Walter Gropius i prefabrykacja - w poszukiwaniu dostępnej architektury mieszkaniowej

• Autorzy: Tofiluk Anna

Identyfikatory

DOI

10.17388/WUT.2025.0013.ARCH

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Walter Gropius już w 1919 roku, w Manifeście, określającym idee i kierunki rozwoju Bauhausu, kładł szczególny nacisk na renesans rzemiosła. Jednocześnie powszechnie znane są jego podglądy na standaryzację i prefabrykację, których również był entuzjastą. Te z pozoru dwa sprzeczne pomysły na kształtowanie architektury znalazły swoje odzwierciedlenie w „stylu Bauhausu” (jakkolwiek sam Gropius od tego terminu się odżegnywał). Artykuł podejmuje próbę analizy współistnienia bauhausowskiej idei powrotu do rzemiosła oraz prefabrykacji zwłaszcza w kontekście współczesnych potrzeb użytkowników i rozwoju technologii budowlanej. Dziś, podobnie jak 100 lat temu zapotrzebowanie na dostępne budownictwo mieszkaniowe kieruje zainteresowanie decydentów oraz coraz częściej także projektantów w stronę rozwiązań prefabrykowanych. W Polsce prefabrykacja wciąż kojarzy się nie najlepiej. Po latach masowej produkcji budynków w „fabrykach domów” i późniejszej negacji rozwiązań prefabrykowanych i ustandaryzowanych, wciąż podchodzimy do nich nieufnie. Jednocześnie sytuacja na rynku mieszkaniowym związana z kosztami wznoszenia obiektów wymaga rozwiązań, wśród których prefabrykacja jest być może tylko jednym z możliwych, ale na pewno wartym rozważenia. W tym kontekście uzasadnione wydaje się prześledzenie poglądów, założeń i idei przedstawianych przez twórcę Bauhausu, które związane są z technologią budowlaną. Warto zadać sobie pytanie, jaką lekcję możemy dziś odebrać od Waltera Gropiusa i jego współpracowników, tak aby kształtowana przez nas architektura była dobra i również dostępna.

Słowa kluczowe

PL

Bauhaus; Walter Gropius; prefabrykacja; architektura prefabrykowana; architektura modularna

• Wydawca: Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2021
• Tom: T. 66, z. 3
• Strony: 4--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Tofiluk Anna

• Wydział Architektury Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0002-5082-6746

Bibliografia

• Armstrong P.J., From Bauhaus to m[h]ouse: The Concept of the Ready-Made and the Kit-Built-House, w: Without a Hitch: New Directions un Prefabricated Architecture, red. P. Clouston, R.K. Mann, S. Schreiber, Amherst 2008, https://scholarworks.umass.edu
• Bergdoll B., P. Christensen, Home Delivery: Fabricating the Modern Dwelling, New York 2008
• Czapelski M., Moduły i wieżowce. Polscy architekci wobec przemian w budownictwie mieszkaniowym 1956-1970, Warszawa 2018
• Davis C., The Prefabricated Home, London 2005
• Diefendorf J.M., From Germany to America: Walter Gropius and Martin Wagner on skyscrapers and the planning of healthy cities, w: From Manhattan to Mainhattan: Architecture and Style as Transatlantic Dialogue 1920-1970, Washington DC 2005
• Gropius W., Internationale Architektur, München 1927
• Gropius W., Bauhaus Bauten Dessau, München 1930
• Gropius W., Pełnia architektury, Kraków 2014
• Herbert G., Dream of the Factory-made House: Walter Gropius and Konrad Wachsmann, Cambridge Mass., 1984
• Kieran S., Timberlake J., Refabricating Architecure, New York 2004
• Knaack, U., Chung-Klatte, Hasselbach S., Systembau R., Prinzipien der Konstruktion, München 2012
• Krohn C., Walter Gropius Buildings and Projects, Ringgold, Portland 2019
• Kunkel U., Kupferhäuser der Hirsch Kupfer- und Messingwerke aus Eberswalde-Finow, “Deutsche Bauzeitung”, 2006, nr 1
• Nowakowski P., Functional and Aesthetic Aspects of Modernization of Large Panel Residential Buildings, w: Advances in Human Factors in Architecture, Sustainable Urban Planning and Infrastructure, red. J. Charytonowicz, C. Falcão, Washington 2020
• Seelow A.M., The Construction Kit and the Assembly Line - Walter Gropius’ Concepts for Rationalizing Architecture, „Arts”, 2018, nr 7(4)
• Smith R.E., Prefab Architecture. A guide to modular design and construction, New Jersey 2010
• The Offside Architecture. Constructing the future, red. R.E. Smith, J.D. Quale, New York 2017
• Rosentahl M., Staib G., Dörrhöfer A., Components and Systems: Modular Construction - Design, Structure, New Technologies, München 2013
• Urban F., Large Housing Estates of Berlin, Germany, w: Housing Estates in Europe. Poverty, Ethnic Segregation and Policy Challenges, red. D. Hess, T. Tammaru, M.E. van Ham, Cham 2018
• Thieme K., Kupferhäuser in Berlin und Brandenburg und der Einfluss von Walter Gropius auf ihre Entwicklung, prac a doktorska napisana pod kierunkiem prof. Dorothée Sack, Technische Universität Berlin, 2012
• Tofiluk A., Prefabricated Architecture, Past and Future: from Past Industrialized Residential Buildings to Contemporary Requirements, w: Defining the archtectural space - tradition and modernity in architecture, red. T. Kozłowski, Wrocław 2019
• Tofiluk, A., Knyziak, P., Krentowski, J. Revitalization of Twentieth-Century Prefabricated Housing Estates as Interdisciplinary Issue, „IOP Conference Series Materials Science and Engineering”, Vol. 471, 2019