego na 122 mln zł (przy tej samej prędkości ruchu). W artykule postuluje się ponadto wzrost zainteresowania badawczego dostępnością ekonomiczną, argumentowanego potrzebami optymalizacji obsługi transportowej wobec postępującej dekoncentracji osadnictwa i wyzwań depopulacyjnych.

EN

The study presents the analysis of the financial costs of commuting by car to Warsaw and the voivodeship cities in 2012. The elements which were analysed: the costs of fuel, the cost of the time equivalent and the motorway tolls. In the case of estimation of time and construction of isochrones, the model of velocity of motion was used. The range of commuting in terms of economic costs was differentiated by the level of remuneration in each city. The results of economic diversification were reported using isodapane method (a line of equal costs) in several variants. The studies showed a large differentiation in the economic accessibility and a negative impact of motorway tolls, estimated at 70% of the costs incurred on the road and on an annual basis of 122 million PLN (at the same speed conditions). The article also calls for an increase in the interest of research in economic accessibility, argued for the need to optimize transport services in the light of the progressive deconcentration of settlements and the depopulation challenges.

Słowa kluczowe

PL

analiza izoliniowa; czas przejazdu; dostępność ekonomiczna; dostępność przestrzenna; izodapany

EN

isolines analysis; travel time; economic accessibility; spatial accessibility; isodapanes

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 20(1)
• Strony: 7--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 49 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Śleszyński P.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Twarda 51/55, 00-818 Warszawa, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Bartosiewicz B., Wiśniewski S., 2016, Ocena modelu zrównoważonego transportu zbiorowego w Łodzi 2020+ w świetle analiz rozmieszczenia punktowych elementów sieci lokalnego transportu zbiorowego, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19, 1, s. 70-81.
• [2] Bielecka E., Filipczak A., 2010, Zasady opracowywania map dostępności, Roczniki Geomatyki, 8, 6(42), s. 29-39.
• [3] Bul R., 2016, Wpływ infrastruktury transportowej na zmiany dostępności czasowej Poznania z obszaru województwa wielkopolskiego w latach 2010-2016, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19, 2, s. 16-30.
• [4] Burdziej J., 2016, Analiza dostępności przestrzennej za pomocą technologii GIS na przykładzie obiektów użyteczności publicznej w Toruniu, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(1), s. 43-51.
• [5] Ford A.C., Barr S.L., Dawson R.J., James P., 2015, Transport accessibility analysis using GIS: Assessing sustainable transport in London, ISPRS International Journal of Geo-Information, 4, s. 124-149.
• [6] Gadziński J., 2010, Ocena dostępności komunikacyjnej przestrzeni miejskiej na przykładzie Poznania, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• [7] Gadziński J., 2013, Funkcjonowanie lokalnego systemu transportowego na tle współczesnych procesów urbanizacyjnych. Przykład aglomeracji poznańskiej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• [8] Gadziński J., 2014, Wpływ polityki Unii Europejskiej na modernizację infrastruktury transportowej Poznania i innych największych polskich miast, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 27, s. 123-142.
• [9] Gadziński J., Beim M., 2010, Dostępność czasowa celów podróży przy dojazdach lokalnym transportem publicznym w Poznaniu, Transport Miejski i Regionalny, 3, s. 9-13.
• [10] Guzik R. (red.), 2012, Czynniki i ograniczenia rozwoju miast województwa pomorskiego w świetle relacji przestrzennych i dostępności komunikacyjnej, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
• [11] Guzik R., 2003, Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
• [12] Guzik R., Kołoś A. (red.), 2015, Relacje funkcjonalno-przestrzenne między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem w województwie pomorskim, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
• [13] El-Geneidy A., Levinson D. M., Diab E., Boisjoly G., Verbich D., Loong Ch., 2016, The cost of equity: Assessing transit accessibility and social disparity using total travel cost, University of Minnesota Digital Conservancy.
• [14] Kaczmarek W., 1978, Czas i koszty jako kryteria wyznaczania rejonów ciążenia do punktów komunikacyjnych, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, 1, s. 82-86.
• [15] Komornicki T., Bański J., Śleszyński P., Rosik P., Świątek D., Czapiewski K.Ł., Bednarek-Szczepańska M., Stępniak M., Mazur M., Wiśniewski R., Solon B., 2010, Ocena wpływu inwestycji infrastruktury transportowej realizowanych w ramach polityki spójności na wzrost konkurencyjności regionów (w ramach ewaluacji ex post NPR 2004-2006), Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, ss. 131.
• [16] Komornicki T., Rosik P., Śleszyński P., Solon J., Wiśniewski R., Stępniak M., Czapiewski K., Goliszek S., Regulska E., 2013, Wpływ budowy autostrad i dróg ekspresowych finansowanych ze środków UE w latach 2004-2012 na rozwój ekonomiczny regionów, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• [17] Komornicki T., Śleszyński P. (red.), 2009, Studia nad lokalizacją regionalnych portów lotniczych na Mazowszu, Prace Geograficzne, 220, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [18] Komornicki T., Śleszyński P., 2011, Changing accessibility of Polish airports on the course of demographic and economic demand, Geographia Polonica, 84, 2, s. 47-63.
• [19] Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., przy współpracy M. Stępniaka i P. Siłki, 2010, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 241, Warszawa.
• [20] Komornicki T., Śleszyński P., Siłka P., Stępniak M., 2008, Wariantowa analiza dostępności w transporcie lądowym, [w:] K. Saganowski, M. Zagrzejewska-Fiedorowicz, P. Żuber (red.), Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Tom 2, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 133-334.
• [21] Korcelli P., Degórski M., Drzazga D., Komornicki T., Markowski T., Szlachta J., Węcławowicz G., Zaleski J., Zaucha J., 2010, Ekspercki projekt Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2033 Studia KPZK PAN, 128, Warszawa.
• [22] Kowalewski A., Mordasewicz J., Osiatyński J., Regulski J., Stępień J., Śleszyński P., 2014, Ekonomiczne straty i społeczne koszty niekontrolowanej urbanizacji w Polsce – wybrane fragmenty raportu, Samorząd Terytorialny, 25, 4 (280), s. 5-21.
• [23] Koźlak A., 208, Ekonomika transportu. Teoria i praktyka gospodarcza, Wydawnictwo UG, Gdańsk.
• [24] Mouter, N., Chorus, C.G., 2016, Value of time: A citizen perspective, Transportation Research. Part A, 91, s. 317-329.
• [25] Ojeda-Cabral M., Chorus C.G., 2016, Value of travel time changes: theory and simulation to understand the connection between random valuation and random utility methods, Transport Policy, 48, s. 139-145.
• [26] Olszewski P., Dybicz T., Śleszyński P., 2013, Proponowane miary dostępności czasowej w transporcie publicznym, Przegląd Komunikacyjny, 12, s. 10-17.
• [27] Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne, 233, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [28] Rosik P., Śleszyński P., 2009, Wpływ zaludnienia w otoczeniu drogi, ukształtowania powierzchni terenu oraz natężenia ruchu na średnią prędkość jazdy samochodem osobowym, Transport Miejski i Regionalny, 10, s. 26-31.
• [29] Rosik P., Wiśniewski R. (red.), 2012, Dostępność i mobilność w przestrzeni, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• [30] Sierpiński G., 2010, Miary dostępności transportowej miast i regionów, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Transport, 66, s. 91-96.
• [31] Spójność terytorialna wyzwaniem polityki rozwoju Unii Europejskiej. Polski wkład w debatę, 2009, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• [32] Stępniak M., Rosik P., 2013, Accessibility improvement, territorial cohesion and spillovers: a multidimensional evaluation of two motorway sections in Poland, Journal of Transport Geography, 31, s. 154-163.
• [33] Śleszyński P., 2009, Zaludnienie i zróżnicowanie rzeźby terenu w modelowaniu prędkości ruchu w transporcie drogowym, Przegląd Komunikacyjny, 5, s. 26-32.
• [34] Śleszyński P., 2012, Warszawa i Obszar Metropolitalny Warszawy a rozwój Mazowsza, Trendy Rozwojowe Mazowsza, 8, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego, Warszawa.
• [35] Śleszyński P., 2014a, Dostępność czasowa i jej zastosowania, Przegląd Geograficzny, 86, 1-2, s. 29-57.
• [36] Śleszyński P., 2014b, Transport – and settlement-related temporary efficiency of road journeys taken in Poland, Geographia Polonica, 1, s. 157-160.
• [37] Śleszyński P., 2014c, Zmiany dostępności czasowo-przestrzennej w wyniku inwestycji drogowych finansowanych ze środków Unii Europejskiej (2004-2012), Czasopismo Geograficzne, 105, 6-M, s. 209-217.
• [38] Śleszyński P., 2015, Expected traffic speed in Poland using Corine land cover, SRTM-3 and detailed population places data, Journal of Maps, 11, 2, s. 245-264.
• [39] Śleszyński P., Dybicz T., Olszewski P., 2015, Stopień dostępności czasowej jako syntetyczny wskaźnik poziomu obsługi transportowej, Przegląd Komunikacyjny, 6, s. 23-27.
• [40] Śleszyński P., Kretowicz P., 2016, Ocena efektów inwestycji drogowych pod względem dostępności przestrzennej wskutek realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego województwa mazowieckiego (2007-2013), Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19, 4, s. 30-48.
• [41] Taylor Z., 1980, O społecznej geografii transportu, Przegląd Geograficzny, 52, 1, s. 41-59.
• [42] Ubysz A., 2008, Prognozowanie zużycia paliwa w samochodzie osobowym w ruchu rzeczywistym, Czasopismo Techniczne, 105, 6-M, s. 209-217.
• [43] Urbanyi-Popiołek L., 2013, Ekonomiczne i organizacyjne aspekty transportu, Wydawnictwo WSG w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
• [44] Wiśniewski R., Rosik P. (red.), 2013, Polityka przestrzenna a transportowa - ewaluacja inwestycji infrastrukturalnych, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• [45] Wiśniewski Sz., 2014, Dostępność transportowa Szadku, Biuletyn Szadkowski, 14, s. 5-22.
• [46] Wiśniewski Sz., 2015, Zmiany dostępności miast województwa łódzkiego w transporcie indywidualnym w latach 2013-2015, Przegląd Geograficzny, 87, 2, s. 321-341.
• [47] Wiśniewski Sz., 2016, Teoretyczna i rzeczywista wewnętrzna dostępność transportowa Łodzi, Prace i Studia Geograficzne, 61, 3, s. 95-108.
• [48] Wydro K.B., 2001, Normalizacja w telematyce transportu, Telekomunikacja i Techniki Informacyjne, 3-4, s. 99-110.
• [49] Zajdel M., Filipowicz B., 2008, Dobór metod optymalizacji dla sieci transportowych, Automatyka, 12, 3, s. 999-1010.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).